μελέτη της νομοθεσίας προσλήψεων, προαγωγών
και εσωτερικής οργάνωσης της ελληνικής αστυνομίας.
Δάφνη Μαυρομμάτη, Αθανάσιος Θεοδωρίδης,
Η μελέτη λόγω του μεγέθους της χωρίστηκε σε 24 μέρη, βρίσκεστε στο 10 μέρος.
Επιπλέον, εκτός από τα προαναφερθέντα µαθήµατα το εκπαιδευτικό πρόγραµµα περιλαµβάνει επισκέψεις σε δηµόσιες υπηρεσίες και οργανισµούς και σε άλλα ενδιαφέροντα από αστυνοµικής απόψεως, µέρη. Μετά το τέλος των δύο πρώτων µηνών του προγράµµατος, ζητείται από τις µαθήτριες-ες να γράψουν µια εργασία, σύµφωνα µε τις κατευθυντήριες γραµµές και τις εισηγήσεις του Τµήµατος Εκπαίδευσης του Υπουργείου Δηµόσιας Τάξης. Τα ειδικά θέµατα για τις τελικές εργασίες αποφασίζονται από το Τµήµα Σπουδών-Δηµοσίων Σχέσεων και πρέπει πρωτίστως να αναφέρονται στα εξής:
α) Στην ιστορία του αστυνοµικού συστήµατος, στη διοίκησή του και στην εκπαίδευση του προσωπικού του.
β) Στην πρόληψη του εγκλήµατος σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και στη διεθνή αστυνοµική συνεργασία.
γ) Στους παράγοντες που έχουν θετική ή αρνητική επιρροή στο φαινόµενο της εγκληµατικότητας.
δ) Στις ανθρώπινες σχέσεις και ειδικότερα στις σχέσεις µεταξύ δηµόσιας διοίκησης και πολιτισών-ων.
ε) Στην ορθολογική χρήση του ανθρώπινου δυναµικού.
στ) Στα ανθρώπινα δικαιώµατα, τις Ευρωπαϊκές και διεθνείς σχέσεις, την οικονοµία, το περιβάλλον και τον τουρισµό.
ζ) Σε θέµατα που αφορούν σε συνδικάτα και συντεχνίες. Τριµελείς επιτροπές από άλλες Αστυνοµικές Σχολές εξουσιοδοτούνται να αξιολογήσουν τις τελικές εργασίες των φοιτητριών-ων. Εκτός από τις τελικές εργασίες, οι µαθήτριες-ες υποβάλλονται σε γενικές εξετάσεις κατά τη διάρκεια των δέκα τελευταίων ηµερών της εκπαιδευτικής περιόδου. Οι βαθµοί που επιτυγχάνονται στις εξετάσεις και στις εργασίες αποτελούν µέρος των τελικών βαθµών επίδοσης των φοιτητριών-ων (έκθεση ικανότητας), και συνεκτιµούνται στις κρίσεις για προαγωγή.
5.3. Τµήµα Επαγγελµατικής Μετεκπαίδευσης Ανθυπαστυνόµων
Το Άρθρο 22 του ίδιου Προεδρικού Διατάγµατος περιγράφει επίσης τη µεταπτυχιακή εκπαίδευση των Ανθυπαστυνόµων, η οποία διεξάγεται στο Επαγγελµατικής Μετεκπαίδευσης Ανθυπαστυνόµων, διαρκεί εννέα µήνες και περιλαµβάνει µαθήµατα όπως Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναµικού, Κοινωνιολογία και Ψυχολογία.
5.4. Τµήµατα Ξένων Γλωσσών
Οι αστυνοµικοί υπάλληλοι και αξιωµατικοί δικαιούνται επίσης να συµµετάσχουν σε ειδικά προγράµµατα ξένων γλωσσών, αν είναι κάτω των 35 ετών (άρθρο 31, παράγραφος β) και να διαθέτουν «ήθος, πειθαρχία, εργατικότητα, και φιλοµάθεια» (άρθρο 31, παράγραφος δ).
Σχόλια
1. Η επιµόρφωση και µετεκπαίδευση των υπαλλήλων της ΕΛ.ΑΣ. βασίζονται σχεδόν αποκλειστικά σε ένα ηµι-στρατιωτικό σύστηµα που περιλαµβάνει επαναλαµβανόµενες διαταγές και ποινές, επιθεωρήσεις, χαιρετισµούς και αυστηρή πειθαρχία. Το σύστηµα της ιεραρχίας λειτουργεί τέλεια: Κάθε αστυνοµικός υπάλληλος πρέπει να δίνει αναφορά στις ανώτερες-ους αξιωµατικούς και µόνο σ’ αυτές-ους. Κατά τη διάρκεια της µετεκπαίδευσης, οι διαταγές πρέπει να ακολουθούνται χωρίς αντιρρήσεις, αποθαρρύνοντας έτσι τα αστυνοµικά όργανα από το να αναπτύξουν τη δική τους ελεύθερη κρίση όσον αφορά ποικίλα κοινωνικά ζητήµατα.
Μ’ αυτόν τον τρόπο, οποιαδήποτε εξοικείωση µε την ιδέα της πολυµορφίας είναι πρακτικά αδύνατη. Έχει αποδειχτεί πως οι αστυνοµικοί που έχουν λάβει µεταπτυχιακή εκπαίδευση κάτω από αυτό το ηµι-στρατιωτικό εκπαιδευτικό µοντέλο γίνονται περισσότερο επιθετικές-οι και λιγότερο ανεκτικές-οι, ελαχιστοποιώντας τις πιθανότητες να αποδεχτούν την πολυµορφία ως θετική αξία.
2. Η αυστηρότητα και η αυταρχικότητα του εκπαιδευτικού προγράµµατος επιµόρφωσης και µετεκπαίδευσης, αδυνατεί να παράσχει στις-στους αστυνοµικούς υπαλλήλους ικανοποιητική εκπαίδευση και ένα ευχάριστο εργασιακό περιβάλλον. Η δηµοκρατική αρχή της συµµετοχής είναι ανύπαρκτη γιατί οι αστυνοµικοί υπάλληλοι δεν έχουν µάθει να τη θεωρούν σηµαντική. Κατά συνέπεια, αδυνατούν να συνδέσουν δηµιουργικά την έννοια της «συµµετοχής» µε αυτή της «πολυµορφίας» αντιλαµβανόµενες-οι έτσι τη σηµασία και των δύο για αποτελεσµατικότερη αστυνοµική εργασία.
6. Προαγωγές
Ετησίως κάθε Απρίλιο (40), εξετάζονται οι φάκελοι όλων των αστυνοµικών υπαλλήλων µε στόχο την προαγωγή. Οι προαγωγές στην Ελληνική Αστυνοµία πραγµατοποιούνται µόνο εφόσον υπάρχουν διαθέσιµες οργανικές θέσεις. Αν ο αριθµός των υποψηφίων υπερβαίνει τον αριθµό των διαθέσιµων θέσεων, τότε εφαρµόζεται το κριτήριο της αρχαιότητας προκειµένου να επιλεγεί αριθµός υποψηφίων ίσος µε τον αριθµός των διαθέσιµων θέσεων. Συνεπώς, οι προαγωγές είναι άµεσα συνδεδεµένες µε τις διαθέσιµες θέσεις. Η πολυµορφία δεν λαµβάνεται υπόψη σε καµία περίπτωση.
6.1. Αρµόδια σώµατα
Ο Νόµος 1481/1984 (41) αναφέρεται στα Συµβούλια Κρίσεων τα οποία συγκροτούνται σύµφωνα µε απόφαση του Υπουργείου Δηµόσιας Τάξης και αποτελούνται από τα παρακάτω σώµατα:
α) Το Ανώτατο Συµβούλιο Κρίσεων, µε πρόεδρο την-τον Αρχηγό της Αστυνοµίας ως Πρόεδρο και µέλη δύο Αντιστράτηγους και δύο Υποστράτηγους.
β) Το Ανώτερο Συµβούλιο Κρίσεων το οποίο απαρτίζουν μία-ένας Αντιστράτηγος και τέσσερις Υποστράτηγοι. Το Συµβούλιο είναι αρµόδιο για την εκδίκαση πρωτόδικα όλων των βαθµών από Αστυνόµο Α έως Αστυνοµικό Διευθυντή και κατ’ έφεση από Αστυνόµο Β έως Υπαστυνόµο Α και Β.
γ) Το Κατώτερο Συµβούλιο Κρίσεων, το οποίο απαρτίζεται από πέντε Υποστράτηγους και εκδικάζει πρωτόδικα µόνο τρεις βαθµούς αστυνοµικών υπαλλήλων: Αστυνόµους Β, Υπαστυνόµους Α και Υπαστυνόµους Β.
δ) Το Συµβούλιο Κρίσεων για Ανθυπαστυνόµους, Αρχιφύλακες και Αστυφύλακες, το οποίο και αφορά το µεγαλύτερο µέρος του αστυνοµικού προσωπικού µε πρόεδρο μία-έναν Αστυνοµικό Διευθυντή και µέλη δύο Αστυνοµικούς Υποδιευθύντριες-ες.
6.2. Τα κριτήρια κρίσεως
Το Προεδρικό Διάταγµα 24/1997 (42) ρυθµίζει τον τρόπο µε τον οποίο αξιολογούνται οι αξιωµατικοί της Ελληνικής Αστυνοµίας. Οι αξιολογήσεις αυτές πρέπει να βασίζονται στους προσωπικούς φακέλους των αξιωµατικών καθώς και σε κάθε άλλο έγγραφο που αφορά στα προσόντα τους, τις επαγγελµατικές τους ικανότητες, τις αδυναµίες τους, ηθικές ή υλικές αµοιβές που τους έχουν απονεµηθεί, καθώς και τυχόν ποινικές ή πειθαρχικές κυρώσεις που τους έχουν επιβληθεί. Η πορεία της σταδιοδροµίας των αξιωµατικών από βαθµό σε βαθµό είναι επίσης ένας παράγοντας που εκτιµάται και που παίζει ρόλο στην προαγωγή τους στην ιεραρχία. Εξαίρεση στον κανόνα αυτόν αποτελούν οι Αστυνόµοι Α και οι Αστυνοµικοί Διευθύντριες-ες, των οποίων λαµβάνονται υπόψη οι επιδόσεις µόνο όσον αφορά στους δύο προηγούµενους βαθµούς.
Οι αξιωµατικοί αξιολογούνται ανά βαθµό, µε τον παρακάτω τρόπο:
α) Οι Υπαστυνόµοι Α και Β είτε προάγονται, είτε αποστρατεύονται είτε διατηρούν τον ίδιο βαθµό. Προάγονται εάν µετά την αξιολόγηση όλων των προσόντων τους επιτύχουν τουλάχιστον το βαθµό «6», ενώ διατηρούν τον ίδιο βαθµό εάν επιτύχουν το βαθµό «5» και τέλος αποστρατεύονται όταν δεν επιτύχουν τουλάχιστον το βαθµό «5».
β) Οι Αστυνόµοι Β προάγονται εάν επιτύχουν το βαθµό «7», διατηρούν τον ίδιο βαθµό εάν επιτύχουν το βαθµό «5» και αποστρατεύονται όταν δεν επιτύχουν τουλάχιστον το βαθµό «5».
γ) Οι Αστυνόµοι Α και οι Αστυνοµικοί Διευθύντριες-ες προάγονται εάν επιτύχουν τουλάχιστον τον βαθµό «8», παραµένουν στον ίδιο βαθµό εάν επιτύχουν τον βαθµό «5» και αποστρατεύονται εάν δεν επιτύχουν τουλάχιστον το βαθµό «5».
δ) Οι Αστυνοµικοί Διευθύντριες-ες διατηρούν τον ίδιο υψηλό βαθµό εάν επιτύχουν το βαθµό «9» υπάρχει περίπτωση να προαχθούν εάν επιτύχουν το βαθµό «9» ενώ, συγχρόνως, το µορφωτικό τους επίπεδο καθώς και η διευθυντική τους εµπειρία στο σώµα ή σε τοµείς του Υπουργείου είναι τέτοιο που να εγγυάται πως θα µπορέσουν να αναλάβουν επιτυχώς υψηλότερα καθήκοντα. Τέλος µπαίνουν στη διαδικασία της αποστράτευσης εάν δεν επιτύχουν τουλάχιστον το βαθµό «9».
ε) Οι Ταξίαρχοι και οι Υποστράτηγοι µπορούν να διατηρήσουν τον υψηλό τους βαθµό µόνον εφόσον επιτύχουν το βαθµό «10» σε συνδυασµό µε τα προσόντα τους και µπορούν να προαχθούν εάν επιτύχουν το βαθµό «10», ενώ συγχρόνως το µορφωτικό τους επίπεδο καθώς και η διευθυντική τους εµπειρία στο σώµα ή σε τοµείς του Υπουργείου είναι τέτοιο που να εγγυώνται πως θα µπορέσουν να αναλάβουν επιτυχώς υψηλότερα καθήκοντα, και αποστρατεύονται εάν δεν επιτύχουν τουλάχιστον το βαθµό «7». Πρέπει εδώ να σηµειωθεί ότι, λόγω του αναπόφευκτα µικρού αριθµού θέσεων Υποστρατήγων και άλλων υψηλών βαθµών, το ένα πέµπτο αποστρατεύεται κατά τη διάρκεια των κανονικών διαδικασιών Κρίσης.
στ) Οι Αξιωµατικοί οι οποίες-οι έχουν συµπληρώσει 35 χρόνια υπηρεσίας αποστρατεύονται.
ζ) Οι Αντιστράτηγοι επιλέγονται µεταξύ των Ταξιάρχων ανεξαρτήτως του χρονικού διαστήµατος που έχουν παραµείνει στο βαθµό τους.
η) Η-Ο Αρχηγός της Ελληνικής Αστυνοµίας επιλέγεται από την Κυβέρνηση ανάµεσα στις-στους Αντιστράτηγους και τις-τους Υποστράτηγους ανεξαρτήτως του χρονικού διαστήµατος που έχει παραµείνει στο βαθµό της-του. Η-Ο Υπουργός Δηµόσιας Τάξης είναι αρµόδια-ος για την πρόταση ενός ή µιας υποψηφίου για τη θέση αυτήν.
Σχόλια
1. Η προώθηση της πολυµορφίας δεν συµπεριλαµβάνεται στα παραπάνω κριτήρια, γεγονός που καταδεικνύει πως η πιθανότητα να προαχθούν περισσότερα µέλη µειονοτικών οµάδων στα υψηλόβαθµα κλιµάκια της Αστυνοµίας δεν έχει εξετασθεί από το νομοθετικό σώμα.
2. Επιπλέον, δεν υφίσταται σύστηµα θετικών δράσεων ή-και διακρίσεων όσον αφορά στις προαγωγές, υπό τη µορφή, παραδείγµατος χάριν, επιπλέον µονάδων για τις-τους αξιωµατικούς της αστυνοµίας που προέρχονται από µειονότητες.
3. Η προώθηση της πολυµορφίας δεν θεωρείται ότι συµβάλει στην καλή λειτουργία του σώµατος και, ως εκ τούτου, οι αξιωµατικοί δεν ενθαρρύνονται να υιοθετήσουν τακτικές προώθησής της. Εάν τέτοιου είδους τακτικές συγκαταλέγονταν ανάµεσα στα θετικά στοιχεία του φακέλου μίας-ενός αστυνοµικού τότε αρκετές-οι αξιωµατικοί θα τις υιοθετούσαν.
6.3. Προαγωγές µέσω εκπαίδευσης
Σύµφωνα µε το Άρθρο 9 του Προεδρικού Διατάγµατος 4/1995 (43), οι γυναίκες άνδρες Αστυφύλακες, Αρχιφύλακες και Ανθυπαστυνόµοι έχουν δικαίωµα συµµετοχής στις γενικές εξετάσεις για τη Σχολή Αξιωµατικών, εάν πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις:
α) Δεν υπερβαίνουν το 30ο έτος της ηλικίας τους µέχρι την 31η Δεκεµβρίου του έτους διενέργειας των εξετάσεων.
β) Έχουν πιστοποιητικό Δευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης (Απολυτήριο).
γ) Έχουν υγεία και άρτια σωµατική διάπλαση.
δ) Έχουν «ευµενή πρόταση» από ιεραρχικά προϊσταµένες-ους τους ότι έχουν τα
απαιτούµενα προσόντα και διαγωγή.
Οι επιτροπές επιλογής της Ελληνικής Αστυνοµίας ελέγχουν όλα τα έγγραφα που περιλαµβάνει η αίτηση της υποψήφιας-ου. Κατόπιν, συντάσσουν ειδική αναφορά για την κάθε υποψήφια-ο ξεχωριστά, συνιστώντας ή όχι την συµµετοχή της-του στις εξετάσεις, λαµβάνοντας υπόψη την προσωπική της-του επίδοση και ρόλο µέσα στο σώµα, τον ζήλο της-του καθώς και το ενδιαφέρον της-του για την προώθηση των συµφερόντων του σώµατος, την πειθαρχία της-του και την συνολική της-του επαγγελµατική συµπεριφορά.
39 ΦEK 153A/ 09-07-1996
40 Σε ορισµένες περιπτώσεις και έκτακτα σε άλλες περιόδους.
41 Ν. 1481/1984 (ΦEK 152A/1984)
42 Προεδρικό Διάταγµα 24/1997 (ΦEK 29A/28-02-1997)
43 ΦEK 1 A/10-01-1995
