283 06.04.2010
Η CGIL και ο κ. Cofferati κατά Ιταλίας (αρ. 2) (Αριθ. Αιτήσεως 2 / 08)
Προσφεύγουσα-ων στερούνται πρόσβασης σε δικαστήριο-δίκη λόγω της βουλευτικής ασυλίας
Παραβίαση του άρθρου 6 § 1 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
Κύρια στοιχεία
Προσφεύγουσα-ων είναι η CGIL ( Γενική Συνομοσπονδία Εργασίας Ιταλίας-Confederazione Generale Italiana del Lavoro), ιταλική συνδικαλιστική ομοσπονδία της οποίας ο κ. Cofferati ήταν γενικός γραμματέας, ο οποίος είναι Ιταλικής υπηκοότητας και ζει στην Ιταλία
Στις 19 Μαρτίου 2002 ο κ. Biagi, σύμβουλος του Υπουργού Εργασίας και υποστηρικτής της μεγαλύτερης ευελιξίας στις Συμβάσεις Εργασίας, δολοφονήθηκε από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες. Κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης στο Κοινοβούλιο την επόμενη ημέρα, έγιναν αναφορές για τη φερόμενη συνάρτηση-σύνδεση μεταξύ της τρομοκρατίας, των κοινωνικών ζητημάτων και των συνδικαλιστικών καμπανιών για τη μεταρρύθμιση της εργατικής νομοθεσίας.
Την ίδια ημέρα, ένα μέλος του κοινοβουλίου, ο κ. Taormina, δήλωσε στο πρακτορείο Τύπου ADNKronos ότι "ο κ. Cofferati και το κομμουνιστικό κόμμα [είχαν δημιουργήσει] ευνοϊκές προϋποθέσεις για την τρομοκρατία έχοντας διαθέσει ευατές-ους" και πως οι "δολοφόνοι του κ. Biagi [είχαν] προσφέρθηκαν να ενεργήσουν ως επιβολή του νόμου για τον Cofferati και το κομμουνιστικό κόμμα».
Στις 23 Μαρτίου 2002, σε διαδήλωση που διοργάνωσε η CGIL, πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη για να διαμαρτυρηθεί κατά του σχεδίου για την κατάργηση του άρθρου 18 της Χάρτας των εργαζομένων, η οποία θεωρεί πως οι εργαζόμενες-οι που έχουν απολυθεί καταχρηστικώς είχαν δικαίωμα να υποβάλουν αίτηση για επανένταξη.
Στις 15 Μαΐου 2002 η προσφεύγουσα-ων άσκησαν αγωγή αποζημιώσεως κατά του κ. Taormina, υποστηρίζοντας πως οι δηλώσεις του έβλαψαν τη φήμη τους. Επίσης, ισχυρίζονται ότι στο άρθρο περί υποβολής εκθέσεων, τα σχόλιά του υπέδειξαν πως υπάρχει αιτιώδης συνάφεια-σύνδεση μεταξύ των δράσεων του συνδικαλιστικού τους οργάνου και της δολοφονίας του κ. Biagi και υπονοούσαν ότι οι τρομοκράτες πρόερχονταν από το υπόβαθρο των συνδικάτων.
Η Βουλή των Αντιπροσώπων επιβεβαίωσε ότι ο κ. Taormina δικαιούταν ασυλίας, δεδομένου ότι κατά την άποψή της, είχε εκφράσει τις απόψεις του κατά την άσκηση των καθηκόντων του ως βουλευτής. Το Περιφερειακό Δικαστήριο της Ρώμης, όμως, διαφώνησε και έθεσε σε σύγκρουση-αμφισβήτηση τις κρατικές αρμοδιότητες ενώπιον του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Στις 7 Νοεμβρίου 2007, το Συνταγματικό Δικαστήριο κήρυξε απαράδεκτη την αίτηση ως μη έχουσα πραγματική-λογική βάση.
Οι καταγγελίες, η διαδικασία και η σύνθεση του Δικαστηρίου
Επικαλούμενη το άρθρο 6 § 1, η προσφευγουσα-ων πως το δικαίωμα πρόσβασης τους σε δικαστήριο έχει καταπατηθεί, επειδή ήταν αδύνατο η προσφυγή τους κατά ενός βουλευτή να φέρει αποτέλεσμα λόγω της βουλευτικής του ασυλίας.
Η προσφυγή υποβλήθηκε με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στις 30 Νοεμβρίου 2007.
Απόφαση εκδοθείσα από σώμα επτά δικαστίνων-ων, αναλύεται ως εξής:
Η Françoise Tulkens (Belgium), Προεδρίνα,
η Danutė Jočienė (Lithuania),
η Işıl Karakaş Turkey),
ο Ireneu Cabral Barreto (Portugal),
ο Vladimiro Zagrebelsky (Italy),
ο Dragoljub Popović (Serbia),
ο András Sajó (Hungary), (δικαστίνες-ες,
καθώς επίσης και η Sally Dölle, γραμματέας τμήματος 1
Απόφαση δικαστηρίου
Δεδομένου ότι η Βουλή των Αντιπροσώπων είχε δηλώσει πως οι δηλώσεις του κ. Taormina καλύπτονταν από τη βουλευτική ασυλία, η προσφεύγουσα-ων εμποδίστηκαν απ’ το να ασκήσουν οποιαδήποτε διαδικασία ώστε να θεμελιώσουν την ευθύνη του βουλευτή και να αξιώσουν αποζημίωση. Είχαν υποστεί ως εκ τούτου καταπάτηση του δικαιώματός τους, αυτό της πρόσβασης σε δικαστήριο.
Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι το δικαίωμα αυτό δεν ήταν απόλυτο, αλλά θα μπορούσε να υπόκειται σε περιορισμούς υπό την προϋπόθεση ότι, επιδιώκει θεμιτό σκοπό και υπήρχε εύλογη σχέση αναλογικότητας, μεταξύ των μέσων που χρησιμοποιήθηκαν και του στόχου που επιδιώκεται να επιτευχθεί. Από τη στιγμή που η κοινοβουλευτική ασυλία ήταν μια πρακτική μακράς διάρκειας, η οποία θέλησε να επιτρέψει την ελεύθερη κοινοβουλευτική συζήτηση και να διατηρήσει τη διάκριση των εξουσιών, μεταξύ της νομοθετικής και της δικαστικής εξουσίας, η καταπάτηση του δικαιώματος της προσφευγουσας-ντος επιδιώκει νόμιμο-θεμιτό σκοπό.
Οι παράνομες δηλώσεις του κ. Taormina δεν είχαν, αποκλειστικώς- κυριολεκτικώς, σύνδεση με την άσκηση των βουλευτικών καθηκόντων του, έγιναν κατά τη διάρκεια συνεντεύξεων τύπου και όχι σε ένα νομοθετικό σώμα. Επιπλέον, δεν φαίνεται ο κ. Taormina να είχε επισημάνει κάποια ηθική ή πολιτική ευθύνη στην πλευρά της προσφεύγουσας-ντος για τη δολοφονία του κ. Biagi του. Οι δηλώσεις του στην ADNKronos υπονοούσαν, αντιθέτως, ότι έφεραν κάποια ευθύνη για το κλίμα κοινωνικής έντασης που οδήγησε στο φόνο.
Ωστόσο, δικαιολόγησε την άρνηση πρόσβασης στο δικαστήριο με την αιτιολογία ότι μια διαμάχη που ίσως έχει πολιτικές επιπτώσεις θα ισοδυναμούσε με περιορισμό του δικαιώματος πρόσβασης σε δικαστήριο, όταν υποτίθεται ότι δυσφημιστικές δηλώσεις είχαν γίνει από ένα μέλος του κοινοβουλίου.
Το Δικαστήριο έδωσε το βάρος-αξία στο γεγονός ότι, κατόπιν της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου το 2007, η προσφεύγουσα-ων δεν είχαν έλογα εναλλακτικά μέσα για να προστατεύσουν αποτελεσματικώς τα δικαιώματα τους που απορρέουν από τη Σύμβαση.
Ακολούθως, με την χορήγηση ασυλίας στον κ. Taormina, εξ’ ου και η ματαιωτική προσφυγή που άσκησαν η ενάγουσα-ων για την προστασία της φήμης τους, οι αρχές δεν πέτυχαν μια δίκαιη ισορροπία μεταξύ των απαιτήσεων του γενικού συμφέροντος της κοινότητας και τις απαιτήσεις προστασίας θεμελιωδών δικαιωμάτων του ατόμου. Το Δικαστήριο έκρινε με πέντε ψήφους υπέρ προς δύο κατά ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1.
Σύμφωνα με το άρθρο 41 (δίκαιη ικανοποίηση), το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ιταλία έπρεπε να καταβάλει στην ενάγουσα-ντα 8.000 ευρώ εκατέρωθεν για μη οικονομική βλάβη, και 8.000 ευρώ από κοινού για έξοδα και δαπάνες.
Η δικαστίνα Karakaş και ο Sajó εξέφρασαν κοινή μειοψηφική άποψη, η οποία επισυνάπτεται στην ιστοσελίδα: C.G.I.L. and Cofferati v. Italy judgment of 24 February 2009
Η απόφαση είναι διαθέσιμη μόνο στα γαλλικά. Αυτό το δελτίο τύπου είναι ένα έγγραφο που παράγεται από τη Γραμματεία. Δεν είναι δεσμευτική για το Δικαστήριο. Οι αποφάσεις είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα (http://www.echr.coe.int).
Βιογραφικά του δικαστικού σώματος μπορείτε να διαβάσε στην αγγλική εδώ
Το δελτίο τύπου το βρήκαμε στις 6.4.10 και το μεταφράσαμε από την http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?action=html&documentId=865988&portal=hbkm&source=externalbydocnumber table=F69A27FD8FB86142BF01C1166DEA398649
