Συνθήκη για τη βία κατά των γυναικών υπογράφει η Ελλάδα
Αποκλειστικό για το «Βήμα» άρθρο του ΓΓ του Συμβουλίου της Ευρώπης
Στην Κωνσταντινούπολη μεταβαίνει την Τετάρτη ο υφυπουργός Εξωτερικών κ. Σ. Κουβέλης για να υπογράψει συνθήκη για τη βία κατά των γυναικών στα πλαίσια της συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η «Σύμβαση για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της οικογενειακής βίας» τίθεται προς υπογραφή στις 47 χώρες-μέλη του ΣτΕ.
Με την ευκαιρία αυτή το «Βήμα» δημοσιεύει αποκλειστικά για την Ελλάδα άρθρο του γενικού γραμματέα του ΣτΕ, του νορβηγού Θόρμπιορν Γιάγλαντ, ο οποίος εξηγεί το σκεπτικό και τα κυριότερα σημεία της συνθήκης:
του Thorbjorn Jagland*
Οι γυναίκες στην Ευρώπη πέφτουν καθημερινά θύματα μιας κατάφορης παραβίασης ανθρώπινου δικαιώματός τις _ του δικαιώματος να ζουν χωρίς βία. Μπορεί να είναι ο άγνωστος που παραμονεύει σε ένα σκοτεινό δρομάκι, όμως συχνότερα είναι ο σύντροφος, ο συγγενής, ο φίλος ή ο συνάδελφος _ διότι η περισσότερη βία κατά των γυναικών προέρχεται από κάποιον γνωστό τις.
Σύμφωνα με τις στατιστικές, μια γυναίκα στις τέσσερις έχει δεχθεί επίθεση κάποια στιγμή στη ζωή της και τουλάχιστον το 15% όλων των ευρωπαίων γυναικών βιώνει την εμπειρία της ενδοοικογενειακής βίας μετά την ηλικία των 16 ετών. Καθώς η οικιακή βία παραμένει σε μεγάλο βαθμό ένα κρυφό έγκλημα, το πραγματικό ποσοστό είναι αναμφίβολα υψηλότερο. Αλλες μορφές βίας _ όπως η καταδίωξη, ο αναγκαστικός γάμος, η αναγκαστική άμβλωση και η αναγκαστική στείρωση _ συνεχίζουν γενικώς να μην καταγράφονται.
Το ποσοστό όσων καταδικάζονται για κάθε είδους βία κατά των γυναικών είναι απαράδεκτα χαμηλό. Οταν η αστυνομία αναλαμβάνει μια υπόθεση, υπάρχουν κατά μέσο όρο 35 προηγούμενα περιστατικά που πρέπει να ληφθούν υπ' όψη. Και οι δυνάμεις ασφαλείας δεν διαθέτουν πάντα την απαιτούμενη πείρα για να συλλέξουν τα αναγκαία στοιχεία προκειμένου να οδηγηθούν στη δικαιοσύνη οι ένοχοι. Είναι λοιπόν περίεργο που οι καταδίκες σπανίζουν;
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις παραδέχονται την πρόκληση, όμως η απάντηση μέχρι στιγμής είναι ανομοιογενής. Ορισμένες έχουν ιδρύσει καταφύγια για κακοποιημένες γυναίκες, άλλες έχουν ποινικοποιήσει την παρενόχληση. Αλλες πάλι χρησιμοποιούν ασφαλιστικά μέτρα, συμβουλευτικές ή μεσολαβητικές υπηρεσίες ή απομακρύνουν τον βίαιο σύντροφο από το σπίτι. Οι πρακτικές διαφέρουν από χώρα σε χώρα, χωρίς να υπάρχει σαφές νομοθετικό μοντέλο _ πράγμα που αφήνει τις Ευρωπαίες ευάλωτες σε ένα έγκλημα που θα έπρεπε να είχε περάσει στα βιβλία της Ιστορίας πριν από χρόνια.
Το Συμβούλιο της Ευρώπης _ φύλακας όχι μόνο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αλλά και της ισότητας μεταξύ των δύο φύλων _ έχει πλέον αναπτύξει μια μέθοδο ώστε οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να συνεργαστούν για να απωθήσουν το κύμα μισογυνικής βίας. Αυτή την εβδομάδα εγκαινιάζουμε μια διεθνή συνθήκη, την πρώτη του είδους, για να αποτρέψουμε και να καταπολεμήσουμε τη βία εναντίον των γυναικών. Βοηθά τις κυβερνήσεις να αναλάβουν δράση σε τέσσερις κύριους τομείς: πρόληψη της βίας, προστασία των θυμάτων, δίωξη των παραβατών και ενσωματωμένες, ολιστικές και συντονισμένες πολιτικές. Αντλεί στοιχεία από τις καλύτερες πρακτικές ανά την Ευρώπη και τις βάζει σε ένα πλαίσιο διεθνής νομοθεσίας.
Προστατεύει τις γυναίκες από την βία που οφείλεται στο φύλο όπου και όποτε και αν συμβαίνει: σε εξόδους με φίλους, στη δουλειά ή στο σχολείο και στο σπίτι. Είτε μόλις μετακόμισαν στην Ευρώπη είτε ζούσαν για πάντα εδώ, είτε προέρχονται από φτωχικό είτε από εύπορο περιβάλλον, είτε είναι στρέιτ είτε λεσβίες, χωρίς παιδιά ή με οικογένεια, οι γυναίκες θα απολαμβάνουν την ίδια προστασία σε καθεμία από τις 47 χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Οι κυβερνήσεις που θα επικυρώσουν τη συνθήκη θα πρέπει να αναλάβουν άμεσα δράση για να ποινικοποιήσουν και να διώξουν ποινικώς μερικές ενέργειες που συχνά περνούν ατιμώρητες: βιασμός, οικιακή βία, αναγκαστικός γάμος, γυναικεία περιτομή, σεξουαλική παρενόχληση, αναγκαστική άμβλωση και αναγκαστική στείρωση. Δικαιολογίες με βάση την κουλτούρα, την παράδοση, τη θρησκεία ή την υποτιθέμενη «τιμή» δεν είναι πια αποδεκτές.
Οι κυβερνήσεις καλούνται επίσης να ιδρύσουν ή να χρηματοδοτήσουν μια σειρά από υπηρεσίες, όπως καταφύγια, 24ωρες τηλεφωνικές γραμμές βοήθειας και παροχή ιατρικών και νομικών συμβουλών _ κρίσιμες για όσες έχουν βιώσει μια βίαιη εμπειρία καθώς προσφέρουν ιατρική και πρακτική βοήθεια αλλά και βοήθεια και υποστήριξη στο να οδηγηθεί ο υπαίτιος στη δικαιοσύνη.
Σημείο - κλειδί της νέας συνθήκης είναι ότι αναγνωρίζει την ανάγκη να αντιμετωπιστεί η βία εναντίον των γυναικών στο πλαίσιο της ανισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών. Υπάρχει η λανθασμένη πεποίθηση ότι η ισότητα μεταξύ των δύο φύλων έχει επιτευχθεί και ότι η κυριαρχία των αντρών επί των γυναικών στην ιδιωτική και τη δημόσια σφαίρα ανήκει στο παρελθόν. Στην πραγματικότητα, μια μείζων αιτία γιατί αναλαμβάνουμε δράση τώρα είναι η διεύρυνση του χάσματος ανάμεσα στα χαρτιά και την πράξη.
Η συνθήκη αποτελεί το επόμενο βήμα της δουλειάς που έχει ξεκινήσει το Συμβούλιο της Ευρώπης για την ισότητα από την δεκαετία του '70. Ελπίζω ότι όχι μόνο θα παράσχει πρακτικές μεθόδους για να βγουν εκατομμύρια γυναίκες από την παγίδα της βίας αλλά και θα βάλει την ισότητα πάλι στην ατζέντα. Εχω την ελπίδα ότι πολλές κυβερνήσεις θα την υπογράψουν στην Κωνσταντινούπολη και θα αρχίσουν να την εφαρμόζουν _ δίνοντας πραγματικό νόημα στην προσπάθεια για να πάψει η βία στην κοινωνία, προς όφελος των σημερινών και των μελλοντικών γενεών των ευρωπαίων γυναικών.
*O κ. Thorbjorn Jagland είναι γενικός γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης, πρόεδρος της Νορβηγικής Επιτροπής Νομπέλ που απονέμει το Βραβείο Νομπέλ Ειρήνης κάθε χρόνο και πρώην πρωθυπουργός της Νορβηγίας με το Εργατικό Κόμμα
Την είδηση την βρήκαμε στις 10.5.11 στην εφημερίδα το Βήμα στην http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=400094&h1=true