Μπορεί ο φεμινισμός να συνυπάρχει με τη μαντίλα;
Η υποψηφιότητα της Ιλάμ Μουσαΐντ στην τέταρτη θέση του ψηφοδελτίου, για την περιοχή της Βοκλίζ, του Νέου Αντικαπιταλιστικού Κόμματος (ΝΑΚ), εν όψει των προσεχών τοπικών εκλογών στη Γαλλία, έχει διχάσει όχι μόνο την κοινή γνώμη στη χώρα, αλλά και τα μέλη του κόμματος.
Το πρόβλημα δεν έχει να κάνει με το ότι η υποψήφια είναι μουσουλμάνα, αλλά με το ότι αν και δηλώνει φεμινίστρια, λαϊκή και αντικαπιταλίστρια φοράει μαντίλα. Αυτό δεν την εμποδίζει επίσης να έχει πάρει θέση υπέρ του δικαιώματος έκτρωσης και υπέρ των δικαιωμάτων των ΛεΠΑΤ. Πολλές-οι μιλούν για διαφημιστικό κόλπο, άλλες-οι για μια έκφραση μετασχηματισμού αυτού του νέου κόμματος που προέρχεται από την τροτσκιστική Κομμουνιστική Επαναστατική Λίγκα, που υποστηρίζει σαφώς την κοσμικότητα και ανοίγεται και σε άλλα τμήματα της κοινωνίας.
Το πρόσωπο που απασχολεί τον Τύπο και την κοινή γνώμη είναι μια νέα γυναίκα 22 χρόνων, φοιτήτρια, που εντάχθηκε στο κόμμα πριν από ένα χρόνο με αφορμή τα γεγονότα στη Γάζα και είναι μέλος της επιτροπής συμπαράστασης στις Παλαιστίνιες-ους.
«Είναι μια άνθρωπος που είναι στρατευμένη σε τοπικό επίπεδο που βοηθά τα απογεύματα τα παιδιά της γειτονιάς της, στα μαθήματά τους», λέει ένα από τα ιδρυτικά στελέχη του ΝΑΚ, της περιοχής, και συνεχίζει: «Αποφασίσαμε να της δώσουμε μια θέση στο ψηφοδέλτιο γιατί είναι ειλικρινής, κοινωνικά δραστήρια και συμφωνεί με τις αρχές του κόμματός μας. Δεν βρίσκεται εδώ για να μας πει πως πρέπει να πιστεύουν ή να μην πιστεύουν οι άνθρωποι. Δεν εκπροσωπεί ούτε τη μουσουλμανική κοινότητα, ούτε το Κοράνι». Τρεις από τις συνυποψήφιές της, όμως αποσύρθηκαν από το ψηφοδέλτιο μετά από αυτή την επιλογή του κόμματος και διευκρινίζουν: «Κατά την άποψή μας υπάρχει μια αντίφαση στο να ανήκει κάποια-ος σε ένα λαϊκό και φεμινιστικό κόμμα και να φέρει ένα φανερό σύμβολο καταπίεσης των γυναικών, τη μαντίλα». Πρόκειται για μια μορφή «ισλαμοποίησης» της κοινωνίας; Οι γνώμες αυτή τη στιγμή διίστανται.
Στο βιβλίο της «Μια οργισμένη γυναίκα», η Αλγερινή δικηγόρος και φεμινίστρια, Wassyla Tamzali, καταγγέλλει την καταπίεση που υφίστανται γυναίκες και άνδρες στις μουσουλμανικές κοινωνίες και σε συνέντευξή της στην εφημερίδα «Λε Μοντ» δηλώνει: «Σήμερα βρισκόμαστε αντιμέτωπες-οι με ένα τεράστιο εργοτάξιο κατήχησης με θέμα την κατωτερότητα των γυναικών, το οποίο υποστηρίζουν άνθρωποι επιρροής, το σχολείο, η δορυφορική τηλεόραση, τα κηρύγματα στα τζαμιά, οι χιλιάδες αυτοδίδακτοι ιμάμηδες και οι τηλεοπτικές-οι αστέρες. Οταν, λοιπόν, εδώ, στο Παρίσι, μου μιλούν για ελευθερία και για την επιλογή του να φοράς ή όχι μαντίλα, γελώ.
Το θέμα της ισότητας είναι θέμα ηθικής. Πρέπει να προσεγγίζεται σε επίπεδο των αρχών και όχι με κοινωνικές μεταρρυθμίσεις. Εξ ου και η αναγκαιότητα της κοσμικότητας που μόνο αυτή μπορεί να ανατρέψει τις σχέσεις καταπίεσης από τις οποίες υποφέρουν τόσο οι γυναίκες όσο και οι άνδρες στις μουσουλμανικές κοινωνίες. Μόνο η κοσμικότητα μπορεί να οδηγήσει στην ανάδειξη μιας μοντέρνας μουσουλμανικής συνείδησης.
Είμαι και παραμένω σταθερή σε μια οικουμενική κουλτούρα. Ο φεμινισμός στις χώρες της Βόρειας Αφρικής στον οποίο και ανήκω, προήλθε από τα κινήματα κατά της αποικιοκρατίας με τη μαζική συμμετοχή των γυναικών και όποια κι αν ήταν τα αποτελέσματα, αυτά τα κινήματα μιλούσαν για την ελευθερία και την ισότητα».
Απαισιόδοξη για την κατάσταση των γυναικών σήμερα λέει: «Μόνο οι κοινωνικές μεταρρυθμίσεις δεν μπορούν να βοηθήσουν τις γυναίκες. Τι νόημα έχει η εργασία όταν οι γυναίκες υποχρεώνονται όλο και πιο πολύ να καλύπτουν το πρόσωπό τες για να πάνε στη δουλειά τες; Η κουλτούρα του χαρεμιού πέρασε στον δρόμο. Ας πάρουμε για παράδειγμα την εκπαίδευση που θεωρείται πανάκεια από τις μεταρρυθμίστριες-ες. Μέσα από τη θρησκευτική εκπαίδευση στα σχολεία βάζουμε με το ζόρι στο μυαλό των μικρών μαθητριών-ων πως η υποταγή των γυναικών είναι θέλημα θεού. Μπορεί η μεσογειακή μας παράδοση να μην επινόησε εκείνη την υποταγή γυναικών, αλλά επινόησε σίγουρα το πιο αποτελεσματικό οικογενειακό σύστημα ώστε να τη διατηρήσει ζωντανή».
Θεωρείτε πως η συζήτηση έτσι όπως γίνεται αυτή τη στιγμή στη Γαλλία κάνει ακόμη και τις φεμινίστριες να μη βάζουν στο κέντρο των ενδιαφερόντων τες την ισότητα...
«Ορισμένες φεμινίστριες συμφωνούν με ένα μέρος των αριστερών διανοούμενων που πιστεύουν πως δεν μπορούμε πια να αλλάξουμε τον κόσμο και πρέπει να τον δεχτούμε όπως είναι. Σήμερα θέλουμε να συζητούμε με όλον τον κόσμο, να παραμερίζουμε όλες τις δυσκολίες και να κρύβουμε τα προβλήματα κάτω από το χαλί για να έχουμε την ησυχία μας. Δεν θέλουμε να δούμε τα ζητήματα σε βάθος. Δείχνουμε να αποδεχόμαστε τα πάντα σε ένα κίνημα αδελφοσύνης αλλά που στην πραγματικότητα υπάρχει μόνο για να μπορούμε να ελέγχουμε τον πλανήτη. Η εποχή μας είναι αυτή του ελεγχόμενου ολισθήματος. Οι γυναίκες πληρώνουν, όπως και οι φεμινίστριες που αναγκάζονται να αγωνίζονται για ένα κομμάτι πανί. Η μαντίλα, η μπούρκα λειτουργούν σαν δολώματα που τις κάνουν να χτυπιούνται μέχρι να εξαντληθούν. Τελικά περιοριζόμαστε σε κάποιους ανόητους αγώνες, ενώ η ουσία είναι σοβαρή. Αλλά ποια-ος ενδιαφέρεται για το βάθος των πραγμάτων;»
Τι θέλετε να πείτε στις κοπέλες που στη Γαλλία διεκδικούν την κάλυψη του προσώπου τες με τη μαντίλα;
«Θα τις έλεγα πως έχουν πέσει σε μια παγίδα. Ορισμένες τη φορούν σαν παιχνιδάκι, για να προκαλέσουν, αλλά και για δείξουν την έντονη αντίδρασή τες ενάντια στην επικρατούσα τάξη, βρίσκοντας σε αυτή έναν ορισμό της ελευθερίας. Θέλω να τις πω πως δεν μπορούμε να εκφράσουμε την ελευθερία μας προσφερόμενες χειροπόδαρα δεμένες σε μια κουλτούρα που έχει σκοπό την υποταγή τες».
Το άρθρο το βρήκαμε στις 17.2.10 στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία στην http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=132811