Η κόλαση που ζουν τα θύματα του trafficking, το οποίο βρίσκεται σε έξαρση στην Ελλάδα, και οι προσπάθειες αντιμετώπισης του φαινομένου.
Η αστυνομία έχει πολλή δουλειά για να θέσει υπό έλεγχο τα πολυπλόκαμα κυκλώματα του trafficking. (Σχόλιο της φωτογραφίας στην σελίδα 19)
Οι χώρες προέλευσης των θυμάτων στην Ελλάδα είναι η Ρουμανία και η Βουλγαρία –απ’ όπου υπάρχει ραγδαία αύξηση τα τελευταία χρόνια – η Ρωσία, η Ουκρανία, οι Βαλτικές χώρες, η Αλβανία και από το 2004 και μετά η Νιγηρία.
Τα κυκλώματα εμπορίας γυναικών διαθέτουν τους στρατολόγους τους στις χώρες προέλευσης των θυμάτων, οι οποίοι μέσω αγγελιών, του internet ή ειδικών γραφείων εντοπίζουν τα θύματά τους. Στη συνέχεια, υπάρχουν οι άνθρωποι που αναλαμβάνουν την έκδοση διαβατηρίων, προξενικών θεωρήσεων και εισιτηρίων προκειμένου οι γυναίκες θύματα να έρθουν στη χώρα. Όταν οι γυναίκες θύματα φτάσουν στον προορισμό τους, αυτοί αναλαμβάνουν να τα παραλάβουν, να τις βρουν κατάλυμα και να τις ανακοινώσουν την αλλαγή «σχεδίων».
"Θυμάμαι μια νεαρή κοπέλα η οποία ήρθε στην Ελλάδα σε ηλικία 19 ετών από κάποια περιοχή της Σιβηρίας. Η καταγωγή της ήταν φτωχική, αλλά σπούδαζε στο πανεπιστήμιο –ήταν στο πρώτο έτος– και είχε έρθει εδώ για να συμπληρώσει τα δίδακτρά της. Της είχαν πει ότι θα δούλευε σε μια καφετέρια και θα έβγαζε γύρω στα 1.500 ευρώ το μήνα. Την πρώτη μέρα της είπαν “ετοιμάσου να πας για δουλειά”. Έβαλε το καλύτερο φόρεμα που είχε. Την έβαλαν σε ένα αυτοκίνητο και την πήγαν σε έναν οίκο ανοχής στην οδό Φυλής. Την πρώτη μέρα εξαναγκάστηκε να πάει με 60 πελάτες. Από την αιμορραγία που είχε, δεν μπορούσε να ξαναπάει την επόμενη μέρα. Αλλά αυτό δεν προβλημάτισε τους εγκληματίες. Της είπαν να βάλει κάτι μέσα της για να σταματήσει η αιμορραγία και την ξαναέστειλαν την επομένη, και ξαναπήγε με 60 πελάτες».
Η ιστορία αυτή είναι μία από τις εκατοντάδες που έχει ακούσει και έχει «χειριστεί» τα τελευταία χρόνια ο Γιώργος Βανικιώτης, τμηματάρχης του Τμήματος Καταπολέμησης Εμπορίας Ανθρώπων της Υποδιεύθυνσης Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος της Ασφάλειας Αττικής, ο οποίος σε καθημερινή βάση κυνηγά τους εμπόρους γυναικών, κοριτσιών, προσπαθώντας παράλληλα να υψώσει ασπίδα προστασίας στα θύματα του trafficking. Από τον Ιούλιο του 2006 έως το Μάιο του 2009 το τμήμα εξάρθρωσε 105 υποθέσεις, με περισσότερους από 540 κατηγορούμενους και 380 συλληφθέντες. *Α Η τελευταία μεγάλη επιτυχία ήρθε στις αρχές του μήνα, όταν εξαρθρώθηκε μία από τις μεγαλύτερες εγκληματικές οργανώσεις εμπορίας γυναικών, κοριτσιών, στην οποία συμμετείχαν και τέσσερις εν ενεργεία αστυνομικοί και ένας απόστρατος.
Αυξητικές τάσεις
Το εμπόριο γυναικών κοριτσιών (trafficking) στην Ελλάδα έχει να κάνει κυρίως με τη σεξουαλική εκμετάλλευση και την καταναγκαστική εργασία, όπως συμβαίνει άλλωστε και σε παγκόσμιο επίπεδο. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για την εμπορία γυναικών, κοριτσιών (δημοσιεύτηκε τον περασμένο Ιούνιο), η Ελλάδα, η οποία είναι χώρα προορισμού και διέλευσης, δεν ανταποκρίνεται πλήρως σε ό,τι αφορά τη λήψη μέτρων που θα οδηγήσουν στην εξάλειψη του φαινομένου της διακίνησης γυναικών, κοριτσιών, αν και καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες για να το επιτύχει. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα διατηρήθηκε στη δεύτερη κατηγορία των χωρών (στη μέση δηλαδή της κλίμακας που μετρά την αποτελεσματικότητα των κυβερνήσεων στην πρόληψη, προστασία και δίωξη), διαπιστώνοντας ανεπαρκή πρόοδο στην τιμωρία των παράνομων διακινητών, στον ενεργό εντοπισμό των θυμάτων, στην παροχή αξιόπιστων καταφυγίων προστασίας των γυναικών θυμάτων και στην ενημέρωση της κοινής γνώμης σχετικά με το trafficking.
Οι χώρες προέλευσης των γυναικών θυμάτων στην Ελλάδα, ο αριθμός των οποίων δεν μπορεί να υπολογιστεί, είναι η Ρουμανία και η Βουλγαρία –απ’ όπου υπάρχει ραγδαία αύξηση τα τελευταία χρόνια– η Ρωσία, η Ουκρανία, οι Βαλτικές χώρες, η Αλβανία και από το 2004 και μετά η Νιγηρία. «Πιστεύω ότι αυξάνεται ο αριθμός των γυναικών θυμάτων. Υπάρχουν πιο πολλοί οίκοι ανοχής απ’ ό,τι πριν, και τα κορίτσια μέσα σε αυτούς είναι θύματα του trafficking ή κάποιας άλλης μορφής εκμετάλλευσης» *Β λέει στην «F.S.» η Έμμα Σκόνσμπυ Μανουσαρίδη, διευθύντρια της ΜΚΟ «Νέα Ζωή», η οποία έρχεται καθημερινά σε επαφή με γυναίκες στους δρόμους και σε οίκους ανοχής, προσπαθώντας να τις παράσχει πληροφορίες για θέματα υγείας, πνευματική υποστήριξη και κάθε είδους βοήθεια ανάλογα με την περίσταση.
Στο ίδιο μήκος κινούνται και γυναίκες (θέλησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους) από το Ελληνικό Δίκτυο Γ υναικών Ευρώπης, οι οποίοι δήλωσαν στην «F.S.» πως «τα θύματα είναι χιλιάδες, καθώς οι “χρήστες” της αγοράς πορνείας στην Ελλάδα ενδεχομένως να αποτελούν και τον μισό ανδρικό πληθυσμό με ενεργή σεξουαλική ζωή». *Γ
Η δράση των κυκλωμάτων
Την «ικανοποίηση» της μάζας αυτής έχουν αναλάβει εγκληματικές οργανώσεις. Πρόκειται για ολόκληρες επιχειρήσεις με πλήθος «υπαλλήλων». Διαθέτουν τους στρατολόγους τους στις χώρες προέλευσης των θυμάτων, οι οποίοι με διάφορους τρόπους, π.χ. μέσω αγγελιών σε τοπικές εφημερίδες, μέσω internet ή ειδικών γραφείων, εντοπίζουν τα θύματά τους. Στη συνέχεια, υπάρχουν οι άνθρωποι που αναλαμβάνουν την έκδοση διαβατηρίων, προξενικών θεωρήσεων και εισιτηρίων προκειμένου οι γυναίκες θύματα να έρθουν στη χώρα. Μέχρι εκείνη τη στιγμή οι γυναίκες, κορίτσια θύματα δεν έχουν αντιληφθεί τίποτα και πιστεύουν πως θα φύγουν για μια καλύτερη ζωή, ενώ δεν χρειάζεται να τα επιβλέπουν συγκεκριμένοι άνθρωποι.
Όταν οι γυναίκες κορίτσια θύματα φτάσουν στον προορισμό τους, αυτοί αναλαμβάνουν να τις παραλάβουν, να τις βρουν κατάλυμα κ.ο.κ. Αυτοί είναι που θα τους ανακοινώσουν την αλλαγή «σχεδίων» και, αντί για τις δουλειές που τις υποσχέθηκαν, θα τις στείλουν είτε στον οίκο ανοχής είτε στο δρόμο είτε σε ερωτικά ραντεβού (αν πρόκειται για εργασιακή εκμετάλλευση, θα τα στείλουν στον τάδε νομό, στο τάδε χωράφι, στην τάδε μικροβιοτεχνία), ενώ παράλληλα θα τα φρουρούν. Από κει και πέρα, υπάρχουν οι οδηγοί, οι συνοδοί, οι τηλεφωνήτριες στις ροζ αγγελίες, οι ταμίες και, βέβαια, τα αρχηγικά μέλη, που παίρνουν τα χρήματα και προσπαθούν να τα νομιμοποιήσουν μέσω διαφόρων νομιμοφανών ή νόμιμων επιχειρήσεων.
«Μου προκαλούν εντύπωση τα αμύθητα κέρδη που συσσωρεύουν – τους δίνουν πολλή δύναμη. Επιπλέον, οι τρόποι που σκαρφίζονται προκειμένου να κατορθώνουν να αποφεύγουν τους ελέγχους από τις διωκτικές Αρχές αλλά και η εξαθλίωση που δημιουργούν στις γυναίκες, κορίτσια θύματα, έτσι ώστε να πιστεύουν πως αυτή είναι η ζωή τους και δεν υπάρχει δρόμος διαφυγής» επισημαίνει ο κ. Βανικιώτης, υποστηρίζοντας πως κατόπιν των επιτυχιών της ΕΛ.ΑΣ. παρατηρείται μια ποιοτική διαφοροποίηση στη σεξουαλική εκμετάλλευση, η οποία συνίσταται στο ότι καταγράφεται λιγότερη σωματική βία προς τις γυναίκες, κορίτσια θύματα από τους σωματέμπορους. Πλέον αυτοί χρησιμοποιούν άλλες μεθόδους για να έχουν τις γυναίκες, κορίτσια θύματα υπό την καθοδήγηση ή τον έλεγχό τους, π.χ. με απειλές προς τα ίδια ή τα μέλη των οικογενειών τους.
Η προστασία των θυμάτων
Για το χαρακτηρισμό κάποιας ως θύματος του trafficking αρμόδιες είναι οι εισαγγελικές Αρχές. «Η δυσκολία είναι η γυναίκα, κορίτσι θύμα να έχει πρόσβαση στην εισαγγελία, διότι δεν ξέρει ούτε τους νόμους ούτε τις Αρχές ούτε την ελληνική γλώσσα. Εάν, για να φτάσει στην εισαγγελία, πάει σε κάποιο Α.Τ. της γειτονιάς, μπορεί να βρεθεί ακόμα και στη φυλακή, να εκδοθεί την άλλη μέρα και να σταλεί στη χώρα του για παράνομη πορνεία. Επειδή η γυναίκα, κορίτσι θύμα δεν γνωρίζει πού θα πρέπει να απευθυνθεί, θα πρέπει οι οργανώσεις, το ειδικό σώμα της αστυνομίας και οι φορείς που ασχολούνται με τα ανθρώπινα δικαιώματα να φτάνουν μέχρι τις γυναίκες θύματα και να τις προσφέρουν αυτό το “σωσίβιο” μέχρι την εισαγγελία» αναφέρουν από το Ελληνικό Δίκτυο Γ υναικών Ευρώπης, επισημαίνοντας πως η αναγνώριση του θύματος είναι μια διαδικασία ιδιαίτερα χρονοβόρα.
Εφόσον αναγνωριστούν ως θύματα, η πολιτεία πρέπει να τις παράσχει –σύμφωνα με το νόμο– άδεια παραμονής, άδεια εργασίας, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, στέγη, ακόμα και προγράμματα για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας και την απόκτηση γνώσεων για να μπορέσουν να ενταχθούν στην αγορά εργασίας. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ., το 2008 από τις 78 γυναίκες, κορίτσια θύματα, οι 36 ζήτησαν και τις παρασχέθηκε αρωγή και προστασία από την πολιτεία, ενώ από το σύνολο αυτό, τα 16 χαρακτηρίστηκαν ως θύματα με απόφαση της εισαγγελίας και έτυχαν των ευεργετικών διατάξεων του νόμου. Οι οργανώσεις αναφέρουν πως, αν και ο νόμος είναι καλός, δεν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές για τη σωστή εφαρμογή του. Χαρακτηριστικό είναι πως λόγω της οικονομικής «ασφυξίας» που πλήττει και τις ΜΚΟ, σήμερα λειτουργεί μόνο ο ξενώνας του Ελληνικού Δικτύου Γ υναικών Ευρώπης για τη φιλοξενία θυμάτων του trafficking. Επιπλέον, επισημαίνουν πως δεν υπάρχει επαρκής στήριξη μάρτυρα μέσα από το νόμο, ενώ θεωρούν αναγκαία την υποχρεωτική επιμόρφωση όλων των δικαστικών λειτουργών πάνω στο θέμα. «Το πρόβλημα είναι ότι το ζήτημα μένει στις επιτυχίες της αστυνομίας. Το κράτος τις πανηγυρίζει, αλλά δεν φτάνει μέχρι τις καταδίκες. Η πολιτεία θεωρεί πως η σύλληψη είναι η επιτυχία. Είναι επιτυχία αν φτάσει στο εφετείο και στη δικαίωση του θύματος» λένε από το Δίκτυο. Ο κ. Βανικιώτης εμφανίζεται πιο αισιόδοξος, σημειώνοντας πως οι ποινές για τους καταδικασθέντες είναι πολύ βαριές (από 14 έως 20-22 χρόνια στα αρχηγικά μέλη, από 7 μέχρι 12 χρόνια στα «δεύτερα» μέλη) και δεν αλλάζουν εύκολα στο εφετείο. Βέβαια, έως σήμερα δεν έχουν εκδικαστεί πολλές υποθέσεις στο εφετείο. «Πιστεύω ότι το κράτος χάνει πολλές ευκαιρίες να προσεγγίσει αυτές τις γυναίκες, κορίτσια και να τις πείσει ότι υπάρχει διέξοδος. Εμείς λέμε ότι δεν είναι αδύνατο. Έχουμε βοηθήσει γυναίκες, κοπέλες να φύγουν. Δεν είναι απόλυτο σκοτάδι. Μια γυναίκα, κοπέλα μπορεί να φύγει από κει και να βρει βοήθεια, αν θέλει» καταλήγει η κ. Σκόνσμπυ-Μανουσαρίδη.
Το άρθρο το βρήκαμε στη εφημερίδα freesunday τεύχος 55, σελίδα 18-19, γραμμένο από τον Σπύρο Χριστόπουλο, στη www. freesunday
Στην φωτογραφία που δημοσιέυεται στην σελίδα 19 της εφημερίδας, μπορείτε να δείτε την στάση του σώματος και την έκφραση στα πρόσωπα των αστυνομικών όταν αντιμετωπίζουν εργαζόμενες στο σεξ.
Τα γράμματα με τους αστερίσκους είναι δικά μας.
*Α Οι ποινές είναι αστείες, όταν φτάνουν στα δικαστήρια οι δράστες-έμποροι και οι αθωώσεις είναι πολλές. Η ποινικοποίηση του πελάτη θα είχε σοβαρότερα και θετικότερα αποτελέσματα.
*Β Στα σπίτια εργάζονται κατά κόρον νόμιμες εργαζόμενες. Οι γυναίκες κορίτσια θύματα σεξουαλικής εκμετάλευσης συνήθως εργάζονται σε ιδιωτικούς χώρους τρώγλες ή διαμερίσματα. Όπου και ο ιδιοκτήτης του χώρου κερδίζει πάρα πολλά χρήματα από την ολονύκτια συνήθως ενοικίαση.
*Γ Άλλο πράγμα η εργασία στο σεξ που για λόγους που δεν είναι της παρούσης μια γυναίκα αποφασίζει να εργαστεί στο σεξ κι άλλο ο εξαναγκασμός και σεξουαλική εκμετάλευση. Μην τα βάζουμε όλα σε ένα τσουβάλι γιατί με αυτό τον τρόπο έχουμε συνδράμει οι εργαζόμενες στο σεξ να μην έχουν εργασιακά, ασφαλιστικά δικαιώματα. Η δε παροχή άδειας για ένα σπίτι του σεξ να κινείται στις παριφές της αστειότητας στην καλύτερη των περιπτώσεων.
Η ηλικία των γυναικών-κοριτσιών θυμάτων σεξουαλικής εκμετάλευσης δεν ξεπερνά τα 20 χρόνια. Πολλές από τις γυναίκες, κορίτσια θύματα δεν μπορούν να επιστρέψουν στην χώρα τες γιατί ήδη ξέρουν για αυτές η οικογένεια αλλά και η γειτονιά και ντρέπονται ή και φοβούνται να ατιμαστούν, ταπεινωθούν, απαξιωθούν για πολλόστή φορά. Ευαγγελία Βλάμη
