Φαντάζομαι μια υποθετική συνάντηση χωροφυλάκων εν μέσω θέρους. Ένας υπομοίραρχος τις-τούς ζήτησε επειγόντως να ρυθμίσουν ζητήματα που σχετίζονται με την τεχνολογία και την ιδιωτικότητα και πρέπει να δράσουν με τόλμη και αποφασιστικότητα.
Από τη μια οι χωροφύλακες της ιστορίας μας κυριαρχούνται από φόβο για όσα δεν γνωρίζουν: ακούν διαρκώς ότι το Ίντερνετ είναι ένα μέρος όπου βασιλεύει η τρομοκρατία, η πορνογραφία και η προετοιμασία ομαδικών αυτοκτονιών εφήβων, τα κινητά τηλέφωνα είναι φονικά όπλα στα χέρια συμμοριών.
Αποφασίζουν λοιπόν με τόλμη και αποφασιστικότητα την κατάργηση του απορρήτου και της ανωνυμίας των χρηστριών-ων. Από την άλλη, οι χωροφύλακές μας πέφτουν με την ορμή νεοφώτιστου στη χρήση εργαλείων που ακούν διαρκώς ότι κάνουν θαύματα. Με τόλμη και αποφασιστικότητα εξαιρούν τις κάμερες παρακολούθησης από τον νόμο περί προστασίας προσωπικών δεδομένων και γενικεύουν τη χρήση τους, χωρίς τις δικλίδες ασφαλείας που έχει ορίσει η αρμόδια Ανεξάρτητη Αρχή. Θεσπίζουν την υποχρεωτική λήψη και διατήρηση γενετικού υλικού για αόριστο χρονικό διάστημα, και μάλιστα ακόμα κι από υπόπτες-ους πλημμελημάτων. Έτσι το DΝΑ μας, το «ιδιωτικότερο του ιδιωτικού μας», γίνεται «κτήμα του δημοσίου» με ελάχιστους περιορισμούς στον βαθμό και στον τρόπο που αποθηκεύεται και χρησιμοποιείται. Με άλλα λόγια, οι χωροφύλακες της ιστορίας μας υιοθετούν τις πιο σκληρές πρακτικές πανοπτικού ελέγχου. Το ιδιωτικό πρέπει να γίνει δημόσιο, είτε κινούμαστε στον δρόμο της πόλης είτε στη λεωφόρο της πληροφορίας από τον καναπέ του σπιτιού μας. Γιατί; Μα γιατί στο μυαλό των χωροφυλάκων η ιδιωτικότητα ταυτίζεται με την εγκληματικότητα και άρα «όποια-ος δεν έχει κάτι να κρύψει δεν έχει τίποτα να φοβηθεί».
Θερινή σύναξη χωροφυλάκων, παράφραση του τίτλου της θαυμάσιας ταινίας του Δήμου Αβδελιώδη, θυμίζουν οι εισαγγελικές γνωμοδοτήσεις και τα νομοθετήματα των τελευταίων ημερών. Τα μέτρα αποκαλύπτουν μια ιδιότυπη αμφιθυμία απέναντι στην τεχνολογία. Η τεχνολογία θεωρείται εχθρός της-του πολίτη, ένας κίνδυνος τον οποίο εμείς δεν αντιλαμβανόμαστε αλλά το κράτος-προστάτης γνωρίζει πριν από εμάς για εμάς. Την ίδια ώρα όμως η τεχνολογία γίνεται «φύλακας άγγελός μας», πάλι χάρη στην κρατική μέριμνα. Καλή τεχνολογία είναι μόνο η τεχνολογία των διωκτικών αρχών και επειδή οι διωκτικές αρχές είναι υπεράνω υποψίας, δεν χρειάζονται δικλίδες ασφαλείας για τη χρήση και τα όριά της. Κουτοπόνηρη επιλεκτικότητα: οι χωροφύλακες γίνονται Λουδίτες, εχθροί της τεχνολογίας, όταν απορρυθμίζουν το θεσμικό πλαίσιο που κατοχυρώνει την προστασία της ιδιωτικότητας στη χρήση των νέων τεχνολογιών. Ταυτόχρονα είναι υπέρμαχοι της τεχνολογίας όταν αυτή ενδυναμώνει το πανοπτικό κράτος. Η-ο πολίτης αντιμετωπίζεται σαν νήπιο που μπορεί να αυτοτραυματιστεί και μόνο προστάτη έχει το «κράτος- μπαμπά». Με την ίδια πατερναλιστική διάθεση αντιμετωπίζονται θεσμοί που δημιουργήθηκαν για την προάσπιση των ατομικών ελευθεριών: οι Ανεξάρτητες Αρχές απαξιώνονται και τα συμβουλευτικά όργανα προστασίας των δικαιωμάτων αγνοούνται. Κυβερνητικοί παράγοντες σε κατ΄ ιδίαν συζητήσεις- συνέβη και στον γράφοντα- διατείνονται ότι αυτή είναι η μόνη τους επιλογή προκειμένου να μην αφήσουν το πεδίο ελεύθερο στην Ακροδεξιά. Όμως ξεχνούν ότι η Ακροδεξιά δυναμώνει όταν η ατζέντα της γίνεται κυβερνητική ατζέντα. Από την άλλη, η αξιωματική αντιπολίτευση άσκησε κριτική στα περισσότερα από τα προαναφερθέντα μέτρα και τα καταψήφισε. Αν είναι ειλικρινής, οφείλει να δεσμευτεί ρητά ότι θα καταργήσει εκείνες τις ρυθμίσεις που θίγουν ατομικές ελευθερίες όταν και αν αναλάβει την ευθύνη της διακυβέρνησης. Ωστόσο, μικρή αισιοδοξία επιτρέπεται: σπάνια το κράτος εκχωρεί οικειοθελώς εργαλεία ελέγχου.
Ο Κωστής Παπαϊωάννου είναι πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα της-του Ανθρώπου.
Το άρθρο το βρήκαμε στις 20.7.09 στην εφημερίδα Τα Νέα στο http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=4&artid=4527476
