ΦΕΚ 23 Μαρτίου 2007, τεύχος 71
Οργανική Νομοθεσία για την ουσιαστική ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών
Η νομοθεσία λόγω του μεγέθους της χωρίστηκε σε βρίσκεστε στο 2 μέρος
IV.
Η νομοθεσία περιλαμβάνει έναν προκαταρκτικό Τίτλο, οκτώ Τίτλους, τριάντα μία συμπληρωματικές διατάξεις, οκτώ μεταβατικές διατάξεις, μια διάταξη περί καταργούμενων κανόνων και οκτώ τελικές διατάξεις.
Ο Προκαταρκτικός Τίτλος θεσπίζει το αντικείμενο και το πεδίο εφαρμογής της νομοθεσίας.
Ο Πρώτος Τίτλος ορίζει, σύμφωνα με τις ενδείξεις των Οδηγιών αναφοράς, τις βασικές νομικές έννοιες και κατηγορίες σχετικά με την ισότητα, την άμεση και έμμεση διάκριση, τη σεξουαλική παρενόχληση, την παρενόχληση λόγω φύλου και τις θετικές δράσεις. Επιπλέον, προσδιορίζει τις νομικές συνέπειες των συμπεριφορών διάκρισης και περιλαμβάνει εγγυήσεις δικονομικού χαρακτήρα για την ενίσχυση της δικαστικής προστασίας του δικαιώματος της ισότητας.
Στο Δεύτερο Τίτλο, στο Πρώτο Κεφάλαιο, θεσπίζονται οι γενικές κατευθυντήριες γραμμές δράσης των δημοσίων αρχών σχετικά με την ισότητα, ορίζεται η αρχή του εγκάρσιου χαρακτήρα και τα μέσα για την ένταξή της στην κατάρτιση, την επεξεργασία και την εφαρμογή των νόμων. Επίσης, καθιερώνεται η αρχή της ισόρροπης παρουσίας γυναικών και ανδρών στα εκλογικά ψηφοδέλτια και στους διορισμούς στους οποίους προβαίνουν οι δημόσιες αρχές, με τις αντίστοιχες τροποποιήσεις των συμπληρωματικών διατάξεων του εκλογικού νόμου. Ταυτόχρονα θεσπίζονται οι εκθέσεις αντίκτυπου στο φύλο και ο δημόσιος σχεδιασμός των δράσεων υπέρ της ισότητας που διαμορφώνονται σε επίπεδο Κεντρικής Διοίκησης του Κράτους με το Στρατηγικό Σχέδιο Ίσων Ευκαιριών.
Στο Κεφάλαιο II του ιδίου Τίτλου ορίζονται τα κριτήρια προσανατολισμού των δημόσιων πολιτικών σε θέματα εκπαίδευσης, πολιτισμού και υγείας. Επίσης εξετάζεται η προώθηση της ένταξης των γυναικών στην κοινωνία της πληροφορίας και η ανάληψη μέτρων για την αποτελεσματική εφαρμογή της ισότητας στις πολιτικές πρόσβασης στην κατοικία και ανάπτυξης της υπαίθρου.
Ο Τίτλος III περιλαμβάνει μέτρα προώθησης της ισότητας στα μέσα ενημέρωσης με ειδικούς κανόνες για τα κρατικά μέσα ενημέρωσης καθώς και μηχανισμούς ελέγχου για περιπτώσεις διαφημίσεων που το περιεχόμενο τους προκαλεί διακρίσεις.
Ο Τίτλος IV ασχολείται με το δικαίωμα στην εργασία με ίσες ευκαιρίες, συμπεριλαμβάνοντας μέτρα για την εγγύηση της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών κατά την πρόσβαση στην απασχόληση, την κατάρτιση, την επαγγελματική εξέλιξη και τις συνθήκες εργασίας. Επιπλέον, συμπεριλαμβάνει στα εργασιακά δικαιώματα των ανδρών και γυναικών εργαζομένων, την προστασία έναντι της σεξουαλικής παρενόχλησης και της παρενόχλησης λόγω φύλου.
Πέραν της γενικής υποχρέωσης των επιχειρήσεων για το σεβασμό της αρχής της ισότητας στο εργασιακό περιβάλλον, εξετάζεται συγκεκριμένα η υποχρέωση διαπραγμάτευσης σχεδίων ισότητας στις επιχειρήσεις με περισσότερους από διακόσιες πενήντα γυναίκες και άνδρες εργαζόμενες. Η σπουδαιότητα του μέσου των σχεδίων ισότητας οδήγησε στη διάταξη της προώθησης της εθελοντικής εισαγωγής τους στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Για την προώθηση της ένταξης των γυναικών στην αγορά εργασίας, τίθεται ο στόχος της βελτίωσης της πρόσβασης και της παραμονής τους στην εργασία, ενισχύοντας το επίπεδο κατάρτισής τους και την προσαρμοστικότητα τους στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας δια μέσου της πιθανής θεώρησής τους ως πληθυσμιακή ομάδα με προτεραιότητα στις διάφορες ενεργές πολιτικές απασχόλησης. Επιπλέον, η νομοθεσία περιλαμβάνει μια σειρά συγκεκριμένων κοινωνικών και εργασιακών μέτρων που θεσπίζονται στις διάφορες συμπληρωματικές διατάξεις της.
Το πλέον καινοτόμο μέτρο για την προώθηση της συμφιλίωσης της προσωπικής και οικογενειακής ζωής με την εργασία, είναι η άδεια πατρότητας διάρκειας δεκατριών ημερών, με δυνατότητα παράτασης σε περίπτωση πολλαπλού τοκετού κατά δύο ημέρες για κάθε επιπλέον του πρώτου παιδί. * Β Πρόκειται για ατομικό και αποκλειστικό δικαίωμα του πατέρα το οποίο αναγνωρίζεται σε περίπτωση βιολογικής πατρότητας αλλά και σε περίπτωση παιδοθεσίας ή αναδοχής. Επίσης, εισάγονται βελτιώσεις στην ισχύουσα άδεια μητρότητας με δυνατότητα παράτασης κατά δύο εβδομάδες σε περίπτωση παιδιού με αναπηρία που μπορούν να λάβουν αδιακρίτως και οι δύο γονείς.
Οι βελτιώσεις αυτές εισάγονται εξίσου και για τις γυναίκες και άνδρες και αυτοτελώς απασχολούμενες-ους καθώς και σε όσες-ους υπάγονται στα άλλα ειδικά καθεστώτα κοινωνικής ασφάλισης.
Όσον αφορά τη μείωση του ημερήσιου ωραρίου για τη φροντίδα παιδιού, αφενός αυξάνεται από έξι σε οκτώ έτη η μέγιστη ηλικία της ανήλικης-ου που παρέχει το δικαίωμα στο μειωμένο ημερήσιο ωράριο και αφετέρου μειώνεται κατά το ένα όγδοο του ημερήσιου ωραρίου το ελάχιστο όριο της μείωσης. Επιπλέον, μειώνεται στους τέσσερεις μήνες η ελάχιστη διάρκεια της άδειας για τη φροντίδα ενός μέλους της οικογένειας και αυξάνεται από ένα σε δύο έτη η μέγιστη διάρκειά της. Αναγνωρίζεται επίσης η δυνατότητα τμηματικής χορήγησης της άδειας τόσο για τη φροντίδα παιδιού όσο και για τη φροντίδα ενός μέλους της οικογένειας.
Ταυτόχρονα, προσαρμόζονται οι διαδικασίες σε περίπτωση παράβασης, οι κυρώσεις και οι μηχανισμού ελέγχου σε περίπτωση μη συμμόρφωσης σε θέματα διακρίσεων και ενισχύεται ο ρόλος της Επιθεώρησης Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Στα πλαίσια αυτά, αποτελεί ιδιαίτερη καινοτομία η δυνατότητα επιβολής πρόσθετων κυρώσεων που αφορούν την κατάρτιση των Σχεδίων Ισότητας.
Οι τροποποιήσεις στα εργασιακά θέματα συνεπάγονται την επιβολή ορισμένων καινοτομιών στα πλαίσια της Κοινωνικής Ασφάλισης που περιέχονται στις συμπληρωματικές διατάξεις της νομοθεσίας. Ιδιαίτερα σημαντική θέση στις καινοτομίες αυτές κατέχει η ευελιξία στις απαιτήσεις προηγούμενης καταβολής εισφορών για την πρόσβαση στα επιδόματα μητρότητας, η αναγνώριση ενός νέου επιδόματος για την ίδια αιτία στις εργαζόμενες που δεν τηρούν τις ανωτέρω προϋποθέσεις και η θέσπιση του οικονομικού επιδόματος πατρότητας.
Ο Τίτλος V, ρυθμίζει στο Κεφάλαιο I την αρχή της ισότητας στη δημόσια απασχόληση και θεσπίζει τα γενικά κριτήρια δράσης υπέρ της ισότητας για το σύνολο της Δημόσιας Διοίκησης ενώ στο Κεφάλαιο II την ισόρροπη παρουσία γυναικών και ανδρών κατά τους διορισμούς στα διευθυντικά όργανα της Κεντρικής Διοίκησης του Κράτους, αρχή που εφαρμόζεται στα όργανα επιλογής και αξιολόγησης του προσωπικού και στους διορισμούς των μελών των συλλογικών οργάνων, των επιτροπών και των διοικητικών συμβουλίων των επιχειρήσεων στο κεφάλαιο των οποίων συμμετέχει η ανωτέρω Διοίκηση.
Το Κεφάλαιο III του Τίτλου αυτού ασχολείται με τα μέτρα ισότητας στην απασχόληση στα πλαίσια της Κεντρικής Διοίκησης του Κράτους, κατ' αναλογία με τα προβλεπόμενα για τις εργασιακές σχέσεις στον ιδιωτικό τομέα και θεσπίζει συγκεκριμένα τη εντολή έγκρισης ενός πρωτοκόλλου δράσης έναντι της σεξουαλικής παρενόχλησης και της παρενόχλησης λόγω φύλου.
Τα Κεφάλαια IV και V ρυθμίζουν με συγκεκριμένο τρόπο την τήρηση της αρχής της ισότητας στα Ένοπλες Δυνάμεις και στις Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας του Κράτους.
Ο Τίτλος VI της νομοθεσίας αναφέρεται στην ίση μεταχείριση κατά την πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες με ιδιαίτερη αναφορά στις ασφάλειες.
Ο Τίτλος VII εξετάζει την εθελοντική ανάληψη δράσεων κοινωνικής ευθύνης από τις επιχειρήσεις, δράσεις που μπορούν να είναι αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων με τις-τους εκπροσώπους των γυναίκες και ανδρών εργαζομένων, των οργανώσεων των καταναλωτριών-ων, των ενώσεων προστασίας της ισότητας ή των οργανισμών ισότητας. Συγκεκριμένα, ρυθμίζεται η αξιοποίηση των δράσεων αυτών για διαφημιστικούς σκοπούς.
Στον Τίτλο αυτό και στα πλαίσια της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης συμπεριλαμβάνεται η προώθηση της ισόρροπης παρουσία γυναικών και ανδρών στα διοικητικά συμβούλια των εμπορικών εταιριών προβλέποντας ένα εύλογο χρονικό διάστημα για το σκοπό αυτό. Στόχος του ανωτέρω μέτρου είναι το βασικό κριτήριο για το διορισμό των συμβούλων να είναι το ταλέντο και η επαγγελματική απόδοση, εφόσον για να είναι πραγματικά αμερόληπτη η διαδικασία το φύλο δεν πρέπει να αποτελεί εμπόδιο στην εκλογή.
Ο Τίτλος VIII του νόμου θεσπίζει μια σειρά οργανωτικών διατάξεων με τη δημιουργία της Διυπουργικής Επιτροπής Ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών και τις Μονάδες Ισότητας σε κάθε Υπουργείο. Εκτός των ανωτέρω, η νομοθεσία προβλέπει τη δημιουργία ενός Συμβουλίου συμμετοχής της γυναίκας, ως συλλογικού οργάνου με στόχο την προώθηση της θεσμικής συμμετοχής στα θέματα αυτά.
Όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, οι συμπληρωματικές διατάξεις περιλαμβάνουν τις διάφορες τροποποιήσεις των διατάξεων των υφιστάμενων νομοθετημάτων που είναι αναγκαίες για την προσαρμογή τους στις απαιτήσεις και τις διατάξεις της παρούσας νομοθεσίας. Εκτός από τις ανωτέρω τροποποιήσεις της νομοθεσίας, περιλαμβάνονται και συγκεκριμένες διατάξεις που αποβλέπουν στον ορισμό της αρχής της ισόρροπης σύνθεσης και παρουσίας, τη δημιουργία ταμείου για θέματα κοινωνίας της πληροφορίας, των νέων περιπτώσεων ακύρωσης συγκεκριμένων μορφών καταγγελίας της σχέσης εργασίας και το σχεδιασμό του Ινστιτούτου της Γυναίκας για τους σκοπούς των προς ενσωμάτωση οδηγιών.
Οι μεταβατικές διατάξεις θεσπίζουν το προσωρινά εφαρμοστέο καθεστώς σχετικά με ορισμένες πτυχές του νομοθετήματος, όπως οι σχετικές με διορισμούς και διαδικασίες, τα προληπτικά μέτρα για την παρενόχληση στην Κεντρική Διοίκηση του Κράτους, η επιβράβευση των επιχειρήσεων για θέματα ισότητας, οι πίνακες θνησιμότητας και επιβίωσης, τα νέα δικαιώματα μητρότητας και πατρότητας, η ισόρροπη σύνθεση των εκλογικών ψηφοδελτίων καθώς και οι διαπραγματεύσεις των νέων συλλογικών συμβάσεων.
Οι τελικές διατάξεις αναφέρονται στη φύση της νομοθεσίας, στη συνταγματική της βάση και τη σχέση της με την κοινοτική νομοθεσία, στη νομοθετική εξουσιοδότηση, ενώ παράλληλα θεσπίζουν τις ημερομηνίες έναρξης ισχύος της καθώς και την εντολή αξιολόγησης των αποτελεσμάτων των συλλογικών διαπραγματεύσεων σε θέματα ισότητας .
*Β Έρευνες στις ΗΠΑ έδειξαν ότι η άδεια πατρότητας χρησιμοποείται από τους πατέρες για την πραγματοποίηση Μάστερ ή Διδακτορικού κι όχι για να παραμείνουν κοντά στα παιδιά.
