Σε δύο περιπτώσεις πρόσφατα βουλευτές επιχείρησαν να επιβάλουν την «ορθή» ανάγνωση της Ιστορίας στον χώρο του σχολείου. Ο τρόπος που διδάχθηκε το φαινόμενο του φασισμού σε γυμνάσιο των Σερρών προκάλεσε την αντίδραση βουλευτή του ΛΑΟΣ. Μετέβη στο σχολείο απαιτώντας εξηγήσεις από την καθηγήτρια και πρόσβαση στην τάξη για να ελέγξει την ακρίβεια ανώνυμων καταγγελιών. Στη δεύτερη περίπτωση, πέτρα του σκανδάλου ήταν το θεατρικό έργο «Rock΄ n΄ Roll» του Τομ Στόπαρντ, που παρακολούθησαν μαθητές λυκείου της Πετρούπολης με τη συνοδεία καθηγήτριάς τους. Το έργο αναφέρεται στην Άνοιξη της Πράγας και στα δεινά του σταλινισμού, γεγονός που προκάλεσε αντίστοιχη οξεία παρέμβαση βουλευτή, του ΚΚΕ αυτή τη φορά, στο σχολείο και επίθεση κατά της καθηγήτριας από τον «Ριζοσπάστη». Αιτία ή πρόσχημα το αίτημα ακύρωσης της αποβολής μαθητή για ανάρμοστη συμπεριφορά κατά τη διένεξή του με την καθηγήτρια σχετικά με το εν λόγω θεατρικό έργο. Η ΟΛΜΕ καταδίκασε την πρώτη παρέμβαση, οι βουλευτικές «επισκέψεις» επικρίθηκαν από μερίδα του Τύπου. Προκύπτουν όμως ερωτήματα που υπερβαίνουν τα δύο περιστατικά. Ποια είναι τα όρια κατά τη διδασκαλία γενικά και τη διδασκαλία της Ιστορίας ειδικότερα; Ποιοι μηχανισμοί ελέγχου διασφαλίζουν την τήρησή τους; Δύσκολη οδός, διότι απαιτεί να εξειδικεύσουμε ή να σχετικοποιήσουμε το άρθρο 16 του Συντάγματος: «Η τέχνη και η επιστήμη, η έρευνα και η διδασκαλία είναι ελεύθερες· η ανάπτυξη και η προαγωγή τους αποτελεί υποχρέωση του κράτους».
Μολονότι όμως δύσκολο, είναι αναγκαίο. Περιορισμοί τίθενται εκ των πραγμάτων. Η ΟΛΜΕ τονίζει: «Οι εκπαιδευτικοί χειρίζονται το αντικείμενο της διδασκαλίας τους με βάση τα σχολικά βιβλία και τις οδηγίες του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, και διατηρούν στο ακέραιο το δικαίωμα της παιδαγωγικής ελευθερίας στη διδασκαλία και της ελευθερίας της έκφρασης της προσωπικής γνώμης». Δικαιολογείται λοιπόν στη βάση της έκφρασης προσωπικής γνώμης η διδασκαλία της άρνησης του Ολοκαυτώματος ως ιστορικής αλήθειας; Όχι βέβαια. Από την άλλη, η ιστορική αλήθεια ορίζεται αποκλειστικά από τα σχολικά εγχειρίδια; Και πάλι όχι βέβαια. Εκεί υπεισέρχεται ο ρόλος του εκπαιδευτικού, όχι απλώς ως αναμεταδότη γνώσεων αλλά ως παράγοντα ανάπτυξης δεξιοτήτων και κρίσης των μαθητών. Δύσκολα δέχεται κανείς ότι έφηβοι μαθητές λυκείου στην εποχή της πληροφορίας αδυνατούν να αξιολογήσουν στοιχειωδώς ένα θεατρικό έργο και τα ιστορικά-πολιτικά του συμφραζόμενα. Αν όντως αδυνατούν, τότε το πρόβλημα είναι ακριβώς ότι αδυνατούν. Όχι ότι ο Τομ Στόπαρντ τόλμησε να βεβηλώσει την «άμεμπτη» άσκηση εξουσίας του Ιωσήφ Στάλιν. Και φυσικά όχι ότι η καθηγήτρια τόλμησε να εμβαπτίσει τους μαθητές της στην τέχνη.
Αναγκαστικά λοιπόν ερχόμαστε στην αντίδραση ενός φορέα ή προσώπου που θεωρεί ότι η διδασκαλία πραγματοποιείται αντιεπιστημονικά ή αντιδεοντολογικά. Προβλέπονται διαδικασίες για κάτι τέτοιο. Αν τις θεωρούμε ανεπαρκείς, ας τις αλλάξουμε. Είναι καταστροφικές οι παρεμβάσεις στον ίδιο τον χώρο του σχολείου, χώρο ήδη εξαιρετικά επιβαρημένο, η απόπειρα εξακρίβωσης καταγγελιών με κατ΄ αντιπαράσταση εξέταση μαθητών, η ένταση που εισάγουν στο σχολείο, αλλά δυστυχώς δεν παίρνουν μαζί τους φεύγοντας, βουλευτές ή άλλοι φύλακες της ιστορικής αλήθειας. Αποτελούν προσπάθεια να διευθετήσουν δικές τους εκκρεμότητες με ιστορικά ζητήματα όπως ο φασισμός ή ο κομμουνισμός μέσω ασκήσεων επαναστατικής γυμναστικής στον χώρο της εκπαίδευσης. Και εν πάση περιπτώσει, ας προτείνουν την υιοθέτηση καταλόγου επιτρεπόμενων θεμάτων και έργων τέχνης. Μόνο έτσι θα διαφυλαχτεί «η καθαρότητα των ιδεών, του έθνους και των ηθών των νέων μας», καθαρότητα που εύκολα διαβάζεται και ως πουριτανισμός. Και για να είμαστε δίκαιοι, διόλου άμοιρη εκπαιδευτικού πουριτανισμού λόγω έξωθεν πιέσεων η ίδια η ελληνική Πολιτεία. Αρκεί να αναζητήσει κανείς τη σχεδόν εξόριστη από τα σχολικά εγχειρίδια επιστημονική θεωρία της εξέλιξης.
Το άρθρο το βρήκαμε στις 8.6.09 στην εφημερίδα τα Νέα γραμμένο από τον Κωστή Παπαϊωάννου στο http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=4&artid=4520828
