5 Ιουλ 2009

Η ομοερωτική ιστορία

Η έλξη για το ίδιο φύλο
Η ομοερωτική «κρυφή» ιστορία από την αρχαία Ελλάδα ως τις μέρες μας και από το Κοράνι ως τα ινδουιστικά και τα βουδιστικά κείμενα.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ
Για πρώτη φορά μετά την κλασική εποχή οι λεσβίες και οι γκέι έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες. Ο καθηγητής Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ Ρόμπερτ Αλντριτς με την επιμέλεια του τόμου Ομοφυλοφιλία, μια παγκόσμια ιστορία κάνει ένα άλμα σε σχέση με προϋπάρχοντα δικά του συγγράμματα για την ομοφυλοφιλία ή δοκίμια άλλων (Μισέλ Φουκό, Σίγκμουντ Φρόιντ, ΑντρέΖιντ). Επιχειρεί να συμπυκνώσει σε ένα ογκώδες βιβλίο τη συνολική εικόνα του πολύπτυχου θέματος (επιστημονικά τεκμηριωμένη), από τα βάθη της Ιστορίας και από κάθε μήκος και πλάτος της υφηλίου. Είτε μιλάμε για σοδομιτικές ή για σαπφικές συμπεριφορές, για ομογενική αγάπη ή για τριβαδισμό (λεσβίες), ουσιαστικά αναφερόμαστε στην « επιθυμία της συναισθηματικής και σωματικής οικειότητας με άτομα του ίδιου φύλου». Ο τόμος του Αλντριτς είναι ένα εκτενέστατο και συνάμα σχολαστικό πόνημα που εμπλουτίζεται από 250 θαυμάσιες φωτογραφίες και άκρως διαφωτιστικά παραδείγματα από την παγκόσμια τέχνη.

Πώς το κατάφερε αυτό; Συγκρότησε μια διεθνή ομάδα επιστημονισών-ων, καθέμια-νας εκ των οποίων έγραψε ένα ξεχωριστό δοκίμιο για τον χαρακτήρα των ομοερωτικών σχέσεων σε συγκεκριμένες ιστορικές και γεωγραφικές περιόδους. Διατρέχουμε, μεταξύ άλλων, την κλασική Ελλάδα και τη Ρώμη, τον Μεσαίωνα, τους πρώιμους και νεότερους χρόνους στην Ευρώπη (1400- 1700), τον Διαφωτισμό και την Επανάσταση (1680- 1850), την αμερικανική ήπειρο ως τον 20ό αιώνα, τις πολιτικές της ομοφυλοφιλίας στον Β Δ Παγκόσμιο Πόλεμο, την ομοερωτικη αγάπη των σημερινών γυναικών, την ομοφυλοφιλία στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική, τη σεξουαλική επιθυμία στην Ασία και τελικά στον κόσμο των Lgbt από το 1980 ως σήμερα.

Η άκαμπτη Δύση
Μετά τους κλασικούς χρόνους ο χριστιανισμός επιβάλλει μια άκαμπτη ηθική για τη σεξουαλικότητα. Αυτός ο φοβικός πουριτανισμός ορίζει τις σεξουαλικές σχέσεις ως σήμερα. Θα ήμασταν αφελείς αν θεωρούσαμε ότι στον σύγχρονο κόσμο υπάρχει καθολική ανοχή, ότι αφανίστηκαν τα κρούσματα ρατσισμού και προκατάληψης. (Το 2004 η παραίτηση του κυβερνήτη του Νιου Τζέρσεϊ Τζέιμς Ε. Μακ Γκρίβι μετά την αποκάλυψη της σχέσης του με άλλον άνδρα ενώ ήταν παντρεμένος σόκαρε τους Αμερικανούς.)

Ο βυζαντινός αυτοκράτορας Θεοδόσιος είχε επιβάλει τη δημόσια καύση για τις-τους Lgbt. Ο Ιουστινιανός νομοθέτησε τη θανατική ποινή. Με τη φυσική θεολογία του Αγίου Θωμά του Ακινάτη καταδικάστηκε ως παρά φύση οποιαδήποτε σεξουαλική πράξη δεν οδηγούσε στην αναπαραγωγή του ανθρωπίνου είδους. Τον 13ο και 14ο αιώνα στην Ευρώπη οι καταδίκες για σοδομισμό δεν γνώριζαν ούτε ταξικό όριο: στον Εδουάρδο Β Δ της Αγγλίας απαγγέλθηκαν βαριές κατηγορίες ενώ ο Πάπας Βονιφάτιος καταδικάστηκε για το παράπτωμα μετά θάνατον.

Ο ουμανισμός της Αναγέννησης δεν απάλυνε τέτοια φαινόμενα. Ο πίνακας του Μποτιτσέλι στην αναπαράσταση της Θείας Κωμωδίας (δημιουργήθηκε μεταξύ 1480 και 1495) παραπέμπει σε « εγκλήματα ενάντια στους νόμους της φύσης »... Ο ίδιος ο ζωγράφος κατηγορήθηκε για σοδομισμό το 1502. Οι δυτικές κοινωνίες έγιναν πιο ανεκτικές μετά τη βιομηχανική επανάσταση του 18ου αιώνα. Η θεοκρατία διέπει όλο και λιγότερο τα κοινωνικοπολιτικά συστήματα της Δύσης και σταδιακά οδεύουμε σε μια πιο φιλελεύθερη μοντέρνα εποχή που καταλήγει στο «ξέφρενο» σήμερα. Ο σύμβουλος του Ναπολέοντα Ιωσήφ Φιεβέ έλεγε ότι «όταν έχεις ένα βίτσιο πρέπει να ξέρεις πώς να το φοράς» και δεν έκρυβε ότι συζούσε με άνδρα. Το 1791 η γαλλική Βουλή αποποινικοποίησε τον ομοερωτισμό ως έλασσον θέμα. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες ακολούθησαν το γαλλικό παράδειγμα, πλην της Αγγλίας. Ως το 1835 περίπου μια λεσβία, ένας γκέι ανά έτος θανατωνόταν στην αγχόνη. Από το 1861 και μετά η ποινή ήταν δέκα χρόνια φυλάκιση. Η νομοθεσία άλλαξε το 1967.

Η ράβδος του Ισλάμ
«Οποτε ένας αρσενικός καβαλάει έναν άλλο αρσενικό ο θρόνος του Θεού τρέμει» δίδαξε ο Μωάμεθ. Από το 622 μ.Χ., που το Κοράνι αποτελεί το θρησκευτικό, νομικό και κοινωνικό σημείο αναφοράς κάθε μουσουλμάνου, ρυθμίζοντας τις δημόσιες και ιδιωτικές υποθέσεις του, ο ομοερωτισμός απαγορεύεται αυστηρά και τιμωρείται άτεγκτα, ενίοτε με θάνατο, ακόμη και σήμερα. Μέρος αυτής της αυστηρότητας προέρχεται από την ιστορία του Λωτ και την καταστροφή των Σοδόμων και των Γομόρρων, που το Κοράνι μοιράζεται με την Παλαιά Διαθήκη. Οι λεσβίες και οι γκέι μουσουλμάνες-οι κρύβονται και εκτονώνονται σεξουαλικά υπό το καθεστώς του φόβου. Στο Ιράν από το 1979 ως σήμερα έχουν εκτελεστεί πάνω από 4.000 άνθρωποι. Στην Υεμένη και στη Σαουδική Αραβία οι αποκεφαλισμοί και οι μαστιγώσεις είναι συνηθισμένο φαινόμενο.

Η Αίγυπτος και η Τουρκία είναι πιο ανοιχτές στις ποικίλες εκφάνσεις της σαρκικής ηδονής. Στα μάτια του Αντρέ Ζιντ, η Αλγερία και η Τυνησία αντιπροσωπεύουν το ιδεώδες της σεξουαλικής ελευθερίας. Χάρη στα γραπτά του Ζιντ, του Ε. Μ. Φόρστερ (ο οποίος το 1916 σε ηλικία 39 ετών έκανε έρωτα με έναν νεαρό άνδρα στην Αλεξάνδρεια), του γάλλου συγγραφέα Ανρί ντε Μοντερλάν (που το 1930 παρατήρησε ότι «υπάρχουν ακόμη παράδεισοι»), αυτές οι χώρες μεταμορφώθηκαν σε σεξουαλικούς προορισμούς για μικρή μερίδα διανοουμένων από τη Δύση.

Ασιατικές οάσεις
Μια εντελώς διαφορετική, απολύτως «εξωτική» εικόνα αποκομίζει καμιά-νεις από τη σεξουαλική κουλτούρα στην Ασία. Στην Κίνα, στην Ιαπωνία, στην Ινδία, μέσω θρησκείας, διατυπώνονται ολοκληρωμένες απόψεις περί της ηδονής που «θεοποιούν» τις σεξουαλικές «αποκλίσεις». Στην Κίνα η ισορροπία των δυνάμεων μέσα στον άνθρωπο (γινγκ και γιανγκ, θηλυκότητα- παθητικότητα, αρρενωπότητα- ενεργητικότητα) επιτυγχάνεται από την ανταλλαγή της ενέργειας της ζωής. Το σεξ παρέχει μακροζωία και υγεία αρκεί να μη χάνεται το τσι. Ετσι προκύπτει η στάση περιφρόνησης απέναντι στον ανδρικό αυνανισμό, όμως οι ομοερωτικές σχέσεις δεν θεωρείται ότι οδηγούν στην απώλεια ζωτικής ενέργειας.

Βουδιστικά κείμενα στην Ιαπωνία τεκμηριώνουν την ύπαρξη ερωτικών σχέσεων μεταξύ βουδιστριών-ών μοναχών. Θεωρητικά οι βουδίστριες-ες μοναχές-οι απαγορευόταν να έχουν σχέσεις με άνδρες-γυναίκες (να και πάλι η αυταρχική και περιοριστική διάθεση των θρησκευτικών δογμάτων). Στις Ιστορίες από το Ούτζι (1212) περιγράφονται οι έρωτες μεταξύ ηλικιωμένων μοναχών με νέους μοναχούς, οι οποίες καταλήγουν στον τραγικό θάνατο ενός από τους δύο. Ο επιζών αφιερώνεται σε μια ζωή ασκητισμού και πένθους.

Η μυθολογία του ινδουισμού αποδέχεται τη σεξουαλικότητα σε όλες τις εκφάνσεις της. Τίποτε δεν θεωρείται αφύσικο εφόσον συμβάλλει στην ηδονή. Η ερωτική επιθυμία βρίσκεται στην καρδιά της δημιουργίας του κόσμου.

Η ινδουιστική φαντασία συνδέει τις σεξουαλικές πρακτικές που σήμερα θεωρούνται ομοερωτικές με την ιδέα της ύπαρξης ενός τρίτου φύλου, που απηχεί την αντίληψη ότι η αμφισημία του φύλου μπορεί να αναχθεί στο κοσμικό επίπεδο. Στην αρχαία ινδική τέχνη βρίσκουμε αναπαραστάσεις λεσβιακών σχέσεων. Σύμφωνα με ένα αρχαίο κείμενο χειρουργικής από την αγιουβερδική παράδοση, δύο αρρενωπές γυναίκες αν αφήσουν τις εκκρίσεις τους να αναμειχθούν στη μήτρα μίας εκ των δύο θα συλλάβουν παιδί, μόνο που θα γεννηθεί χωρίς κόκαλα. Το παγκοσμίως γνωστό Κάμα Σούτρα (μεταξύ 4ου- και 6ου αι. μ.Χ.) καταγράφει ακριβέστατα, με χειρουργική ακρίβεια, με ευλάβεια, όλες τις πιθανές σεξουαλικές πράξεις. Οι επιθυμίες μας είναι μια έκφανση των υπερβατικών δυνάμεων που κυβερνούν το Σύμπαν και όχι επακόλουθα της γοητείας που ασκεί επάνω μας ο φυσικός κόσμος. Μια «λογική» θεολογία και κοσμοθεωρία, με άλλα λόγια, προσαρμοσμένη στις ανάγκες του «κοσμικού» ανθρώπου. Γίνεται αλλιώς;

Το άρθρο το βρήκαμε στις 21.12.08 στην εφημερίδα το Βήμα, γραμμένο από την
Κατερίνα Δαφέρμου στο http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=247674&ct=56&dt=21/12/2008