ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων (26.3.2012)
προς την Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων και την Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας σχετικά με την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση ελάχιστων προτύπων σχετικά με τα δικαιώματα, την υποστήριξη και την προστασία θυμάτων εγκληματικών πράξεων
(COM(2011)0275 – C7-0127/2011 – 2011/0129(COD))
Συντάκτης γνωμοδότησης: Antonio López-Istúriz White
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ
Το Δικαστήριο, σε μια γνωστή απόφασή του, έκρινε την υπόθεση του Ian Cowan, βρετανού πολίτη, ο οποίος έπεσε θύμα βίαιης επίθεσης στην έξοδο ενός σταθμού του μετρό κατά τη διάρκεια μία σύντομης διαμονής του στο Παρίσι. Η ταυτότητα των ατόμων που του επιτέθηκαν δεν κατέστη δυνατόν να εξακριβωθεί. Ζήτησε, συνεπώς, αποζημίωση από τις γαλλικές αρχές για τον τραυματισμό που υπέστη εξ αιτίας της επίθεσης αυτής.
Όπως προέκυψε, η Γαλλία εξήρτησε την κρατική αποζημίωση για τη ζημία που υπέστη στη Γαλλία το θύμα μίας επίθεσης που είχε ως αποτέλεσμα σωματικές βλάβες από την προϋπόθεση ότι το θύμα κατέχει άδεια παραμονής ή έχει την ιθαγένεια ενός κράτους με το οποίο η Γαλλία έχει συνάψει ρήτρα αμοιβαιότητας. Ο κ. Cowan δεν ενέπιπτε σε καμία από τις κατηγορίες αυτές και ως εκ τούτου δεν έτυχε αποζημίωσης. Το Δικαστήριο, μετά την υποβολή ερωτήματος από το γαλλικό φορέα αποζημίωσης, απεφάνθη ότι ο περιορισμός αυτός ήταν αντίθετος με την κατοχυρωμένη στη Συνθήκη απαγόρευση διακρίσεων λόγω ιθαγένειας.
Η υπόθεση αυτή καταδεικνύει την έκταση την οποία τα κενά ή ακόμη τα διακριτικά μέτρα κατά την προστασία των θυμάτων στην εσωτερική αγορά και σήμερα στον χώρο της ελευθερίας, της ασφάλειας και της δικαιοσύνης μπορούν να παρεμποδίσουν την άσκηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτισών-ών της Ένωσης, και ιδίως εκείνων που κάνουν χρήση της ελεύθερης κυκλοφορίας. Όπως ορθώς απεφάνθη το Δικαστήριο, η προστασία των θυμάτων «συνιστά το επακόλουθο αυτής της ελεύθερης κυκλοφορίας»(1). Η Ένωση εγγυάται την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων και για το λόγο αυτό οφείλει εξίσου να διασφαλίζει κατάλληλα πρότυπα και κατάλληλους κανόνες σε περίπτωση που ανακύπτουν προβλήματα.
Η Επιτροπή JURI επικροτεί, συνεπώς, την πρόταση οδηγίας της Επιτροπής για τη θέσπιση ελάχιστων προτύπων σχετικά με τα δικαιώματα, την υποστήριξη και την προστασία των θυμάτων εγκληματικών πράξεων, ιδίως, λαμβανομένων υπόψη των ελλείψεων που παρουσιάζουν εντός της ΕΕ που εγκρίθηκαν στο παρελθόν, είτε όσον αφορά το περιεχόμενό τους είτε την εφαρμογή τους(2). Θεωρεί καθοριστικής σημασίας και από μακρού αναμενόμενη την ενίσχυση και προώθηση των δικαιωμάτων αυτών, προκειμένου να διασφαλισθεί η δέουσα ισορροπία με τις συνεχιζόμενες πρωτοβουλίες της ΕΕ αναφορικά με τα δικαιώματα των υπόπτων και κατηγορουμένων. Σε γενικές γραμμές, τα συστήματα ποινικής δικαιοσύνης επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους στην-στον δράστη και την κοινή γνώμη, εις βάρος πολλές φορές των θυμάτων καθώς και στις τραυματικές συνέπειες του εγκλήματος. Τα θύματα δεν πρέπει να διακατέχονται από αίσθηση αποκλεισμού από τη διαδικασία αυτή.
Η Επιτροπή JURI θα επιθυμούσε να ενισχυθούν ορισμένες πτυχές της πρότασης και να την καταστήσει περισσότερο αποτελεσματική, χωρίς ωστόσο να θίγεται η αποδοτικότητα από πλευράς κόστους και η χρηματοδοτική βιωσιμότητα.
Η Επιτροπή JURI υποστηρίζει την προσέγγιση της Επιτροπής που συνίσταται στη θέσπιση ελάχιστων κανόνων, προκειμένου να διευκολύνονται οι χώρες μέλη να παρέχουν ευρύτερη προστασία εφόσον το επιθυμούν. Η προσέγγιση αυτή θα πρέπει να θέτει ένα βασικό επίπεδο υποστήριξης των θυμάτων σε εκείνες τις χώρες μέλη οι οποίες δεν διαθέτουν παλαιόθεν οργανώσεις προστασίας των θυμάτων.
Σε ορισμένες περιπτώσεις τα θύματα σοβαρών εγκλημάτων υφίστανται ιδιαίτερα τραύματα. Αυτό ισχύει ειδικότερα για τα θύματα τρομοκρατικών πράξεων, μπορεί ωστόσο να ισχύει και για τα θύματα του οργανωμένου εγκλήματος. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι επίμαχες αδικοπραγίες, λόγω της βαρύτητάς τους αλλά και του τρόπου τέλεσής τους, καταστρέφουν μακροπρόθεσμα την καθημερινή ζωή των θυμάτων, με αποτέλεσμα αυτά να χάνουν το αίσθημα της φυσιολογικής ζωής. Η εμπιστοσύνη, για παράδειγμα, ενός θύματος μίας βομβιστικής τρομοκρατικής ενέργειας και ενός θύματος εμπορίας ανθρώπων μπορεί να πληγεί ανεπανόρθωτα με τον ίδιο τρόπο. Τα θύματα αυτά πρέπει να ανατάξουν τη ζωή τους. Για το λόγο αυτό ο εισηγητής φρονεί ότι τα θύματα των εγκληματικών αυτών πράξεων πρέπει να αντιμετωπίζονται ως θύματα που χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας.
Αν και η ύπαρξη σειράς ελάχιστων δικαιωμάτων αποτελεί μια ζωτικής σημασίας βάση, τα θύματα πρέπει πρωτίστως να τύχουν εξατομικευμένης και αξιοπρεπούς αντιμετώπισης από τα εκάστοτε συστήματα απονομής δικαιοσύνης.
Τέλος, Η Επιτροπή JURI φρονεί ότι τα συστήματα ποινικής δικαιοσύνης των χωρών μελών πρέπει να είναι περισσότερο προσανατολισμένες προς την προστασία των θυμάτων και να μην εστιάζουν αποκλειστικά το ενδιαφέρον τους στην κατηγορούμενη-ο. Η αλλαγή αυτή νοοτροπίας δεν μπορεί να επιτευχθεί αποκλειστικά μέσω της νομοθεσίας αλλά θα απαιτήσει περαιτέρω κατάρτιση και επιμόρφωση, πρακτική καθοδήγηση και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών. Η Ένωση βρίσκεται σε προνομιούχο θέση προκειμένου να επιληφθεί ζητημάτων όπως η ευαισθητοποίηση για τα δικαιώματα των θυμάτων, η κατίσχυση των δικαιωμάτων αυτών και η δέουσα κατάρτιση ιδίως όσον αφορά τις-τους λειτουργούς της δικαιοσύνης και τις ασκούσες-ντες νομικά επαγγέλματα.
Για να βρεθείτε στο δέκατοτριτο μέρος πατήστε εδώ
Την
είδηση την βρήκαμε στις 12.9.12 από την Europarliament στην
http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+REPORT+A7-2012-0244+0+DOC+XML+V0//EL
