Ο θεσμός του γάμου αποτελεί μια από τις βασικές οργανωτικές αρχές των ανθρώπινων κοινωνιών από την αρχή της ιστορίας και έχει γνωρίσει πολλές μορφές από πολιτισμό σε πολιτισμό και από εποχή σε εποχή. Κάποτε, όχι πολύ παλιά αλήθεια, οι γάμοι μεταξύ μαύρων και λευκών ήταν ανήκουστοι και βεβαίως παράνομοι. Οι γυναίκες αποτελούσαν περιουσιακό στοιχείο προς ανταλλαγή, το διαζύγιο ήταν ανεπίτρεπτο, η εκκλησία κατείχε την αποκλειστική δικαιοδοσία στην διεξαγωγή της τελετής, ακόμα κι ο έρωτας ήταν ορισμένες φορές απολύτως περιττή συνθήκη.
Την τελευταία δεκαετία του 20ου αιώνα έχουμε μια ακόμη αλλαγή στην έννοια του γάμου. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που οι ενώσεις μεταξύ λεσβιών και ομοφυλόφιλων ανδρών απαιτούν τα ίδια δικαιώματα και το ίδιο κοινωνικό κύρος με τον ετεροφυλοφιλικό γάμο. Ακόμα και στα εθνογραφικά παραδείγματα που έχουμε στη διάθεσή μας ποτέ η τέλεση τυπικού ή άτυπου γάμου μεταξύ δύο ανθρώπων του ίδιου φύλου δεν κατείχε το ίδιο status και απολύτως ισότιμα δικαιώματα με το κανονιστικό μοντέλο του γάμου τη δεδομένη χρονική και πολιτισμική στιγμή.
Η συζήτηση του κατά πόσο είναι επιθυμητό για ένα οποιοδήποτε ζευγάρι να μπει κάτω από την επιτήρηση του κράτους και των γραπτών και άγραφων νόμων που ρυθμίζουν τη συμβίωση είναι μεγάλη και περίπλοκη. Οι πρόσφατες εξελίξεις θα μπορούσαν να θεωρηθούν μια στροφή προς τον συντηρητισμό, μια υιοθέτηση κυριάρχων μοντέλων κοινωνικής συμπεριφοράς, μια αρχετυπική ετεροφυλοφιλική φαντασίωση που απαιτεί την πραγμάτωσή της και στους δεσμούς ατόμων του ιδίου φύλου. Ωστόσο, οι περισσότερες-οι άνθρωποι συμφωνούν ότι η οικογένεια και ο γάμος αποτελούν θεσμούς-κλειδιά στις κοινωνίες και οποιοδήποτε άτομο επιθυμεί να συνάψει με τέτοια επισημότητα μια διμερή σχέση, θα πρέπει να είναι ελεύθερο να το πράξει. Εξ άλλου, παραδείγματα ζευγαριών που συμβιώνουν για πολλά χρόνια –σαν να ήταν παντρεμένα- χωρίς να μπορούν να ορίζονται ως συγγενείς σε στιγμές ανάγκης (πχ. στο νοσοκομείο ή σε περίπτωση θανάτου μίας-ενός συντρόφου) ή να πάρουν την κηδεμονία των παιδιών από προηγούμενο γάμο, θίγουν –πέρα από την ισονομία- κυρίως την αξιοπρέπεια των κοινωνιών μας.
Στον λεγόμενο ‘δυτικό’ μετά-καπιταλιστικό κόσμο το δικαίωμα κάθε ατόμου στην οικογένεια έχει αναγνωριστεί ήδη από το 1948 στον Χάρτη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ. Για περίπου μισό αιώνα αυτό το δικαίωμα δεν είναι υπαρκτό για τις λεσβίες και τους ομοφυλόφιλους.
Το 1994 η Ευρωπαϊκή Κοινότητα προτρέπει τα κράτη-μέλη της να αναλάβουν δράση για τη θεσμοθέτηση κάποιας νομικά αναγνωρισμένης μορφής ομοερωτικής συμβίωσης ή γάμου, σε μια προσπάθεια εξασφάλισης της ισοπολιτείας όλων των ευρωπαίων πολιτισσών-ων.
Τον Μάρτιο του 2004 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διευρύνει τον ορισμό της οικογένειας για να συμπεριλάβει λεσβιακά, γκέι ζευγάρια, μόνον για τις χώρες όπου υπάρχει ήδη νομική πρόβλεψη για σχέσεις λεσβιών και ομοφυλόφιλων.
Εξ αιτίας της βαρύτητας που έχει για τις ανθρώπινες δυτικού τύπου κοινωνίες γίνεται γρήγορα ένα πεδίο εκτενούς ηθικής ανάλυσης˙ ωστόσο, ας μην ξεχνάμε ότι η ηθική είναι ούτως ή άλλως καταστασιακή και βασικό της στοιχείο αποτελεί η ατομική ελεύθερη βούληση.
Οι μόνες χώρες που μέχρι στιγμής έχουν ένα μοντέλο γάμου απολύτως εξισωμένου με αυτό των ετεροφυλόφιλων, συμπεριλαμβανομένου και του δικαιώματος για (μερική ή ολική) υιοθεσία, είναι η Ολλανδία, το Βέλγιο και πολύ πρόσφατα η Ισπανία. Οι Καναδικές επαρχίες του Οντάριο και της Βρετανικής Κολούμπια έχουν επίσης νομιμοποιήσει τον γάμο για άτομα του ίδιου φύλου, χωρίς ωστόσο να υπάρχει απολύτως ισότιμη αναγνώριση.
Την 1η Απριλίου 2001 η Ολλανδία έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που αναγνώρισε νομικά τον γάμο μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου. Πολιτισμικά η κατάσταση ήταν αρκετά βοηθητική, γιατί αρκετές λεσβίες και ομοφυλόφιλοι είχαν προβεί ήδη σε άτυπους ανοιχτούς γάμους και η εξοικείωση με την εικόνα ενός λεσβιακού, ομοφυλόφιλου ζευγαριού είχε επιτευχθεί πολύ πριν την νομική του επικύρωση. Όταν αποφασίστηκε να εγκριθεί το μέτρο, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της χώρας αντέδρασαν αρχικά, αλλά με συστηματική πίεση από οργανώσεις πολιτισσών-ων επιτεύχθηκε ο γάμος με όλα τα φορολογικά, περιουσιακά, ασφαλιστικά και συγγενικά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου και του δικαιώματος υιοθεσίας παιδιών.
Στο Βέλγιο, ο γάμος ισχύει από το 2002, χωρίς ιδιαίτερη ρύθμιση για την ένωση Βέλγων πολιτισσών-ων και μεταναστριών-ων, όπως ισχύει στην Ολλανδία, αλλά το δικαίωμα υιοθεσίας παραμένει εξαιρετικά περιορισμένο, λόγω της έντονης αντίδρασης της πλειοψηφίας των πολιτισσών-ων.
Κινήσεις για τη διεύρυνση του ορισμού του γάμου έτσι ώστε να περιλαμβάνει και δυνατότητα υιοθεσίας γίνονται από τη μεγαλύτερη Lesbian & Gay ακτιβιστική οργάνωση του Βελγίου.
Το κοντινότερο στην Ελληνική πολιτισμική πραγματικότητα παράδειγμα είναι αυτό της Ισπανίας. Στις 30 Ιουνίου του 2004 ο υπουργός δικαιοσύνης ανακοίνωσε ότι το Ισπανικό Κογκρέσο Αντιπροσώπων αποφάσισε να αναθεωρήσει τον αστικό κώδικα για να διασφαλίσει το δικαίωμα πλήρους εξίσωσης του πολιτικού γάμου μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου με δυνατότητα υιοθεσίας τέκνων που έχουν γεννηθεί στη χώρα. Την 1η Οκτωβρίου του 2004 εγκρίθηκε από την Κυβέρνηση Θαπατέρο και αναμένεται να ενσωματωθεί στους νόμους του Κράτους από τον ερχόμενο Ιανουάριο, παρά την εναντίωση της Καθολικής εκκλησίας, της συντηρητικής αντιπολίτευσης και ορισμένων δεξιών Καταλανικών δυνάμεων, που εξέφρασαν τον φόβο τους για την «αποδυνάμωση των οικογενειακών αξιών». Αξίζει να σημειωθεί ότι το 66% των Ισπανίδων και Ισπανών πολιτών δείχνουν να τάσσονται υπέρ του μέτρου.
Στην Γερμανία έχει σημειωθεί επίσης μία θεμελιώδης μεταστροφή όσον αφορά τη νομική και την κοινωνική αξιολόγηση του λεσβιασμού, της ομοφυλοφιλίας. Από την 1η Αυγούστου 2001 τα με ληξιαρχική πράξη νομικά καταχωρημένα λεσβιακά, ομοφυλόφιλα ζευγάρια βρίσκονται κάτω από κρατική προστασία –και μάλιστα με τις ανώτατες δικαστικές ευλογίες. Τα συντηρητικά κυβερνώμενα κρατίδια της Βαυαρίας, Σαξονίας και Θουριγγίας προσπάθησαν την τελευταία στιγμή να παγώσουν το θέμα αλλά το ανώτερο γερμανικό Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή τους οριστικά. Η τυπική καταχώριση στα ληξιαρχεία σημαίνει την ολική αναγνώριση τους ως συγγενικά πρόσωπα. Το νομικό πλαίσιο τις-τους εξισώνει με τα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια σε πολλούς τομείς όπως η κληρονομιά, το δικαίωμα της άρνησης μαρτυρίας ενώπιον δικαστηρίου, το δικαίωμα πληροφόρησης, το ενοικιαστικό δίκαιο, το κοινό οικογενειακό όνομα, την κοινωνική ασφάλιση καθώς και την ασφάλεια υγείας και ιατρικής περίθαλψης. Επιπλέον εισάγεται και το δικαίωμα εν μέρη περίθαλψης για τα παιδιά, χωρίς ωστόσο να επιτρέπεται η υιοθεσία. Στα δικαιώματα προστίθενται φυσικά και οι υποχρεώσεις, αφού οι «σύντροφοι ζωής» είναι υποχρεωμένες-οι στην παροχή πρόνοιας, διατροφής κλπ.
Αντίστοιχα, στη Γαλλία ισχύει από το 1998 το λεγόμενο (PACS) -Pacte Civil de Solidarité –μια μορφή αστικής ένωσης για ζευγάρια λεσβιών, ομοφυλόφιλων και ετεροφυλόφιλων πολιτισσών-ων, που ωστόσο δεν παρέχει τα ίδια δικαιώματα με το γάμο. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Δήμαρχος του Μπελιέ τον περασμένο Ιούνιο πάντρεψε ένα ζευγάρι αντρών, παρά την απαγόρευση του πρωθυπουργού με την υπόσχεση -αν χρειαστεί- να προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Στη Φιλανδία υπάρχει επίσης περιορισμένη νομική αναγνώριση των δικαιωμάτων των ζευγαριών του ίδιου φύλου, ενώ η Δανία ήταν η πρώτη χώρα που επέτρεψε λεσβιακά, ομοφυλοφιλικά συμβόλαια συμβίωσης με δικαίωμα κηδεμονίας τέκνων από προηγούμενο γάμο.
Η αυτοδιοικούμενη Γροιλανδία στην αρχή αρνήθηκε να ακολουθήσει, αλλά από το 1996 τέθηκε σε ισχύ το μοντέλο της Δανίας.
Στη Σουηδία και την Νορβηγία, τα συμβόλαια συμβίωσης με ορισμένα δικαιώματα ισχύουν ήδη από το ‘95 και ’93 αντίστοιχα, ενώ από τον Ιούνιο του 2002 έχουν και δικαίωμα να κάνουν αίτηση για υιοθεσία..
Στην Ισλανδία, παρ’ ότι δεν αναγνωρίζεται ο γάμος αλλά η δεδηλωμένη συμβίωση από το 1996, τα ζευγάρια του ίδιου φύλου έχουν τη δυνατότητα κηδεμονίας και υιοθέτησης παιδιών.
Το κοινοβούλιο της Σκοτίας αναγνωρίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις ενός ζευγαριού μόνο σε περίπτωση αναπηρίας μιας ή ενός συντρόφου.
Στη Πορτογαλία, από τον Μάρτιο του 2001, τα ζευγάρια του ίδιου φύλου που έχουν συγκατοικήσει για περισσότερο από 2 χρόνια έχουν τα ίδια δικαιώματα με τα παντρεμένα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, αναγνωρίζεται το δικαίωμα πρώτου βαθμού συγγένειας, ιδιοκτησίας και συνταξιοδότησης αλλά παραμένει να συζητηθεί ποια μορφή θα έχουν τα συμβόλαια συμβίωσης και πιέσεις εξακολουθούν να ασκούνται για την κατοχύρωση του πολιτικού γάμου.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Ουγγαρία, υπό το φόβο μη ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έγιναν νομοθετικές ρυθμίσεις από το 1996 που αναγνωρίζουν κληρονομικά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα χωρίς να επιτρέπουν όπως την υιοθεσία ή τη φορολογική κάλυψη.
Όπως είναι φανερό, σε Ευρωπαϊκό επίπεδο παρατηρείται μια τομή ανάμεσα στο Βορά και τον Νότο. Οι περισσότερες Βορειοδυτικές χώρες, που είναι κυρίως Προτεσταντικές, έχουν αναγνωρίσει τον γάμο ή κάποιες μορφές νομικής συμβίωσης, ενώ οι Νότιες Μεσογειακές χώρες, που συνδέουν άρρηκτα το γάμο με την τεκνοποίηση και την αναπαραγωγή και είναι Ορθόδοξου και Ρωμαιοκαθολικού δόγματος είναι εξαιρετικά αδρανείς στο θέμα.
Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι στη Ιταλία πέρασε πρόσφατα ειδικό νομοσχέδιο απαγόρευσης σε πείσμα του οποίου πολλά ζευγάρια λεσβιών και gay προχώρησαν σε συμβολική διαμαρτυρία με την τέλεση γάμων που δεν είχαν όμως καμία νομική ισχύ.
Νομικά αναγνωρισμένες μορφές συμβίωσης υπάρχουν επίσης στο Κεμπέκ και τη Νέα Σκοτία, στην Πολιτεία του Βερμόντ της Β. Αμερικής και στην πόλη του Buenos Aires στην Αργεντινή, με περισσότερα ή λιγότερα δικαιώματα και παροχές ανάλογα με το νομικό πλαίσιο της χώρας.
Προβλέψεις για ορισμένα δικαιώματα υπάρχουν επίσης στη νομοθεσία της Χαβάης (1995) και της Αλάσκας (1998), ενώ το Ανώτατο δικαστήριο της Νοτίου Αφρικής αποφάσισε ότι τα ζευγάρια λεσβιών και ομοφυλοφίλων πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα γάμου και υιοθεσίας με τα ετεροφυλόφιλα. Παρ’ όλ’ αυτά, πρόσφατα απορρίφθηκε από την Κυβέρνηση η αίτηση για αναγνώριση του γάμου μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου εκεί.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη και ποικίλλει ανάλογα με την πολιτεία και την περιφέρεια. Δικαστικές αποφάσεις του 2003 (κυρίως στη Μασαχουσέτη) υπέδειξαν ότι σύντομα θα επερχόταν η νομιμοποίηση, ωστόσο το κλίμα και το αποτέλεσμα των πρόσφατων προεδρικών εκλογών το καθιστούν σαφές πως θα σημειωθεί μια κάποια καθυστέρηση. Είναι ενδεικτικό ότι στην Αμερική υπολογίζεται πως τα άτομα που δεν έχουν πρόσβαση στο γάμο στερούνται 1049 συνταγματικά δικαιώματα και νομικά προνόμια που απολαμβάνουν οι ετεροφυλόφιλες-οι συμπολίτες τους.
Αυτό που είναι εμφανές σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ότι ενώ το συμβόλαιο συμβίωσης είναι μια θεμιτή λύση για πολλές χώρες, οι περισσότερες δεν επιθυμούν την υιοθέτηση πλήρους γάμου γιατί είναι κάτι που ενέχει την έννοια της οικογένειας και επηρεάζει τη συγγένεια και την υιοθεσία.
Το ζήτημα της υιοθεσίας παρουσιάζεται όντως στη διεθνή σκηνή πολύ πιο περίπλοκο. Η αδυναμία αναπαραγωγής, το βασικό επιχείρημα για την μη αναγκαιότητα σύναψης σχέσεων μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου, είναι ένα εμπόδιο που μπορεί να υπερπηδηθεί με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών τεχνητής γονιμοποίησης. Στην εποχή μας εξ άλλου, η γονεϊκότητα έχει πάψει να ορίζεται αποκλειστικά με βιολογικούς όρους. Τα επιχειρήματα για τα ‘υγιή’ μοντέλα δύο ετεροφυλόφιλων γονιών αντικρούονται επίσης τόσο από τις μονογονεϊκές οικογένειες όσο και από μια προσεκτική παρατήρηση ορισμένων οικογενειών που εφαρμόζουν την ανισότητα και τη βία κατά των γυναικών.
Πράγματι, τα παιδιά που μεγάλωσαν από ζευγάρια λεσβιών δεν παρουσιάζουν στην εφηβεία ψυχολογικές ή άλλου είδους διαταραχές, όπως προκύπτει από την πρώτη έρευνα σε εθνικό επίπεδο στις ΗΠΑ.
Σε σχέση με έφηβες-ους που μεγάλωσαν σε ετεροφυλόφιλες οικογένειες, οι έφηβες-οι που εξετάστηκαν στη μελέτη δεν παρουσιάζουν διαφορές όσον αφορά τη συχνότητα κατάθλιψης, τις αγχώδεις διαταραχές, την αυτόεκτίμηση, τους βαθμούς στο σχολείο, ή την συχνότητα των ερωτικών επαφών.
Οι ερευνήτριες-ες αναφέρουν στην επιθεώρηση Child Development ότι τα ευρήματα «δεν δικαιολογούν περιορισμούς στην κηδεμονία των παιδιών ή στις επισκέψεις από λεσβίες μητέρες» και «δεν παρέχουν στήριξη στην ιδέα ότι οι λεσβίες και οι γκέι ενήλικες είναι λιγότερο πιθανό να προσφέρουν καλή υιοθεσία ή ανατροφή».
Επίσης, μελέτη του 1992 σε παιδιά που μεγάλωσαν με λεσβίες, ομοφυλόφιλους γονείς έδειξε ότι δεν υπάρχει διαφοροποίηση στο σεξουαλικό προσανατολισμό σε σύγκριση με παιδιά ετεροφυλόφιλων γονέων. Και οι δύο έρευνες δείχνουν ότι ο καλύτερος προγνωστικός δείκτης για την ευημερία των παιδιών είναι η σχέση τους με τους γονείς τους.
Η Ελλάδα είναι μια από τις τελευταίες Ευρωπαϊκές χώρες που δεν έχει μεριμνήσει καθόλου για την επίλυση του θέματος.
Πέρα από αίτηση της Πρωτοβουλίας Ομοφυλόφιλων Ενάντια στην Καταπίεση προς τον Πρωθυπουργό το 1994, εδώ και κάποιους μήνες το θέμα χειρίζεται συστηματικά η Ομοφυλοφιλική Λεσβιακή Κοινότητα Ελλάδας που με επιστολή της προς τον υπουργό δικαιοσύνης θεωρεί ως κατάλληλη νομική πρόνοια για το θέμα τις διατάξεις του νόμου 1250/1982 για την καθιέρωση πολιτικού γάμου, οι οποίες θα πρέπει να ισχύουν και για πρόσωπα του ιδίου φύλου. Την επιστολή υπογράφουν επίσης η «Αντιγόνη» και το Ελληνικό τμήμα του Παρατηρητηρίου των συμφωνιών του Ελσίνκι.
Παρ’ όλο που νομικά, στο Ελληνικό Σύνταγμα δεν προκύπτει από κάπου ότι η ικανότητα τεκνοποίησης ενός ζεύγους αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ύπαρξη και απόλαυση του συνταγματικού δικαιώματος στην ίδρυση οικογένειας, ωστόσο η λέξη ‘γάμος’ με όλες τις συνδηλώσεις είναι που ενοχλεί πολλές και πολλούς.
Στον Αστικό Κώδικα, στα άρθρα που ρυθμίζουν τη σύμβαση του γάμου, δεν γίνεται αναφορά σε φύλα, αλλά μόνο σε «πρόσωπα» και σε «μελλόνυμφους», με τυπικές προϋποθέσεις τη συμφωνία των μελλονύμφων και τη δικαιοπρακτική τους ικανότητα.
Ας σημειωθεί ότι η αναγνώριση του γάμου των λεσβιών, ομοφυλόφιλων δεν θίγει «δικαιώματα άλλων πολιτισσών-ων», καθώς αφορά μόνο τα ζευγάρια εκείνα που επιθυμούν να προβούν στη σύναψη αυτής της έννομης σχέσης.
Με τη διεκδίκηση πολιτικού γάμου διευκολύνεται μάλιστα και η θέση της Πολιτείας απέναντι στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία, καθότι η τελευταία έχει καταδικάσει τον πολιτικό γάμο συνολικά με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο.
Ωστόσο ζευγάρια που προσπάθησαν να επιδιώξουν έκδοση μιας τέτοιας άδειας από Δημαρχεία βρέθηκαν μπροστά σε κλειστές πόρτες.
Βέβαια, η ένταση με την οποία η συγγένεια καθορίζει την κοινωνική δυναμική -ειδικά στην Ελλάδα- τείνει να άπτεται του θεσμικού και νομικού πλαισίου, πέραν του συναισθηματικού, που δεν είναι διόλου αξιοκαταφρόνητο. Ενδεικτικά σας αναφέρω ότι πολλοί από τους ομοφυλόφιλους άνδρες από τους οποίους πήρα συνέντευξη δεν το θεωρούν καθόλου ‘φυσιολογικό’ για ζευγάρια του ίδιου φύλου να αναθρέφουν παιδιά, παρ’ όλο που θα ήθελαν να απολαμβάνουν να οικονομικά και αστικά δικαιώματα που προκύπτουν από ένα συμβόλαιο συμβίωσης ή έναν πολιτικό γάμο.
Ανεξαρτήτως νομικού πλαισίου πάντως υπάρχουν πολλά ζευγάρια σε όλο τον κόσμο που μεγαλώνουν παιδιά είτε από πρώτο γάμο, είτε με τεχνητή γονιμοποίηση, είτε με τη μεσολάβηση παρένθετης μητέρας. Υπάρχουν περιοδικά, ειδικοί παιδικοί σταθμοί, προορισμοί διακοπών για οικογένειες με γονείς του ίδιου φύλου κ.ο.κ, που σημαίνει ότι είναι κάτι που συμβαίνει είτε είναι νομικά αναγνωρισμένο είτε όχι. Όπως γίνεται συνήθως, η κοινωνική πραγματικότητα προηγείται της νομικής, η οποία καλείται αργά ή γρήγορα να εναρμονιστεί με τις εξελίξεις.
Οι οδηγίες της Ευρωπαϊκής ένωσης σχετικά με την μη διακριτική διαχείριση σε μια σειρά από τομείς της κοινωνικής δράσης καθιστούν πλέον επιτακτική την ανάγκη να ληφθεί νομοθετική πρόνοια για τον γάμο μεταξύ λεσβιακών, ομοφυλόφιλων ζευγαριών. Κι αυτό γιατί δεν πρόκειται μόνο για νομικά ζητήματα. Η αναγνώριση της ισοτιμίας των λεσβιακών,ομοφυλόφιλων ζευγαριών είναι κι ένα πείραμα για την αντίληψή μας περί δημοκρατίας. Η ελευθερία της απόφασης να παντρευτεί κάποια, κάποιος την-τον σύντροφο που έχει διαλέξει είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα για δύο συναινούντα ενήλικα άτομα. Η επιβολή της ετεροκανονιστικής πλειοψηφίας δεν μπορεί να έχει θέση σε μια σύγχρονη Ευρωπαϊκή πραγματικότητα.
Ο γάμος δεν αποτελεί ζήτημα της εκκλησίας, δεν είναι συνυφασμένος με την τεκνοποίηση και δεν έχει υπάρξει ποτέ μονολιθική κατασκευή. Είναι αναφαίρετο δικαίωμα κάθε ανθρώπου. Όσο καιρό όμως αυτό απαγορεύεται στις λεσβίες και ομοφυλόφιλους, δυστυχώς παραμένουν πολίτισσες-ες με περιορισμένα δικαιώματα.
Το κείμενο αυτό γράφτηκε διαβάστηκε στην στρογγυλή τράπεζα της ΜΚΟ "ΑΝΤΙΓΟΝΗ" τον Δεκέμβρη του 2004 από την
Άννα Αποστολίδου
-Πτυχιούχος Κοινωνικής Πολιτικής και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο.
-Μεταπτυχιακή Εξειδίκευση στην Ανοιχτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση, Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο.
-Μ.Α. στην Ανθρωπολογία της Τέχνης και του Οπτικού Πολιτισμού, University College London.
-Υποψήφια Διδάκτωρ Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, University College London.
