ΕΔΑΔ Παιδοθεσία από τη δεύτερη-γονέα σε λεσβιακή σχέση, Αριθ. υποθέσεως 19010/07

Δελτίο Τύπου ECHR 365 (2012)

Ακρόαση ολομέλειας όσον αφορά την παιδοθεσία από τη δεύτερη-γονέα σε λεσβιακή σχέση

Η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει ακρόαση σήμερα Τετάρτη, 3 Οκτωβρίου 2012 στις 09.15 π.μ., στην υπόθεση της Χ και λοιπές κατά Αυστρίας (Αριθ. υποθέσεως 19010/07)

Η υπόθεση αφορά την καταγγελία δύο γυναικών, που ζουν σε μια σταθερή λεσβιακή σχέση, σχετικά με την άρνηση των αυστριακών δικαστηρίων να χορηγήσουν σε μια από τις δύο συντρόφισες το δικαίωμα να παιδοθετήσει το γιο της άλλης συντρόφισας, χωρίς να αποκοπούν οι νομικοί δεσμοί της μητέρας με το παιδί (η δεύτερη γονέας).

Η ακρόαση θα μεταδοθεί στις 2.30 μ.μ. στο χώρο του Συνεδρίου στο Διαδίκτυο
(www.echr.coe.int). Μετά την ακρόαση, το Δικαστήριο θα αρχίσει τις εργασίες του, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν κεκλεισμένων των θυρών. Απόφασή του στην υπόθεση, ωστόσο, να γίνει σε μεταγενέστερο στάδιο.

Οι προσφεύγουσες είναι δύο Αυστριακές γυναίκες ("η πρώτη και η τρίτη προσφεύγουσα"), και οι δύο γεννήθηκαν το 1967, οι οποίες ζουν σε μια σταθερή λεσβιακή σχέση, και ο γιος της μιάς από τις δύο ("η δεύτερη προσφεύγουσα "). 

Ο τελευταίος γεννήθηκε εκτός γάμου το 1995 και η μητέρα του έχει την αποκλειστική κηδεμονία του. Οι προσφεύγουσες ζουν μαζί και οι δύο γυναίκες από κοινού φροντίζουν το παιδί.

Επιθυμώντας να δημιουργήσουν μια νομική σχέση μεταξύ της πρώτης προσφεύγουσας και του παιδιού, χωρίς να διαχωρίσει τη σχέση με τη μητέρα του, κατέληξαν σε μια συμφωνία παιδοθεσίας το Φεβρουάριο 2005 και υπέβαλαν στο αρμόδιο δικαστήριο για παιδοθεσία. 

Έχοντας επίγνωση ότι οι σχετικές διατάξεις του Αστικού Κώδικα θα μπορούσαν να θεωρηθούν ότι αποκλείουν την παιδοθεσία του παιδιού της μιας συντρόφισας ενός λεσβιακού ζευγαριού από την άλλη συντρόφισα, χωρίς να διαρρήξει τη σχέσης με τη βιολογική γονέα, οι προσφεύγουσες ζήτησαν από το Συνταγματικό Δικαστήριο να κηρύξει τις εν λόγω διατάξεις ως αντισυνταγματικές διακρίσεις εναντίον τις λόγω του σεξουαλικού τις προσανατολισμού.

Το Συνταγματικό Δικαστήριο απέρριψε η αίτηση ως μη παραδεκτή, τον Ιούνιο 2005, εν αναμονή της απόφασης του περιφερειακού δικαστηρίου.

Τον Οκτώβριο 2005, το περιφερειακό δικαστήριο αρνήθηκε να εγκρίνει τη συμφωνία παιδοθεσίας, κρίνοντας πως ο Αστικός Κώδικας προβλέπει ότι, σε περίπτωση παιδοθεσίας από ένα άτομο η παιδοθετούσα γονέας αντικαθηστά τη βιολογική γονέα του ίδιου φύλου, αποκόπτοντας έτσι τη σχέση του παιδιού με αυτήν-ον. 

Στην προκειμένη υπόθεση, η παιδοθεσία του παιδιού από την πρώτη προσφεύγουσα θα αποκόψει τη σχέση του με τη μητέρα του και όχι με τον πατέρα του.

Η έφεση των προσφευγουσών απορρίφθηκε από το περιφερειακό δικαστήριο τον Φεβρουάριο 2006. 

Εξάλλου οι εκτιμήσεις του περιφερειακού δικαστηρίου, παρατήρησαν ότι η αυστριακή νομοθεσία, ενώ δεν δίνει τον ακριβή ορισμό του όρου "γονείς", προβλέπεται ξεκάθαρα για δύο πρόσωπα διαφορετικού φύλου.

Όταν, όπως στην προκειμένη περίπτωση, το παιδί έχει και τους δύο γονείς δεν υπήρχε ανάγκη να αντικατασταθεί μία-ένας από αυτούς από θετή γονέα. Στο πλαίσιο αυτό, το δικαστήριο σημείωσε ότι το παιδί είχε τακτικές επαφές με τον πατέρα του. 

Τον Σεπτέμβριο 2006, το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την έφεση των προσφευγουσών σχετικά με τα σημεία του νόμου, κρίνοντας ότι οι σχετικές διατάξεις του Αστικού Κωδικός δεν αποκάλυψαν καμία αντισυνταγματικότητα.

1 Σύμφωνα με το άρθρο 30 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, "Όταν μια υπόθεση που εκκρεμεί ενώπιον του Δικαστηρίου θέτει ένα σοβαρό θέμα που επηρεάζει την ερμηνεία της Σύμβασης ή των Πρωτοκόλλων της, ή όταν η επίλυση ενός ζητήματος ενώπιον του Τμήματος του Δικαστηρίου θα μπορούσε να έχει ένα αποτέλεσμα αντίθετο με κρίση που στο παρελθόν εξέδωσε το Δικαστήριο, το Τμήμα του Δικαστηρίου μπορεί, ανά πάσα στιγμή πριν καταστήσει την απόφασή του, να παραιτηθεί της δικαιοδοσίας του υπέρ της Ολομέλειας του Δικαστηρίου, εκτός αν κάποια από τις διαδίκους της υπόθεσης αντιτάσσεται".

Οι προσφεύγουσες παραπονούνται σύμφωνα με το άρθρο 14 (απαγόρευση των διακρίσεων) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε συνδυασμό με το άρθρο 8 (δικαίωμα στο σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής) ότι υφίστανται διακρίσεις λόγω του σεξουαλικού τις προσανατολισμού. Υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει λογική και αντικειμενική αιτιολόγηση που επιτρέπει την παιδοθεσία του παιδιού της μιας συντρόφισας-ου από την άλλη συντρόφισα-ο, αν το ενδιαφερόμενο ζευγάρι είναι ετερό, είτε είναι παντρεμένο είτε όχι, ενώ απαγορεύει την παιδοθεσία του παιδιού της μίας συντρόφισας από την άλλη συντρόφισα, στην περίπτωση λεσβιακού ζευγαριού.

Διαδικασία
Η προσφυγή υποβλήθηκε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στις 24 Απριλίου 2007.
Η ακροαματική διαδικασία έλαβε χώρα στο Στρασβούργο την 1η Δεκεμβρίου 2011. Στις 5 Ιουνίου 2012, το Τμήμα το οποίο είχε την υπόθεση παραιτήθηκε από τη δικαιοδοσία υπέρ της Ολομέλειας του Δικαστηρίου.

Σύμφωνα με το άρθρο 36 της Σύμβασης, ο πρόεδρος της Ολομέλειας του Δικαστηρίου ενέκρινε οργανώσεις και φορείς να υποβάλουν γραπτές παρατηρήσεις ως τρίτα μέρη:

- Διεθνής Ομοσπονδία des ligues des Droits de l'Homme (FIDH), Διεθνής
Επιτροπή Νομικών (ICJ), το ευρωπαϊκό τμήμα της Διεθνούς Ένωσης Λεσβιών, Γκέι, Αμφισεξουαλικών, Trans και Intersex (ILGA-Europe), η Ένωση Παιδοθεσίας και Ανατροφής της Αγγλίας (BAAF), το Δίκτυο Ευρωπαϊκών LBTIQ Oικογενειών (NELFA) και η Ευρωπαϊκή Νομική Επιτροπή Σεξουαλικού Προσανατολισμού (ECSOL), από κοινού,
- το Ευρωπαϊκό Κέντρο Νόμου και της Δικαιοσύνης (ECLJ),
- η Γενική Εισαγγελία της Βόρειας Ιρλανδίας,
- η Διεθνής Αμνηστία (AI) και
- η Συμμαχία Υπεράσπσισης της Ελευθερίας.

Η σύνθεση του Δικαστηρίου
Η υπόθεση θα εκδικαστεί από την Ολομέλεια του Δικαστηρίου και αναλύεται ως εξής:

Nicolas Bratza (Αγγλία), Πρόεδρος

Josep Casadevall (Aνδόρα),

Dean Spielmann (Λουξεμβούργο),

Nina Vajić (Κροατία),

Lech Garlicki (Πολωνία),

Ineta Ziemele (Λάτβια),

Peer Lorenzen (Δανία)

Anatoly Kovler (Ρωσσία),

Elisabeth Steiner (Αυστρία),

Khanlar Hajiyev (Αζερμπαϊτζάν),

Egbert Myjer (Ολλανδία),

Danutė Jočienė (Λιθουανία),

Ján Šikuta (Σλοβακία),

Vincent A. de Gaetano (Μάλτα),

Linos-Alexandre Sicilianos (Ελλάδα),

Erik Møse (Nορβηγία),

André Potocki (Γαλλία), δικαστίνες-ες,

Guido Raimondi (Ιταλία),

Ledi Bianku (Αλβανία),

Corneliu Bîrsan (Πουμανία),

Dragoljub Popović (Σερβία), αναπληρώτριες δικαστίνες-ες,

και επίσης Johan Callewaert, γραμματεία.

 

Την είδηση την βρήκαμε στις 3.10.12 και την μεταφράσαμε από το αρχείο pdf Grand Chamber hearing X and Others v. Austria