Το εκλογικό σύστημα δεν αντανακλά απλώς τη βούληση του εκλογικού σώματος, μεταφράζοντάς τη σε κοινοβουλευτικές έδρες, αλλά τη διαθλά, τη σχηματοποιεί και την προκαταλαμβάνει σε μεγάλο βαθμό, ακόμα και η απλούστερη τροποποίηση, πολύ περισσότερο μια ριζική αλλαγή του, μπορεί να δράσει καταλυτικά προς την κατεύθυνση μιας μεταρρύθμισης του πολιτικού μας συστήματος, της ανανέωσης του πολιτικού προσωπικού και της ανασύνταξης και αναδιοργάνωσης των πολιτικών κομμάτων. Το προτεινόμενο από την κυβέρνηση «γερμανικό μοντέλο» έχει ήδη υιοθετηθεί με παραλλαγές από πολλά κράτη, λόγω των ελκυστικών του χαρακτηριστικών. Ποια είναι, όμως, αυτά και πώς μπορούν να εξαλείψουν αρνητικά φαινόμενα του πολιτικού μας βίου;
Θεμελιώδες στοιχείο του γερμανικού μοντέλου είναι ότι σχεδόν το ήμισυ των μελών του Κοινοβουλίου εκλέγεται σε μονοεδρικές περιφέρειες, βάσει πλειοψηφικού συστήματος και ανταγωνισμού μεταξύ υποψηφίων διαφορετικών κομμάτων, ενώ το υπόλοιπο σε ευρύτερες εκλογικές περιφέρειες με απλή αναλογική και δεσμευμένο συνδυασμό (λίστα). Το σύστημα είναι αναλογικό, αφού ο συνολικός αριθμός των εδρών που καταλαμβάνει κάθε κόμμα προσδιορίζεται από το συνολικό ποσοστό που αυτό έλαβε σε επίπεδο επικράτειας. Κρίσιμο συμπλήρωμα της διττής εκλογικής περιφέρειας αποτελεί η διπλή ψήφος, που σημαίνει ότι κάθε εκλογέας διαθέτει δύο ψήφους, εκ των οποίων η μία δίδεται σε υποψήφια βουλευτίνα-η της μονοεδρικής περιφέρειας στην οποία η-ο εκλογέας ανήκει και η άλλη σε κόμμα στο πλαίσιο μιας πολυεδρικής περιφέρειας, στην οποία εντάσσεται η μονοεδρική. Το σύστημα ονομάζεται προσωποποιημένη αναλογική, επειδή η-ο εκλογέας μπορεί να ψηφίσει στη μονοεδρική υποψήφια βουλευτίνα-η άλλου κόμματος από αυτό που προκρίνει για την πολυεδρική περιφέρεια.
Πιθανή μεταφορά του μοντέλου στην Ελλάδα σημαίνει κατάργηση του σταυρού προτίμησης και άρα εξάλειψη του ανταγωνισμού μεταξύ υποψηφίων του ίδιου κόμματος και επικέντρωση της διαπάλης στο πρόγραμμα των αντιμαχόμενων κομμάτων αφενός, τα οποία θα συσπειρώνονται γύρω από την μια και μοναδική υποψήφιά-ο τους σε κάθε μονοεδρική, αλλά και στην προσωπικότητα των υποψηφίων αφετέρου. Η επικοινωνία των τελευταίων με τις-τους ψηφοφόρους διευκολύνεται και γίνεται αμεσότερη, ενισχύοντας τον αντιπροσωπευτικό ρόλο της βουλευτίνας-η, λόγω μικρότερου μεγέθους της εκλογικής περιφέρειας, ενώ παράλληλα το κόστος της προεκλογικής εκστρατείας μειώνεται και μαζί του η ανάγκη «χορηγιών», «μαύρου χρήματος» και εξάρτησης από -εθνικής τουλάχιστον εμβέλειας- συμφέροντα Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Παράλληλα η λίστα στις πολυεδρικές μπορεί να λειτουργήσει ως όχημα για την εκλογή προσωπικοτήτων ευρύτερης εμβέλειας. Ανοικτό μένει, βεβαίως, το ζήτημα των αναγκαίων προσαρμογών του συστήματος, ιδιαιτέρως στο ζήτημα του βαθμού της αναλογικότητας και του διχασμού της ψήφου.
Ιδιαίτερης σημασίας για τη λειτουργία του συστήματος στη γενέτειρά της-του είναι η εσωκομματική δημοκρατία και η μέσω ψηφοφοριών επιλογή των κομματικών υποψηφίων, τόσο στις μονοεδρικές όσο και στις πολυεδρικές, προκειμένου να ενισχύεται η δημοκρατική τις-τους νομιμοποίηση. Στην Ελλάδα, όπου η εσωκομματική δημοκρατία δεν κατοχυρώνεται διά νόμου, τα κόμματα θα αναγκαστούν εκ των πραγμάτων να στραφούν σε πιο εσωδημοκρατικές διαδικασίες, προκειμένου να διασφαλίσουν αυτήν τη νομιμοποίηση.
Το άρθρο το βρήκαμε στι 11.6.10 στην εφημερίδα Έθνος, γραμμένο από την Λίνα Παπαδοπούλου, Επίκουρη καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου στο Τμήμα Νομικής του ΑΠΘ στην http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11374&subid=2&pubid=15080948
Το σχόλιο της Anna Maria Mastorakis, στο παραπάνω άρθρο, το βρήκαμε στο facebook:
Να ρωτήσω κάτι όμως?
Στη Γερμανία η εσωκομματικη δημοκρατία διασφαλίζεται και μεσω του Θεμελιώδους Νόμου, δηλαδή του Συντάγματός τους, στο άρθρο 21... Δείτε περισσότερα.
Κατι που σημαίνει οτι ουτε ευκολα αλλάζουν οι παράμετροι, και επιπλέον οι θιγέντες μπορουν να αποτανθούν στο Γερμανικο Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο. ( Εκτος, δηλαδή, των διαιτητικών δικαστηρίων που ειναι επιφορτισμένα με το να διευθετούν διενεξεις μεταξυ του κομματος και των μελων του, αποκλειστικα, και στα οποια δεν γινεται να μετεχουν αξιωματουχοι του κομματος αυτου).
Αντίστοιχος θεσμός (θεσμοι) στην Ελλάδα και δεν υφίσταται, και εχει απορριφθεί επανειλημμένως και ακόμα κι αν υπάρξει, δεν ειναι βεβαιο οτι θα λειτουργήσει υπο τις κατάλληλες δικλείδες ασφαλείας όπως στη Γερμανία και τις ΗΠΑ που ειναι ομοσπονδίες - αλλά αυτό το τελευταίο δεν ειναι της παρούσης.
Μηπως τουλάχιστον η συμπερίληψη παρόμοιας διάταξης σε μελλοντική Αναθεώρηση του Ελληνικού Συντάγματος, θα προλάβει την μετατροπή κομμάτων σε τσιφλίκια οπου οι νομομαθείς προσκείμενοι στον εκαστοτε αρχηγό θα βρίσκουν εκείνα τα παραθυράκια που θα εξασφαλίζουν τις επιθυμίες του εκάστοτε "καταλληλοτερου" και των κολλητων του?
Μην ξεχνάμε οτι ηδη το πολίτευμά μας ειναι πρωθυπουργοκεντρικό δια του συντάγματός του, και δεν ειναι ομοσπονδιακο, ουτε χρειάζεται την εγκριση απο ΔΥΟ βουλές, για να εχει τα εχεγγυα που χρειαζονται για τετοιες υπερεξουσιες. Δυνητικα δηλαδη θα μπορουσε ενα τετοιο εκλογικο συστημα, να ακυρωσει τη λαική βουληση, που τωρα διασφαλίζει (θου κυριε) υποτιθεται, η σταυροδοσία στις πολυεδρικές.
Ενας νόμος θα ειναι ικανός να περιορίσει τις ηδη αυξημένες εξουσίες του προέδρου της Κυβερνήσεως, που, και βεβαια, ειναι και αρχηγός κόμματος? Και ποιος άλλος αρχηγός κομματος θα μεριμνήσει δημοκρατικά και ανιδιοτελώς για έναν νόμο που θα διασφαλίζει οτι η βουληση του ΔΕΝ θα ειναι ισχυρότερη απο τη βουληση των μελών του κομματος?
Και εαν υποτεθει οτι οι αρχηγοι, νυν και επίδοξοι, ειναι ωριμοι και δημοκρατες και στοχο εχουν την εξυγίανση του πολιτικού συστήματος, με τι τροπο θα εξασφαλίζει ο αρχηγός την στηριξη των οπαδών του, την οποία θα έχει πλεον απόλυτη αναγκη? Με προτασεις πολιτικης η παραπολιτικής όπως τώρα συχνότατα γίνεται? Ειναι δυνατον κατι τετοιο να το προβλεπει ενδελεχως ενας απλος Νομος (που σημερα ψηφιζεται μεγαλοθυμα κι αισιόδοξα, κι αυριο βγαινει ο Σαμαρας και ο Καρατζαφερης και αλλάζει και γινεται συμπίλημα του "ο αγων μου"), χωρις τις κατευθυντήριες συνταγματικές και αρα μη ευκολα αλλοιώσιμες εγγυησεις?
