ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΙΣΣκέψου τα ακόλουθα:
Συμφωνώ με αυτή τη συμπεριφορά
Αυτή η συμπεριφορά με κάνει να νιώθω άβολα
Αυτή η συμπεριφορά παραβιάζει την αξιοπρέπειά μου ως άτομο
Παραβιάζει το δικαίωμά μου να εργαστώ με αξιοπρέπεια σε ένα ασφαλές εργασιακό περιβάλλον
Αντιμετωπίστε ευθέως όποιον σας παρενοχλεί 20:
Κάντε το απρόσμενο: Ονομάστε τη συμπεριφορά. Μόλις έκανε ο,τιδήποτε πείτε το και γίνετε συγκεκριμένες.
Κάντε αυτόν που σας παρενοχλεί υπεύθυνο για τις πράξεις του. Μη βρίσκετε δικαιολογίες για αυτόν και μην προσποιείστε ότι δε συνέβη τίποτα. Αναλάβετε δράση για το περιστατικό και πείτε στις άλλες-ους τι έκανε.
19 Langerland, M. (1993), «Κάνε Πίσω! Πώς να αντιμετωπίσετε και να τερματίσετε τη σεξουαλική παρενόχληση και τους παρενοχλούντες», Κοινωνική Επιστήμη, σελ. 380. Langerland, M. (1993), “Back Off! How to confront and stop sexual harassment and harassers”, Social Science, 380 p.
20 Neeta Raymond Combat Law, Τόμος 2, Τεύχος 3. Neeta Raymond Combat Law, Volume2, Issue3 http://www.indiatogether.org/combatlaw/vol2/issue3/harass.htm
ΘΥΜΗΘΕΙΤΕ – Η απομόνωση προστατεύει όσους σας παρενοχλούν, ενώ αυτοί αποδυναμώνονται από τη δημοσιοποίηση των πράξεών τους (visibility)
Κάντε τίμιες και άμεσες δηλώσεις
Να είστε σοβαρές, άμεσες και να μιλάτε απερίφραστα
Απαιτείστε να σταματήσει η παρενόχληση
Ξεκαθαρίστε ότι όλες οι γυναίκες έχουν το δικαίωμα να είναι ελεύθερες από τη σεξουαλική παρενόχληση
Ακολουθείστε το σχέδιο σας
Μην απαντάτε στις δικαιολογίες αυτού που σας παρενόχλησε ή σε παραπλανητικές τακτικές
Η συμπεριφορά του είναι το θέμα.
Πείτε αυτό που έχετε να πείτε και επαναλάβετέ το εάν επιμένει.
Ενδυναμώστε τα επιχειρήματά σας με δυνατή γλώσσα του σώματος, που αποπνέει αυτοεκτίμηση: επαφή με το βλέμμα, το κεφάλι ψηλά, πίσω οι ώμοι με δυνατή και σοβαρή στάση
Ανταποκριθείτε στο κατάλληλο επίπεδο. Χρησιμοποιείστε ένα συνδυασμό λεκτικών και σωματικών αντιδράσεων στη σωματική παρενόχληση.
ΑΛΛΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ
Κρατείστε Στοιχεία
Το να κρατάτε στοιχεία σχετικά με την παρενόχληση είναι σημαντικό, για χρήση ως αποδεικτικών σε περίπτωση μιας δίκης ή μιας καταγγελίας. Θα πρέπει να φωτογραφίζετε ή να κρατάτε αντίγραφα του προσβλητικού υλικού στο χώρο εργασίας. Κρατήστε ένα ημερολόγιο με αναλυτικές πληροφορίες για τις περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης. Σημειώστε τις ημερομηνίες, τους διαλόγους, τη συχνότητα των προσβλητικών αντιπαραθέσεων, κ.λ.π. Αποκτείστε αντίγραφα του αρχείου της δουλειάς σας (συμπεριλαμβανομένων των αξιολογήσεων της προόδου σας) και κρατήστε αντίγραφα στο σπίτι σας.
Άλλα έγγραφα που θα πρέπει να έχετε: Είναι σημαντικό να αποκτήσετε έναν εταιρικό κανονισμό λειτουργίας και διαδικασιών. Οι καταγεγραμμένες εταιρικές πολιτικές πάνω στην παρενόχληση, τη διάκριση, τις αξιολογήσεις της απόδοσης, τη διακοπή της συνεργασίας, των σχεδίων θετικών δράσεων, μπορεί να είναι πολύ σημαντικά ώστε να φανεί το κατά πόσο συνάδουν οι επίσημες πολιτικές με τις πράξεις τις. Οι εταιρικές εφημερίδες, οι ετήσιες αναφορές, οι φωτογραφίες της ανώτατης διοίκησης, τα πόστερ, οι αναγνωρίσεις της εταιρίας και οι εταιρικές μελέτες είναι σημαντικές για να δείξουν το κατά πόσο το περιβάλλον είναι εχθρικό προς τις γυναίκες.
Μαζέψτε όλα τα επαινετικά γράμματα, τα βραβεία, τα ευχαριστήρια και ο,τιδήποτε δείχνει τη θετική απόδοση στην εργασία σας. Δώστε ιδιαίτερη προσοχή σε έγγραφα όπου οι ανώτερές-οι σας σας επαινούν για την εργασία σας.
Θέτετε τα δικά σας όρια
Πείτε ΟΧΙ καθαρά και με έμφαση όταν σας ζητάνε να πάτε σε μέρη, να κάνετε πράγματα, να απαντήσετε σε ερωτήματα και να εμπλακείτε σε καταστάσεις που σας κάνουν να νιώθετε άβολα. Μην ανησυχείτε για το αν προσβάλετε το άλλο άτομο ή αν πληγώνεται ο εγωισμός του. Φροντίστε πρώτα την εαυτή σας.
Βρείτε μάρτυρα αυτής της συμπεριφοράς
Ενημερώστε μια έμπιστη συναδέλφισσα-ο και προσπαθήστε να διασφαλίσετε ότι είναι αυτόπτης ή αυτήκοη μάρτυρας σε κάποια κατάσταση όπου παρενοχλείστε σεξουαλικά. Αυτό θα είναι χρήσιμο εάν αργότερα αποφασίσετε να υποβάλετε μια επίσημη διαμαρτυρία. Στείλτε ένα αντίγραφο των πολιτικών-κανόνων για τη σεξουαλική παρενόχληση στο άτομο που σας παρενοχλεί. Εάν ο χώρος εργασίας σας εφαρμόζει ήδη πολιτικές κατά της σεξουαλικής παρενόχλησης ή οι κανόνες συμπεριφοράς του φορέα σας απαγορεύουν τη σεξουαλική παρενόχληση, στείλτε ένα αντίγραφο των πολιτικών ή του κώδικα συμπεριφοράς στο άτομο που σας παρενοχλεί υπογραμμίζοντας τα σχετικά εδάφια.
Λάβετε ιατρική γνωμάτευση
Εάν σας έχουν βιάσει ή επιτεθεί σωματικά, κάντε έναν ιατρικό έλεγχο και λάβετε μια ιατρική έκθεση. Αυτό είναι σημαντικό σε περίπτωση που αποφασίσετε να κινηθείτε νομικά.
Σε μια μελέτη των μελών του μεγαλύτερου εργατικού συνδικάτου της Μεγάλης Βρετανίας, 26,4 % αυτών που είχαν υποστεί εκφοβισμό δήλωσαν ότι έφυγαν από την εργασία τις εξαιτίας του εκφοβισμού 21.
21 UNISON, 1997.
Κάντε την ΑΡΧΗ για να σταματήσει η βία κατά των γυναικών στην εργασία
ΜΙΛΗΣΤΕ ανοιχτά, ΜΙΛΗΣΤΕ δυνατά: Το να μιλήσετε σχετικά με τη σεξουαλική παρενόχληση αποτελεί ένα αποτελεσματικό εργαλείο για την καταπολέμησή της. Καθώς μιλάτε, το πρόβλημα γίνεται εμφανές, η ύπαρξή του αναγνωρίζεται και αυτό οδηγεί στην ανάληψη αποτελεσματικών μέτρων για την καταπολέμησή του. Το να μιλάτε για τη σεξουαλική παρενόχληση δίνει την ευκαιρία να ξεκαθαριστεί η έννοια και βοηθάει στο να αλλάξει η στάση των ανθρώπων απέναντι σε αυτό το ζήτημα.
ΠΕΙΤΕ το σε κάποια-ον: Με το να είστε σιωπηλή ή «γενναία» (σηκώνοντας το βάρος μόνη σας), αφήνετε τη σεξουαλική παρενόχληση να συνεχίζεται. Μιλήστε με άλλες συναδέλφισσες-ους, μπορεί να μην είστε μόνο εσείς που κάποιο συγκεκριμένο άτομο παρενόχλησε. Μην κατηγορείτε την εαυτή σας και μην καθυστερείτε.
Να έχετε ΕΠΙΓΝΩΣΗ των καταστάσεων και των ανθρώπων που μπορεί να σας βλάψουν και εμπιστευτείτε το ένστικτό σας για πιθανούς κινδύνους: Μην αγνοείτε τις προειδοποιήσεις των άλλων για συγκεκριμένα άτομα ή κοινωνικές καταστάσεις. Αναγνωρίστε το ενδιαφέρον τις για εσάς και την εαυτή τις.
ΑΝΑΦΕΡΕΤΕ τη σεξουαλική παρενόχληση στο αρμόδιο πρόσωπο στον οργανισμό και
ΚΑΤΑΓΡΑΨΤΕ τα γεγονότα: Διερευνήστε τις διαφορετικές διεξόδους που διαθέτετε και αν χρειαστεί κάντε μια επίσημη αναφορά. Εάν δεν υπάρχουν ήδη, διασφαλίστε ότι η εργοδοσία σας εφαρμόζει πολιτικές κατά των διακρίσεων και κάνει ό,τι είναι απαραίτητο στο πλαίσιο αυτών των πολιτικών. Παρακολουθείστε τι συμβαίνει και καταγράψτε το σε ένα ημερολόγιο, κρατώντας γράμματα ή σημειώσεις ή άλλα σχετικά έγγραφα. Καταγράψτε ημερομηνίες, ώρες, μέρη και μια αναφορά του τι συνέβη. Γράψτε τα ονόματα των μαρτύρων.
Όπως με τις στρατηγικές αντιμετώπισης της σεξουαλικής παρενόχλησης, το ίδιο ισχύει με τον εκφοβισμό και την ηθική παρενόχληση. Για να επαναλάβετε τις στρατηγικές ακολουθείστε αυτές τις κατευθυντήριες οδηγίες που έχει εκδώσει το Ίδρυμα Andrea Adams 22.
22 http://www.andreaadamstrust.org/live/adviseguidelines.html
ΑΠΕΥΘΥΝΘΕΙΤΕ σε κάποια ένωση: Εάν είστε μέλος κάποιας ένωσης εργαζομένων, μιλήστε στην εκπροσώπισα της ένωσής σας.
1. Μάθετε εάν η εργοδοσία σας εφαρμόζει πολιτικές και διαδικασίες για την παρενόχληση και τον εκφοβισμό και αποκτείστε ένα αντίγραφο.
2. Να έχετε ψυχραιμία και σταθερότητα και να μην αφήνετε την εαυτή σας να γίνει στόχος.
3. Μην απομονώνεστε. Ψάξτε για άμεση υποστήριξη και συμβουλές.
4. Κρατήστε ένα αρχείο όλων των περιστατικών που σας βασανίζουν ή που σας υποβιβάζουν – καταγράψτε τις ημερομηνίες και τα συναισθήματά σας μετά από κάθε συμβάν μαζί με τις απαντήσεις σας.
5. Προσπαθήστε να έχετε μάρτυρες των περιστατικών εκφοβισμού, αποφεύγοντας καταστάσεις που είστε μόνες σας με τον εκφοβιστή.
6. Μην αναλάβετε δράση μόνες σας. Κλείστε ένα ραντεβού με την σύμβουλο παρενόχλησης της εταιρίας σας και αναζητήστε την καθοδήγηση και την υποστήριξή της.
7. Μιλήστε σε συναδέλφισες και δείτε εάν έχουν την ίδια μεταχείριση με εσάς.
8. Ακολουθείστε τις διαδικασίες παραπόνων της εταιρίας μαζί με την υποστήριξη της Συμβούλου Κακοποίησης και στελέχη του Γραφείου Προσωπικού και των Εργατικών Ενώσεων (όπου, βέβαια αυτές οι υπηρεσίες υφίστανται).
9. Προσπαθήστε να κρατήσετε την αναφορά σας όσο το δυνατόν πιο αντικειμενική γίνεται. Έτσι δε θα κατηγορηθείτε ότι κάνατε ένα παράπονο λόγω κακεντρέχειας ή φιλοδοξίας.
10. Κλείστε ένα ραντεβού με τη γιατρίνα σας και πείτε της τι σας συμβαίνει στη δουλειά. Ακολουθείστε τις ιατρικές συμβουλές και εάν χρειαστεί πάρτε μια άδεια.
11. Εάν υπάρχει υπηρεσία συμβουλευτικής υποστήριξη διαθέσιμη, κλείστε εγκαίρως ένα ραντεβού να μιλήσετε για την εμπειρία σας.
12. Μιλήστε σε φίλες και οικογένεια για συναισθηματική υποστήριξη.
Εργασιακές ομάδες που βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο εργασιακής βίας από άλλες:
Εργαζόμενες στο χώρο της καθαριότητας και σε συνεργεία καθαρισμού, οικιακές βοηθοί
Αλλοδαπές εργαζόμενες
Εργαζόμενες στον τομέα της Υγείας και σε κοινωνικές υπηρεσίες
Εργαζόμενες με συμβάσεις περιορισμένου χρόνου
Εργαζόμενες στον τομέα λιανικής πωλήσεως ή σε μικρές επιχειρήσεις
Εκπαιδευτικές (νηπιαγωγοί, δασκάλες, καθηγήτριες)
Όπως και με τη Σεξουαλική Παρενόχληση, τον Εκφοβισμό και την Ηθική
Παρενόχληση λάβετε άμεση δράση!
Κάντε την ΑΡΧΗ αναλαμβάνοντας δράση τώρα!!!
. Μιλήστε ανοιχτά, μιλήστε δυνατά.
. Πείτε το σε κάποια.
. Να έχετε επίγνωση της κατάστασής σας.
. Αναφέρετε το περιστατικό και καταγράψτε τα γεγονότα.
. Μιλήστε στην εργατική ένωση που ανήκετε.
«Ο,τιδήποτε πράττει μια εργαζόμενη-ος στην εργασία της θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται σαν να το έκανε εξίσου και η ίδια-ος και η εργοδοσία της-του, ανεξάρτητα αν αυτό που συμβαίνει το γνωρίζει ή το εγκρίνει ή όχι η εργοδοσία». 23
23 UK Harassment Act 1997.
Ένας οδηγός αναφοράς για την εργοδοσία
Τι πρέπει να κάνει η εργοδοσία;
Η εργοδοσία πρέπει πρώτα από όλα να αναγνωρίσει ότι αποτελεί νομική της ευθύνη να παρέχει ένα ασφαλές εργασιακό περιβάλλον για τις γυναίκες, ελεύθερο από όλες τις μορφές βίας και διάκρισης και ότι μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για αυτό.
Η εργοδοσία πρέπει να ξέρει ότι η βία μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες πάνω στην υγεία, την αυτοπεποίθηση, το ηθικό και την απόδοση όσων προσβάλλονται από αυτήν. Η αγωνία και το άγχος που παράγονται από όλες τις μορφές παρενόχλησης, συχνά οδηγούν όσες έχουν πέσει θύματα βίας να παίρνουν άδεια από την εργασία τις λόγω ασθένειας, να είναι λιγότερο αποτελεσματικές στην εργασία ή να την εγκαταλείπουν προς αναζήτηση νέας εργασίας.
Η εργοδοσία πρέπει να καταλάβει τους λόγους για τους οποίους οι γυναίκες παραμένουν σιωπηλές σχετικά με τη σεξουαλική παρενόχληση. Μια απουσία παραπόνων για παρενόχληση δε σημαίνει απαραίτητα ότι δεν υφίσταται παρενόχληση. Μπορεί να σημαίνει ότι οι αποδέκτριες της παρενόχλησης (ειδικά της σεξουαλικής) νομίζουν ότι δεν υπάρχει νόημα να καταγγείλουν την παρενόχληση γιατί:
Δε θα γίνει τίποτα για αυτό
Θα εκχυδαϊστεί
Το θύμα θα υποστεί εξευτελισμό
Φόβος για αντίποινα
Η εργοδοσία πρέπει να αναγνωρίσει τις συνέπειες του να αγνοήσει τη βία και την παρενόχληση των γυναικών στο χώρο εργασίας:
Δαπανηρές έρευνες και δικαστικοί αγώνες
Αρνητική έκθεση και δημοσιότητα
Αυξημένες απουσίες
Χαμηλό ηθικό των εργαζομένων γυναικών
Χαμηλή αποδοτικότητα
Χαμηλή αποτελεσματικότητα
Αύξηση στις αποχωρήσεις του γυναικείου προσωπικού
Ο καλύτερος τρόπος να προληφθούν όλες οι μορφές παρενόχλησης είναι να υιοθετηθούν αναλυτικές πολιτικές για την παρενόχληση. Ο στόχος είναι να διασφαλισθεί ότι η παρενόχληση δε θα συμβεί και όταν συμβεί, να διασφαλιστεί ότι υπάρχουν άμεσα διαθέσιμες επαρκείς διαδικασίες για την αντιμετώπιση του προβλήματος και την πρόληψη της επανεμφάνισής του.
Πολιτικές για τη σεξουαλική παρενόχληση
Τι θα πρέπει να περιλαμβάνουν οι πολιτικές για τη σεξουαλική παρενόχληση;
Οι βασικές πολιτικές θα πρέπει να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα στοιχεία:
Μια ρητή δέσμευση εξάλειψης και αποτροπής της σεξουαλική παρενόχλησης και ρητή απαγόρευση της σεξουαλικής παρενόχλησης.
Ορισμός της σεξουαλικής παρενόχλησης
Μια εξήγηση των κυρώσεων (συμπεριλαμβανόμενης της απόλυσης) που θα επιβάλει
η εργοδοσία σε επιβεβαιωμένα περιστατικά παρενόχλησης
Αναλυτική περιγραφή της διαδικασίας υποβολής παραπόνων εκ μέρους των
εργαζομένων.
Μια διακήρυξη ότι όποιος αποδειχθεί ένοχος για παρενόχληση θα υπόκειται σε άμεσες και κατάλληλες πειθαρχικές κυρώσεις
Μια διακήρυξη σχετικά με την παρενόχληση από τρίτα άτομα, όπως πελάτες κλπ.
Επιπλέον πηγές ή αρμόδια άτομα διαθέσιμα για υποστήριξη και συμβουλές.
Ρητή δέσμευση πως παραμένουν όλα τα παράπονα και οι διαδικασίες για παρενόχληση εμπιστευτικά
Παροχές για εκπαίδευση των εργαζομένων σε όλα τα επίπεδα
Πολιτικές κατά των αντιποίνων σε όσες καταγγέλλουν την παρενόχληση και τις-τους
μάρτυρες.
Πολιτικές και διαδικασίες θα πρέπει να υιοθετούνται κατόπιν διαπραγμάτευσης και
διαβούλευσης με τις εκπροσώπισες-ους των εργαζομένων
Πώς να επικοινωνείτε σχετικά με την πολιτική της εταιρίας σας
Εκδώστε μια ισχυρή πολιτική κατά της σεξουαλικής παρενόχλησης προερχόμενη από την ανώτατη διοίκηση λαμβάνοντας μια στάση «μηδενικής ανοχής».
Διασφαλίστε ότι θα την παραλάβει όλο το προσωπικό, είτε μέσω του εσωτερικού δικτύου ή μέσω ειδικού εγχειριδίου.
Βάλτε τις εργαζόμενες-ους να την υπογράψουν ως αναγνώριση ότι έλαβαν και διάβασαν την πολιτική.
Η πολιτική μπορεί επίσης να αναρτηθεί στο χώρο εργασίας.
Εάν υπάρχουν εργαζόμενες-οι των οποίων η κύρια γλώσσα δεν είναι τα Ελληνικά, μεταφράστε την πολιτική για τη σεξουαλική παρενόχληση ή μιλήστε τις-τους για αυτήν στη γλώσσα τις-τους.
Συζητήστε για την πολιτική αυτή με όλες τις νέες-ους υπαλλήλους και διασφαλίστε ότι τα τρίτα άτομα, όπως οι προμηθεύτριες-ες και οι πελάτισες-ες γνωρίζουν για την εταιρική πολιτική κατά της σεξουαλικής παρενόχλησης. Επανεξετάστε
αυτή την πολιτική με τις εργαζόμενες-ους και επανεκπαιδεύστε τις-τους σε τακτική βάση.
Επιβάλετε τις πολιτικές
Δεχτείτε τα παράπονα για σεξουαλική παρενόχληση και διερευνήστε όλες τις καταγγελίες αναλυτικά, με επαγγελματισμό και ταχύτητα.
Διατηρείστε ένα ακριβές αρχείο της έρευνας και των ευρημάτων και διασφαλίστε ότι οι εργαζόμενες που κάνουν καταγγελίες δεν υφίστανται αντίποινα.
Λάβετε μέτρα για τη διασφάλιση της εμπιστευτικότητας και της έγκαιρης αντιμετώπισης των παραπόνων.
Λάβετε άμεση δράση όταν ανακαλύπτετε ή υποπτεύεστε ότι συμβαίνει σεξουαλική παρενόχληση και εφαρμόστε πειθαρχικά μέτρα όταν κάποιος εργαζόμενος έχει
εμπλακεί σε κάποιο περιστατικό σεξουαλικής παρενόχλησης.
Δώστε την ευκαιρία για προσφυγή μέσω μιας διαδικασίας παραπόνων, δίνοντας διαφορετικές εναλλακτικές στις εργαζόμενες για την υποβολή παραπόνων, δηλ. επικοινωνία με την αρμόδια αρχή για τη σεξουαλική παρενόχληση, μια διευθύντρια, μια τηλεφωνική γραμμή εξυπηρέτησης, υποβολή παραπόνων μέσω email κλπ.
Οι οργανισμοί χρειάζεται να δώσουν έμφαση στα αιτήματα της μέσης εργαζόμενης.
Μια πολιτική είναι άχρηστη εάν δεν χρησιμοποιείται και οι περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό των εργαζομένων λένε ή κάνουν κάτι σχετικά με τη σεξουαλική παρενόχληση.
Εκπαίδευση
Εκπαιδεύστε τις-τους αναφορικά με το θέμα και προωθήστε μια υγιή συζήτηση σχετικά με τις πολιτικές. Η συζήτηση και η διαβούλευση είναι καίρια για την καταπολέμηση των βαθιά ριζωμένων πατριαρχικών συμπεριφορών.
