Η Μόνικα Τρόιτ, η 56χρονη Γερμανίδα καλλιτέχνιδα του queer cinema, αλλά και ακτιβίστρια, δεν έκρυψε ποτέ ότι είναι λεσβία. Στη φιλμογραφία της, η εξερεύνηση ζητημάτων φύλου με έναν πρωτοποριακό και συχνά αμφιλεγόμενο τρόπο έδωσε την ευκαιρία σε λεσβίες και τρανς να υψώσουν τη φωνή τις.
Τι σας έκανε να στραφείτε στα θέματα φύλου τη δεκαετία του '80;
«Ως παιδί δεν είχα απόλυτη επίγνωση αν ήμουν κορίτσι ήαγόρι. Είχα πολύ κοντά μαλλιά, οι γονείς μου ήταν πολύ φιλελεύθεροι και με άφηναν να κάνω ό,τι θέλω. Για πολύ καιρό οι άνθρωποι γύρω μου νόμιζαν ότι ήμουν αγόρι. Στην εφηβεία οι ορμόνες άρχισαν να επηρεάζουν το σώμα, οπότε έπρεπε τελικά να γίνω κορίτσι. Επαναστατούσα, όμως, απέναντι στους ρόλους των φύλων και ποτέ δεν ήμουν απόλυτα ευτυχισμένη με το γεγονός ότι γινόμουν γυναίκα. Προφανώς η "δυσαρέσκεια" δεν ήταν τόσο έντονη όσο σε ανθρώπους που έκαναν διόρθωση φύλου. Μπόρεσα έτσι να προσαρμοστώ στη γυναικεία ταυτότητα και μάλιστα έγινα παθιασμένη αγωνίστρια-ακτιβίστρια».
Το σινεμά έγινε για σας κι ένας αγώνας συνειδητοποίησης της σεξουαλικής σας ταυτότητας;
«Και του ρόλου των φύλων σε μια κοινωνία όπου κυριαρχούσε η μάτσο νοοτροπία».
Δεν έχουν αλλάξει τα πράγματα;
«Εχουν γίνει ευκολότερα για τις γυναίκες. Παρ' όλα αυτά, σε πολλές περιοχές παίζουν τον δεύτερο ρόλο. Ακόμη και στη Γερμανία, που έχουμε γυναίκα καγκελάριο, μόνο το 15% του Κοινοβουλίου είναι γυναίκες. Από την Αμερική έως την Ινδία, σε πολλά επαγγέλματα οι γυναίκες παραμένουν μειονότητα. Η σκηνοθεσία, για παράδειγμα, είναι ανδροκρατούμενος χώρος».
Και η θέση σήμερα των ΛεΑΤ δεν είναι σαφώς καλύτερη;
«Στις δυτικές κοινωνίες μπορούμε να μιλάμε κάπως για αποδοχή. Αλλά στην Αφρική ή στη Μέση Ανατολή μια λεσβία δεν μπορεί καν να παραδεχθεί τον λεσβιασμό της. Στην Κίνα, μέχρι πριν από λίγα χρόνια έκλειναν τις ΛεΑΤ στη φυλακή ή στο ψυχιατρείο».
Τι αντιδράσεις δεχτήκατε για την πρώτη σας ταινία, «Seduction the cruel woman», το 1985;
«Εγινε μεγάλο σκάνδαλο. Ο υπουργός Εσωτερικών απέσυρε τη χρηματοδότησή της. Κάναμε πρεμιέρα στην Μπερλινάλε. Το μισό κοινό έφυγε χτυπώντας τις πόρτες και βρίζοντας. Ευτυχώς η ταινία αγκαλιάστηκε στη Νέα Υόρκη και το Λος Αντζελες. Μετά από χρόνια, επέστρεψε και στην Ευρώπη. Τώρα πια θεωρείται καλτ ταινία».
Την εποχή που πήγατε στην Αμερική ήταν πιο ανοιχτή σε θέματα λεσβιασμού;
«Πριν από 20 χρόνια ήταν πιο φιλική στις outsider. Τα πράγματα όμως άλλαξαν με την κυβέρνηση Μπους. Μετά την 11η Σεπτεμβρίου, η Αμερική έγινε πιο συντηρητική. Είναι πιο δύσκολο τώρα να υψώσουν τη φωνή τις οι λεσβίες. Ελπίζω αυτό να αλλάξει με την κυβέρνηση Ομπάμα. Αλλά όλες ξέρουμε ότι βρίσκει απέναντί του τις συντηρητικές και φονταμενταλίστριες».
Πώς βλέπετε την εξέλιξη του queer κινηματογράφου;
«Στις δυτικές κοινωνίες το αποδέχονται ως μια διαφορετική φωνή ανάμεσα στα διάφορα είδη του κινηματογράφου. Εχει γίνει χώρος ζωτικής έκφρασης για τις ΛεΑΤ».
Νιώθετε ότι έχει γίνει και λίγο της μόδας;
«Ισχύει μέχρι ένα σημείο. Για παράδειγμα, ο Αλμοδόβαρ θεωρείται πλέον mainstream. Γενικά βλέπουμε σε mainstream ταινίες τρανς, οι οποίες-οι προβάλλονται ως κάτι εξωτικό, διαφορετικό και προκλητικό. Είναι μια λάθος αντιμετώπιση».
Ανιχνεύετε ευασθησίες σε θέματα φύλου από κλασικές σκηνοθέτιδες;
«Το queer cinema δεν έχει να κάνει μόνο με το περιεχόμενο αλλά και με τον πειραματισμό και το στιλ. Νιώθω κοντά στον Ντέιβιντ Λιντς, που πειραματίζεται με τις φόρμες, και με τον Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ, που, αν και στρέιτ, είναι ευαίσθητος σε θέματα που έχουν να κάνουν με το σώμα. Ακόμη και κλασικές σκηνοθέτιδες, όπως ο Μπίλι Γουάιλντερ, ενδιαφέρονταν για τους ρόλους των φύλων. Πάρτε για παράδειγμα το "Μερικοί το προτιμούν καυτό".
Το άρθρο το βρήκαμε στις 23.4.10 στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία, γραμμένο από την Χρυσούλα Παπαϊωάννου στην http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=154487
