Η ενδοσχολική βία κλιμακώνει επικίνδυνα την παρουσία της.
Σε σημείο που να μην μπορούμε άλλο να της γυρνάμε την πλάτη. Για να προσεγγίσουμε την ενδοσχολική βία δεν θα πρέπει να την εξετάσουμε μεμονωμένα και ανεξάρτητα από τον κοινωνικό μας περίγυρο, την οικογένεια και το ίδιο το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Τα παιδιά αναπαράγουν την ενδοοικογενειακή βία, τα κοινωνικά αδιέξοδα και τις ανεπάρκειες του εκπαιδευτικού μας συστήματος μέσα στο ίδιο το σχολικό περιβάλλον.Για την Ελλάδα, τα τελευταία τραγικά γεγονότα του Ρέντη ήταν η μοιραία κατάληξη των όσων είχαν προηγηθεί και αντιμετωπίζονταν ως μεμονωμένα περιστατικά.
Από το 2006 (έρευνα ΕΚΚΕ) η σχολική βία στη χώρα μας περιλαμβάνει καταστροφές σχολικού εξοπλισμού, βανδαλισμούς, λεκτική και σωματική βία (ξυλοδαρμούς), εκφοβισμούς και αποκλεισμούς από τις παρέες. Στα αστικά κέντρα εμφανίζεται το μεγαλύτερο ποσοστό. Μαθητές με χαμηλή βαθμολογία εμπλέκονται περισσότερο σε παρόμοια περιστατικά, είτε ως θύτες είτε ως θύματα. Τα αγόρια είναι συχνότερα δράστες και θύματα σχολικού εκφοβισμού, με εξαίρεση τη περίπτωση σεξουαλικής προσβολής όπου θύματα είναι κυρίως τα κορίτσια.
Από έρευνα που διενεργήθηκε από την εταιρία ερευνών PULSE R.C με την επιστημονική συνεργασία του ΕΚΚΕ υπό τον τίτλο ‘παιδική και νεανική βία μέσα από τα μάτια των γονέων’ προκύπτει ότι σε σύνολο 1566 γονέων με παιδιά ηλικίας 10-17 ετών από το λεκανοπέδιο Αττικής, μία-ένας στους δύο γονείς ‘ομολόγησε ότι τα παιδιά τους πάσχουν από άγχος ή κατάθλιψη’ ! Το 92% των γονέων δηλώνει ότι έχει πολύ καλές ή καλές σχέσεις με το παιδί του, εντούτοις, οι 3 στις-στους 10 ομολογούν 30% ότι αφιερώνουν την ημέρα λιγότερο από 1 ώρα έως καθόλου για το παιδί τους.
Η σχολική βία ως βία που εκφράζει αίτημα χρειάζεται πάνω απ’ όλα μία απάντηση ανοχής, διαλόγου, στήριξης και διαθεσιμότητας και όχι εύκολες ακυρωτικές λύσεις τύπου ‘αποδιοπομπαίου τράγου’. Στόχος του κάθε σχολείου και της εκπαίδευσης είναι η κοινωνικοποίηση των μαθητριών-ων και η ανάδειξη της ατομικότητας μέσα από την συλλογικότητα, τη συνεργασία της ομάδας, την αποδοχή του διαφορετικού. *Α Ο στόχος αυτός δεν επιτυγχάνεται, γιατί απλούστατα δεν έχει τεθεί ποτέ. Το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα αδυνατεί να κάνει την αυτοκριτική του και να εκσυγχρονιστεί απαντώντας στην ανάγκη δημιουργίας ενός ομαδο-συνεργατικού συστήματος εκπαίδευσης όπου ο ρόλος της μαθήτριας-η θα μεταβληθεί από μία παθητική στάση ατομικής αποδοχής γνώσεων σε μία ενεργητική αναζήτηση και επεξεργασία γνώσεων, έκφρασης ιδεών και συναισθημάτων σε ομαδική βάση.
Το κυρίαρχο εκπαιδευτικό σύστημα με την στείρα και άκριτη αποστήθιση της διδακτέας ύλης οδηγεί στην τυποποίηση της γνώσης και στην αδυναμία να αναπτύξει η μαθήτρια-ης μία προσωπική σχέση με αυτή και μέσω αυτής με τις συμμαθήτριές-ες της-του. Το γεγονός αυτό ακυρώνει τις νέες-ους και τις-τους οδηγεί σε σταδιακή συρρίκνωση της εικόνας εκτίμησης του εαυτού τους, σε αδυναμία να εκφράσουν τη ματαίωση και το θυμό τους. Η ανεπάρκεια και η κρίση του εκπαιδευτικού συστήματος οδηγεί σε διάφορα επεισόδια (βίαιες συμπεριφορές και συγκρούσεις) που αναδεικνύουν τις δυσκολίες κοινωνικοποίησης και ενσωμάτωσης των μαθητριών-ων. Έτσι, η σχολική βία αναγορεύεται σε αίτημα-πρόφαση-αντίδραση.
Το σχολικό περιβάλλον, για να αποκτήσει πρωτίστως σχέσεις συνοχής, αλληλεγγύης και ανθρωπισμού, πρέπει να εκπαιδεύει στα πλαίσια της ομάδας και όχι να οδηγεί στην αναπαραγωγή ενός εκπαιδευτικού μονόδρομου με στόχο την βαθμολογική αξιολόγηση της μαθήτριας-τη από την δασκάλα-ο όπως γίνεται σήμερα. Ένα ομαδο-συνεργατικό σύστημα εκπαίδευσης αποβλέπει στο να κινητοποιήσει την μαθήτρια-τη με την ενεργητική ισότιμη συμμετοχή της-του στα πλαίσια της μαθητικής ομάδας με στόχο την κριτική επεξεργασία, κατανόηση, παρουσίαση και αφομοίωση της διδακτέας ύλης. Ο ρόλος της καθηγήτριας-τη παραμένει τον ίδιο αναγκαίος και σημαντικός καθώς κατευθύνει και συντονίζει τις μαθητικές ομάδες στα νέα τους καθήκοντα, αξιολογεί και εμπλουτίζει το έργο τους. Η ανάπτυξη δυναμικής στα πλαίσια μιας σχολικής ομάδας απαντά στις πρωταρχικές και επιτακτικές ανάγκες των νέων για επικοινωνία, αυτοπραγμάτωση, δημιουργική έκφραση και αυτοαξιολόγηση.
Ασφαλώς, η βία των μαθητών και των νέων έχει πολλές αιτίες πέραν της μονοδιάστατης σχολικής φίμωσης, ντρεσαρίσματος που υφίστανται. Παράγοντες όπως η οικογενειακή αποξένωση, η στέρηση σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, οι απρόσωπες σχέσεις γειτονίας, το έλλειμμα φυσικού και κοινωνικού ζωτικού χώρου, η αλλοτρίωση και παθητικοποίηση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, της τηλεόρασης και των Η/Υ, η μαζική προβολή και η ηρωοποίηση της βίας, η αύξηση της φτώχειας, της εγκληματικότητας και του κοινωνικού ρατσισμού αποτελούν μερικές από τις βασικότερες αιτίες της νεανικής και σχολικής βίας. Όμως, το σχολείο είναι το βασικό εργαστήρι διάπλασης των νέων ανθρώπων και το ουσιαστικότερο μέσο παρέμβασης που διαθέτει η κοινωνία για την ισορροπημένη και υγιή ψυχοσωματική ανάπτυξή τους. Εάν δεν αξιοποιηθεί σωστά ο εργαλειακός του χαρακτήρας-κλειδί, τότε η νεολαία και η κοινωνία δεν θα μπορέσουν να αναπτύξουν αντιστάσεις στην κλιμακούμενη βία.
Το άρθρο είναι γραμμένο από την Μίτση Σχοινά, Κλινική Ψυχολόγο - Ψυχοθεραπεύτρια, D.E.A. και το βρήκαμε στις 24 4.09 στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία στο http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=38047&ref=search
Ποτέ δεν ήταν στόχος η διαφορετικότητα αλλά η τάξη, η πειθρχεία, η παπαγαλία και η ομοαδοποίηση μαθητριών-ων. Ο σεξισμός, κοινωνικός ρατσισμός και οι προκαταλήψεις είναι υλικά που δομούν την παιδεία. Ευαγγελία Βλάμη
