ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ ΥΠΟΘΕΣΗ ΚΑΤΡΑΜΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
(Προσφυγή υπ’ αριθ. 19331/05)
ΑΠΟΦΑΣΗ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ 6 Δεκεμβρίου 2007
40. Επιπροσθέτως, το Δικαστήριο δεν παραβλέπει το γεγονός ότι το περιοριστικό μέτρο το οποίο επεβλήθη στην προσφεύγουσα, συνιστά, στο πλαίσιο του άρθρου 10, κύρωση ικανή να λειτουργήσει αποτρεπτικά κατά την άσκηση του δικαιώματος στην ελευθερία της εκφράσεως (Cumpǎnǎ και Mazǎre κατά της Ρουμανίας [GC], αριθ. προσφυγής 33348/96, παρ. 114, ΕΔΑΔ 2004-ΧΙ). Κατά το Δικαστήριο, η επιβολή στην προσφεύγουσα μιας στερητικής της ελευθερίας ποινής, έστω και με αναστολή, συνιστά, στο πλαίσιο του άρθρου 10, κύρωση δυσανάλογη του επιδιωκομένου σκοπού.
41. Τέλος, το Δικαστήριο φρονεί ότι οι εκφράσεις «επίορκος» και «καραγκιόζης» είναι, μάλλον, αξιολογικές κρίσεις, οι οποίες δεν επιδέχονται απόδειξη και δεν εμπίπτουν στην κατηγορία γεγονότων δυναμένων να αποδειχθούν. Στο σημείο αυτό, το Δικαστήριο σημειώνει ότι τα εθνικά δικαστήρια δεν προέβησαν στον διαχωρισμό μεταξύ «πραγματικών γεγονότων» και «αξιολογικών κρίσεων», αλλά εξήτασαν μόνον εάν οι χρησιμοποιηθείσες από την προσφεύγουσα εκφράσεις ήταν ικανές να προσβάλουν την τιμή και την υπόληψη του μηνυτή. Ειδικότερα, με την απόφαση 7092/2004, το Εφετείο Αθηνών ανεγνώρισε μεν ότι τα αναφερόμενα στο εν λόγω δημοσίευμα γεγονότα, στα οποία βασίσθηκαν οι επίμαχες εκφράσεις, δεν ήταν ψευδή και δεν συνιστούσαν συκοφαντική δυσφήμιση. Αφ’ ετέρου, το Εφετείο έκρινε ότι οι εκφράσεις «επίορκος» και «καραγκιόζης» ήταν άκρως προσβλητικές και εκδήλωναν περιφρόνηση και αμφισβήτηση της ηθικής, κοινωνικής και επαγγελματικής αξίας του μηνυτή, για να καταλήξει ότι στόχος της προσφευγούσης ήταν να προσβάλει την τιμή και την υπόληψη του ενάγοντος, στόχος ο οποίος επετεύχθη. Ωστόσο, ένα τέτοιο σκεπτικό, το οποίο επεκύρωσε, στη συνέχεια, ο Άρειος Πάγος, αποσυνδέει πλήρως τον προδήλως υπερβολικό τόνο των επιδίκων εκφράσεων από το πλαίσιο της υποθέσεως, δηλαδή από τα αληθή γεγονότα τα οποία αναφέρονταν στο δημοσίευμα και έθεταν υπό αμφισβήτηση την ηθική και τις επαγγελματικές ικανότητες του μηνυτή.
42. Εν όψει των ανωτέρω, το Δικαστήριο εκτιμά ότι δεν υπήρχε σχέση ευλόγου αναλογικότητας ανάμεσα στον περιορισμό του δικαιώματος της προσφευγούσης στην ελευθερία της εκφράσεως και στον επιδιωκόμενο θεμιτό σκοπό.
Επομένως, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 10 της Συμβάσεως.
IΙΙ. ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 41 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΣ
43. Το άρθρο 41 της Συμβάσεως ορίζει ότι:
«Εάν το Δικαστήριο κρίνει ότι υπήρξε παραβίαση της Συμβάσεως ή των Πρωτοκόλλων αυτής, και εάν το εσωτερικό δίκαιο του Υψηλού Συμβαλλομένου Μέρους δεν επιτρέπει ειμή την ατελή επανόρθωση των συνεπειών της παραβιάσεως αυτής, το Δικαστήριο χορηγεί, εν ανάγκη, στο αδικηθέν μέρος δικαία ικανοποίηση».
Α. Ζημία
44. Η προσφεύγουσα ζητά 150.000 ευρώ για την ηθική ζημία, την οποία, όπως ισχυρίζεται, υπέστη. Αναφέρεται στην αγωνία και την απόγνωσή της κατά την επίδικη διαδικασία η οποία κατέληξε στην ποινική καταδίκη της και είχε ως αποτέλεσμα τον διασυρμό της στον κλειστό κύκλο της τοπικής κοινωνίας στην οποία ζει. Επιπροσθέτως, η προσφεύγουσα αναφέρεται στην αγωνία της εν όψει της αστικής αγωγής την οποία ήγειρε σε βάρος της ο Λ.Π., παρά το γεγονός ότι τα εισοδήματά της είναι μέτρια και το μηνιαίο περιοδικό του οποίου είναι εκδότρια, δεν είναι κερδοσκοπικό.
45. Η Κυβέρνηση καλεί το Δικαστήριο να απορρίψει το αίτημα περί υλικής ζημίας και υποστηρίζει ότι το ποσό το οποίο ήθελε επιδικασθεί, δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 2.000 ευρώ.
46. Το Δικαστήριο εκτιμά ότι η προσφεύγουσα υπέστη βεβαία ηθική ζημία, την οποία δεν αντισταθμίζουν επαρκώς οι διαπιστώσεις παραβιάσεως της Συμβάσεως. Αποφαινόμενο κατά δικαία κρίση, το Δικαστήριο επιδικάζει στην προσφεύγουσα 7.000 ευρώ για τον λόγο αυτό, συν οιοδήποτε ποσό ήθελε οφείλεται ως φόρος.
Β. Έξοδα και δικαστική δαπάνη
47. Η προσφεύγουσα ζητά, συνολικώς, 15.965,28 ευρώ, ποσό το οποίο αναλύεται ως εξής :
i. 460 ευρώ για έξοδα κατά τη διαδικασία ενώπιον του Εφετείου Αθηνών (προσκομίζεται τιμολόγιο).
ii. 2.280 ευρώ για έξοδα κατά τη διαδικασία ενώπιον του Αρείου Πάγου (προσκομίζεται τιμολόγιο).
iii. 225,28 ευρώ για έξοδα εγγραφής της καταδίκης της στο ποινικό μητρώο (προσκομίζεται τιμολόγιο).
iv. 11.500 ευρώ για αμοιβή καταβληθείσα στους δικηγόρους της στο πλαίσιο των διαδικασιών ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων και του Δικαστηρίου του Στρασβούργου (δεν προσκομίζονται αποδείξεις παροχής υπηρεσιών).
48. Η Κυβέρνηση υποστηρίζει ότι τα αιτούμενα ποσά είναι υπερβολικά και ότι το ποσό το οποίο ήθελε επιδικασθεί, δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ.
49. Το Δικαστήριο υπομιμνήσκει ότι η επιδίκαση εξόδων και δικαστικής δαπάνης, συμφώνως προς το άρθρο 41, προϋποθέτει ότι αποδεικνύονται πραγματικά, αναγκαία και, επίσης, εύλογα (Ιατρίδης κατά της Ελλάδος (δικαία ικανοποίηση) [GC], αριθμ. προσφυγής 31107/96, παρ. 54, ΕΔΑΔ 2000-XI). Εν προκειμένω, βάσει των προσκομισθέντων δικαιολογητικών και των ως άνω κριτηρίων, το Δικαστήριο κρίνει ότι είναι εύλογο να επιδικασθεί στην προσφεύγουσα το ποσό των 3.000 ευρώ για έξοδα και δικαστική δαπάνη, συν οιοδήποτε ποσό ήθελε οφείλεται ως φόρος.
Γ. Τόκοι υπερημερίας
50. Το Δικαστήριο κρίνει ότι αρμόζει να υπολογισθούν οι τόκοι υπερημερίας βάσει του επιτοκίου της διευκολύνσεως οριακού δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης, προσαυξανόμενου κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ, ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ, ΟΜΟΦΩΝΩΣ,
1. Κάνει δεκτή την προσφυγή ως παραδεκτή όσον αφορά την αιτίαση τη σχετική προς το άρθρο 10 της Συμβάσεως, και την απορρίπτει κατά τα λοιπά ως απαράδεκτη.
2. Κρίνει ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 10 της Συμβάσεως.
3. Κρίνει ότι
α) το διάδικο Κράτος υποχρεούται να καταβάλει στην προσφεύγουσα, εντός τριών μηνών από της ημερομηνίας κατά την οποία η απόφαση θα καταστεί οριστική συμφώνως προς το άρθρο 44 παρ. 2 της Συμβάσεως, 7.000 (επτά χιλιάδες) ευρώ για ηθική ζημία και 3.000 (τρεις χιλιάδες) ευρώ για έξοδα και δικαστική δαπάνη, συν οιοδήποτε ποσό ήθελε οφείλεται ως φόρος,
β) από της εκπνοής της προθεσμίας αυτής και μέχρι της καταβολής του, τα ποσά αυτά θα προσαυξάνονται με απλό τόκο ίσο προς το ισχύον κατ’ αυτό το χρονικό διάστημα επιτόκιο της διευκολύνσεως οριακού δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης, προσαυξανόμενο κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες.
4. Απορρίπτει το αίτημα περί δικαίας ικανοποιήσεως κατά τα λοιπά.
Συντάχθηκε στη Γαλλική γλώσσα, εν συνεχεία κοινοποιήθηκε εγγράφως στις 6 Δεκεμβρίου 2007 κατ’ εφαρμογή του άρθρου 77 παρ. 2 και 3 του Κανονισμού.
- υπογραφή - - υπογραφή -
Søren NIELSEN Λουκής ΛΟΥΚΑΪΔΗΣ
Γραμματέας Πρόεδρος
Ακριβής μετάφραση από το συνημμένο υπηρεσιακό έγγραφο στη Γαλλική γλώσσα.
Η Μεταφράστρια Μαρία Παν. Παπαδοπούλου
