μελέτη της νομοθεσίας προσλήψεων, προαγωγών
και εσωτερικής οργάνωσης της ελληνικής αστυνομίας.
Δάφνη Μαυρομμάτη, Αθανάσιος Θεοδωρίδης,
Η μελέτη λόγω του μεγέθους της χωρίστηκε σε 24 μέρη, βρίσκεστε στο 7 μέρος.
Το άρθρο 2 του Προεδρικού Διατάγµατος περιγράφει λεπτοµερώς τα απαιτούµενα προσόντα των υποψηφίων για την Αστυνοµική Ακαδηµία. Σύµφωνα µε την παράγραφο 1 του εν λόγω άρθρου, οι υποψήφιες-οι πρέπει:
«α) Να µην υπερβαίνουν το 26ο έτος της ηλικίας τους κατά την 31η Δεκεµβρίου του έτους διενέργειας των εξετάσεων.
β) Να είναι κάτοχοι τίτλου σπουδών που τις-τους επιτρέπει τη συµµετοχή σε εξετάσεις για εισαγωγή στα Ανώτερα Εκπαιδευτικά Ιδρύµατα (ΑΕΙ) της χώρας.
γ) Να έχουν υγεία και άρτια σωµατική διάπλαση, διαπιστούµενη από την αρµόδια υγειονοµική επιτροπή κατάταξης, σύµφωνα µε τις ισχύουσες κάθε φορά διατάξεις για τη σωµατική ικανότητα υποψηφίων των Σχολών Στρατού Ξηράς.
δ) Να έχουν σωµατικά, ψυχικά και διανοητικά προσόντα, ανταποκρινόµενα στις
απαιτήσεις του αστυνοµικού έργου.
ε) Να έχουν πίστη στο Σύνταγµα, αφοσίωση στην πατρίδα και να µην πρεσβεύουν θρησκευτικές δοξασίες, που εµποδίζουν την εκτέλεση των καθηκόντων τους.
στ) Να έχουν ανάστηµα τουλάχιστον 1,65 µ. οι γυναίκες και 1,70 µ. οι άνδρες, χωρίς υποδήµατα και στηθική περίµετρο οι άντρες τουλάχιστον 0,83 µ.
ζ) Να µην έχουν καταδικασθεί για τέλεση ή απόπειρα κακουργήµατος ή των
εγκληµάτων ανυποταξίας, λιποταξίας, προσβολών του πολιτεύµατος, προδοσία της χώρας, προσβολών κατά της πολιτειακής εξουσίας, κατά της ελεύθερης άσκησης των πολιτικών δικαιωµάτων, παραχάραξης, κιβδηλείας, πλαστογραφίας, ψευδορκίας, ψευδούς καταµήνυσης, ψευδούς κατάθεσης, απιστίας περί την υπηρεσία, παράβαση καθήκοντος, ανθρωποκτονίας εκτός της προερχόµενης από αµέλεια, κατά της γενετήσιας ελευθερίας και οικονοµικής εκµετάλλευσης της γενετήσιας ζωής, συκοφαντικής δυσφήµισης, κλοπής, υπεξαίρεσης, εκβίασης, απάτης, απιστίας, επαιτείας, αλητείας, δωροδοκίας, καταπίεσης, ναρκωτικών, ζωοκλοπής, ζωοκτονίας, λαθρεµπορίας ή οποιουδήποτε άλλου εγκλήµατος από δόλο τελεσθέντος, για το οποίο επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης τριών τουλάχιστον µηνών. Υποψήφιες-οι οι οποίες-οι έχουν παραπεµφθεί σε δίκη µπορούν να συµµετάσχουν στις εξετάσεις, αλλά δεν κατατάσσονται στο Σώµα, αν µέχρι το χρόνο έκδοσης της εντολής κατάταξης δεν έχει εκδοθεί αµετάκλητη αθωωτική απόφαση. Ο όρος καταδίκη περιλαµβάνει και την καταδίκης σε ποινικό σωφρονισµό για τα παραπάνω εγκλήµατα.
η) Να µην έχουν στερηθεί οποτεδήποτε των πολιτικών δικαιωµάτων τους, έστω και αν έχει λήξει ο χρόνος που ορίστηκε για τη στέρησή τους.
θ) Να µην τελούν υπό απαγόρευση ή δικαστική αντίληψη».
Όλοι οι υποψήφιες-οι που έχουν τα παραπάνω προσόντα έχουν δικαίωµα να συµπληρώσουν τις αιτήσεις για συµµετοχή στις γενικές πανελλαδικές εξετάσεις, οι οποίες διανέµονται στα Λύκεια όλης της χώρας κάθε χρόνο κατά τον µήνα Μάρτιο.
Επιπλέον πιστοποιητικά απαιτούνται για ειδικές κοινωνικές κατηγορίες ατόµων, όπως είναι τα παιδιά ατόµων µε ειδικές ανάγκες ή τα παιδιά θυµάτων του πολέµου ή τα παιδιά αγωνιστριών-ων της Εθνικής Αντίστασης ενάντια στην Κατοχή (κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσµίου Πολέµου). Όλα τα έγγραφα (φωτογραφίες, πιστοποιητικά, αιτήσεις κλπ), πρέπει να υποβληθούν από τις ίδιες-ους τους υποψήφιες-ους στο αστυνοµικό τµήµα της περιοχής τους µέσα στα χρονικά πλαίσια που ορίζονται από την Προκήρυξη. Τα δακτυλικά αποτυπώµατα των υποψηφίων εξετάζονται από τη Διεύθυνση Ασφάλειας.
Το τοπικό αστυνοµικό τµήµα είναι υπεύθυνο για τον πρώτο γενικό έλεγχο του φακέλου της κάθε υποψήφιας-ου. Στο ίδιο τµήµα µετριέται το ύψος των υποψηφίων και συντάσσεται µια αναφορά, η οποία προστίθεται στο φάκελό τους. Αν κάποια υποψήφια-ος δεν έχει το απαιτούµενο ύψος, τότε τα έγγραφά της -του δεν στέλνονται στα κεντρικά γραφεία της Ελληνικής Αστυνοµίας. Εντούτοις, αν η ίδια ή ο ίδιος είναι αντίθετη-ος µε αυτήν την πρώτη απόφαση, ο φάκελος στέλνεται µε µία παρατήρηση σχετικά µε το ύψος ή την τυχόν έλλειψη άλλου απαιτούµενου εγγράφου. Τα αρµόδια κεντρικά γραφεία της ΕΛ.ΑΣ. για τις προσλήψεις παίρνουν την τελική απόφαση σχετικά µε την αποδοχή ή µη των εγγράφων.
Το άρθρο 5 του Προεδρικού Διατάγµατος 4/1995 (20) ορίζει τη διαδικασία των προκαταρκτικών εξετάσεων, οι οποίες είναι ίδιες τόσο για τις υποψήφιες-ους της Σχολής Αξιωµατικών όσο και για τις υποψήφιες-ους της Σχολής Αστυφυλάκων. Οι εξετάσεις υγείας θα πρέπει να λαµβάνουν χώρα µετά την 20η Μαΐου κάθε έτους, πριν από τις ηµεροµηνίες των γενικών εξετάσεων, και διεξάγονται σε δηµόσια νοσοκοµεία. Το πιστοποιητικό υγείας που προκύπτει εκδίδεται από την Υγειονοµική Επιτροπή Κατάταξης, βασίζεται στις γνωµατεύσεις των γιατρών και αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη συµµετοχή μιας υποψήφιας-ου στις γενικές εξετάσεις.
Σε περιπτώσεις αµφιβολιών, επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση η επανεξέταση της υποψήφιας-ου.
Ο έλεγχος των αθλητικών ικανοτήτων αποτελεί σηµαντικό τµήµα της όλης διαδικασίας.
Οι υποψήφιες-οι απαλλάσσονται από τις αθλητικές δοκιµασίες, σύµφωνα µε το Προεδρικό Διάταγµα 90/2003 (21), µόνο εάν είχαν συµµετάσχει επιτυχώς στο παρελθόν στις αντίστοιχες δοκιµασίες του Στρατού, του Ναυτικού ή της Αεροπορίας.*1Οι δοκιµασίες αυτές επιτηρούνται από ειδικές επιτροπές που αποτελούνται από τρία µέλη που διορίζονται από την-τον Αρχηγό της Ελληνικής Αστυνοµίας: μια-έναν Αστυνοµική-ο Διευθύντρια-η και δύο Αστυνόµους Α ή Αστυνόµους Β. Σύµφωνα µε την παράγραφο 5, για να αποδείξουν τις φυσικές τους ικανότητες, οι υποψήφιες-οι υποβάλλονται στα εξής αγωνίσµατα:
α) Άλµα σε µήκος τουλάχιστον 2,5 µ. οι γυναίκες και τουλάχιστον 3,5 µ. οι άνδρες (επιτρέπονται τρεις προσπάθειες).
β) Άλµα σε ύψος τουλάχιστον 0,80 µ. οι γυναίκες και τουλάχιστον 1 µ. οι άνδρες (επιτρέπονται τρεις προσπάθειες).
γ) Δρόµος 800 µ. οι γυναίκες και 1.000 µ. οι άνδρες σε 4 λεπτά και 20 δευτερόλεπτα (επιτρέπεται µία προσπάθεια).
Για την αξιολόγηση των ψυχικών τους ικανοτήτων, οι υποψήφιες-οι υποβάλλονται σε ψυχολογικά τεστ, (*3)τα οποία εξετάζουν την κριτική τους ικανότητα, τη δυνατότητα προσαρµογής τους σε µεταβαλλόµενες καταστάσεις και απαιτήσεις, τον αυτοέλεγχό τους, τη συναισθηµατική τους σταθερότητα, τη δοµή της προσωπικότητάς τους, τη σκέψη και την αντίληψή τους. Τα τεστ αυτά επιβλέπονται από ειδικές τριµελείς επιτροπές που διορίζονται από την- τον Αρχηγό της Ελληνικής Αστυνοµίας και απαρτίζονται από μία-έναν Ψυχολόγο ή Ψυχίατρο (που εργάζεται είτε στην Αστυνοµία είτε σε δηµόσιο νοσοκοµείο είτε στις Ένοπλες Δυνάµεις) και από δύο Αστυνόµους Α ή Αστυνόµους Β.
Αν μια υποψήφια-ος αποτύχει σε οποιοδήποτε από τα παραπάνω τεστ, τότε αποκλείεται από το υπόλοιπο των εξετάσεων. Βασιζόµενη στα συνολικά αποτελέσµατα των εξετάσεων, η Επιτροπή Κατάταξης συντάσσει καταλόγους– µε απλή πλειοψηφία – των ατόµων που έχουν επιλεγεί ως ικανές-οι για στρατολόγηση, τις οποίες στη συνέχεια υποβάλλει στη Διεύθυνση Αστυνοµικού Προσωπικού του Υπουργείου Δηµόσιας Τάξης χρησιµοποιώντας για κάθε υποψήφια-ο έναν κωδικό αριθµό.
Η Διεύθυνση Αστυνοµικού Προσωπικού µε τη σειρά της συντάσσει τις τελικές
λίστες των υποψηφίων που έχουν περάσει τις εξετάσεις και η-ο Αρχηγός της Ελληνικής Αστυνοµίας τις επικυρώνει. Έπειτα αναλαµβάνει η ίδια-ος την έκδοση ενός δελτίου εγγραφής για κάθε νέα φοιτητήτρια-η, πάνω στο οποίο αναγράφεται η ηµεροµηνία εγγραφής και η ηµεροµηνία παρουσίασης της υποψήφια-ου στη Σχολή για την έναρξη του εκπαιδευτικού προγράµµατος.
Εάν κάποια-ος νέα µαθήτρια-ης η οποία-ος πρόκειται να εγγραφεί δεν πληροί κάποιο από τα προσόντα που απαιτούνται για την είσοδό του στην Αστυνοµία, τότε το όνοµά της-του σβήνεται από τον κατάλογο των ατόµων που πέτυχαν στην εξετάσεις. Το ίδιο ισχύει και σε περίπτωση παραίτησης.
Μετά την ανακοίνωση των επισήµων αποτελεσµάτων από το Υπουργείο Παιδείας, οι υποψήφιες-οι για την Αστυνοµική Ακαδηµία υποβάλλονται σε υγειονοµικές εξετάσεις που διεξάγονται από την Ανώτατη Επιτροπή Υγείας της Ελληνικής Αστυνοµίας. Όσες-οι αποτύχουν στις υγειονοµικές εξετάσεις, εξαιρούνται από το σώµα, ακόµη και αν έχουν επιτύχει στις προηγούµενες γενικές εξετάσεις.
Οι γυναίκες που κρίνονται «µη ικανές» λόγω εγκυµοσύνης δικαιούνται να συµµετάσχουν είτε αργότερα κατά τη διάρκεια της ίδιας εκπαιδευτικής περιόδου, αν κάτι τέτοιο είναι εφικτό, είτε την επόµενη περίοδο, εκτός και αν, µέχρι τότε, έχουν υπερβεί το προκαθορισµένο όριο ηλικίας.*2 Η διάταξη αυτή δεν ισχύει σε περίπτωση νέας εγκυµοσύνης.
Οι υποψήφιες-οι οι οποίες-οι έχουν περάσει µε επιτυχία όλες τις εξετάσεις ονοµάζονται Δόκιµες-οι Υπαστυνόµοι την επόµενη των υγειονοµικών εξετάσεων.
Εάν, κατά τον πρώτο µήνα µετά από τη λήξη των εγγραφών, παραµένουν ακόµα κενές θέσεις στην Αστυνοµική Ακαδηµία, η-ο Υπουργός Δηµόσιας Τάξης, ακολουθώντας τη σύσταση της-του Αρχηγού της Ακαδηµίας αποφασίζει την αυτόµατη εισαγωγή φοιτητριών-ων µε σειρά προτεραιότητας, όπως αυτή καθορίζεται από τους ήδη υπάρχοντες καταλόγους.
Σχόλια
1. Η πρόσληψη ατόµων που ανήκουν σε µειονοτικές οµάδες θα διευκολυνόταν εάν οι υποψήφιες-οι της Αστυνοµικής Ακαδηµίας ήξεραν πως θα είχαν την ευκαιρία, µέσω των σπουδών τους, να αναπτύξουν ελεύθερα την προσωπικότητά τους ή ότι τουλάχιστον, θα έχαιραν εκτίµησης µέσα στο Σώµα.
Τα άτοµα που προέρχονται από µειονότητες, διατηρούν συνήθως στενές σχέσεις όχι µόνο µε τις οικογένειές τους αλλά και µε τις κοινότητες από τις οποίες προέρχονται. Συνεπώς, κατά τη διάρκεια της πρώτης περιόδου των σπουδών τους εξαρτώνται συχνά συναισθηµατικά από την οικογένεια και τις φίλες-ους τους, γεγονός που ενδέχεται να δηµιουργήσει εντάσεις µε τις άλλες φοιτήτριες-ες. Ευρισκόµενες-οι ξαφνικά στο στρατιωτικοποιηµένο εκπαιδευτικό περιβάλλον µιας Αστυνοµικής Σχολής που δεν αγκαλιάζει ούτε προωθεί την πολυµορφία, κινδυνεύουν να αισθανθούν αποκοµµένες-οι και αποµονωµένες-οι, µε αποτέλεσµα να αποθαρρύνονται από το να κάνουν αίτηση για εργασία στην Ελληνική Αστυνοµία.
2. Επιπλέον, ο άκαµπτος στρατιωτικοποιηµένος τρόπος ζωής στις Αστυνοµικές Σχολές ασκεί αρνητική επιρροή στη διαµόρφωση και της δικής τους προσωπικότητας. Το γεγονός ότι απουσιάζουν από το Σώµα στοιχεία διαφορετικότητας, µακροπρόθεσµα δυσκολεύει τις-τους αστυνοµικούς να υιοθετήσουν πιο ανεκτικές στάσεις και αντιλήψεις υπέρ της πολυµορφίας. Η περίοδος των προσλήψεων είναι κρίσιµη, δεδοµένου ότι είναι πιο εύκολο να δεχτεί καμιά-εις στο ξεκίνηµα της καριέρας της-του νέες προσεγγίσεις και µεθόδους και να προσαρµοστεί σ’ αυτές. Αργότερα, όταν έχει πια αφοµοιωθεί από το σύστηµα, είναι πολύ δυσκολότερο να καλλιεργήσει νέες στάσεις απέναντι στη ζωή και την κοινωνία.
3. Η κυρίαρχη αστυνοµική νοοτροπία, σύµφωνα µε την οποία όλες-οι οι εκπαιδευόµενες-οι ανεξαιρέτως πρέπει να θεωρούνται µια συµπαγής οµάδα της οποίας τα µέλη πρέπει να συµπεριφέρονται και να δρουν οµοιογενώς, όχι µόνο αποτελεί αρνητικό παράγοντα ως προς την προώθηση της πολυµορφίας, αλλά επιπλέον αντίκειται στις σύγχρονες βασικές παιδαγωγικές αρχές. Με αυτόν τον τρόπο, τα ατοµικά χαρακτηριστικά των νεαρών µαθητριών-ων, τα οποία, αν αναπτύσσονταν, θα µπορούσαν να φανούν χρήσιµα στην µετέπειτα καριέρα τους στο Αστυνοµικό Σώµα, θυσιάζονται στο όνοµα της οµοιογενοποίησης, ενώ, αν αντιθέτως δινόταν έµφαση στα δηµιουργικά χαρακτηριστικά της καθεμιάς-ος, θα µπορούσε να αναζητηθεί η ενότητα µέσω της πολυµορφίας.
4. Σε αυτό το πλαίσιο, οι βασικότερες υφιστάµενες διατάξεις δείχνουν ότι προς το παρόν δεν υπάρχει καµία πρόβλεψη για µια εναλλακτική πολιτική υπέρ της πολυµορφίας στον τοµέα των προσλήψεων. Μια εναλλακτική πολιτική προσλήψεων θα περιελάµβανε µεταξύ άλλων:
α. Μια καινοτόµα ενηµερωτική καµπάνια, αντί της απλής προκήρυξης θέσεων, η οποία θα έδινε έµφαση στην προληπτική και κοινωνική πλευρά του αστυνοµικού έργου.
β. Την ανάρτηση της προκήρυξης και σε µέρη όπου συχνάζουν µέλη µειονοτικών οµάδων (εκκλησίες άλλων θρησκειών, σηµεία συγκέντρωσης και οργανώσεις µμεταναστριών-ων, λεσβιών-γκέι, ατόµων µε ειδικές ανάγκες, κτλ.).
20 ΦΕΚ 1 A/10-01-1995
21 ΦΕΚ 82A/ 13-04-2003
*1 Με "δεδομένο" ότι η πλειονότητα των γυναικών δεν υπηρετούν στο στρατό υφίστανται έμμεση διάκριση με το Προεδρικό Διάταγμα 90/2003.
*2 Ο "ρόλος" των γυναικών είναι να γίνουν μητέρες, βλέπουμε όμως ότι χάνει την δυνατότητα να ενταχθεί στη σχολή αν με την γέννηση έχει υπερβεί το όριο ηλικίας αν και δικαιούνται μακρά άδεια λοχειας από οποιαδήποτε δουλειά.
*3 Συχνά οι γυναίκες άνδρες ψυχολόγοι θεωρούν μη ικανές-ους λεσβίες, γκέι και αμφισεξουαλικές-ους απλά και μόνο εξ'αιτίας του ερωτικού προσανατολισμού. Ευαγγελία Βλάμη
