Σήμερα μολύνονται από τον ιό hiv aids σημαντικά περισσότερες νέες γυναίκες απ' ό,τι άνδρες, καθώς η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών τροφοδοτεί την εξάπλωση του ιού. Το aids είναι μια καταστροφή από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που πλήττει όλο και περισσότερο τις γυναίκες, όπως αναφέρει η Διεθνής Αμνηστία στην έκθεση με τίτλο «Γυναίκες, hiv aids και ανθρώπινα δικαιώματα», που εκδόθηκε εν όψει της Διεθνούς Ημέρας για την Εξάλειψη της βίας Κατά των Γυναικών (25 Νοεμβρίου).
«Η αυξανόμενη εξάπλωση του hiv aids στις γυναίκες και η σεξουαλική βία είναι φαινόμενα αλληλένδετα. Αν οι κυβερνήσεις εννοούν σοβαρά να καταπολεμήσουν την ασθένεια, πρέπει επίσης να αντιμετωπίσουν μία άλλη παγκόσμια «πανδημία»: τη βία κατά των γυναικών», δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία.
Η βία είναι καίριος παράγοντας στον κίνδυνο που διατρέχουν οι γυναίκες να μολυνθούν από τον ιό. Μελέτες δείχνουν ότι η πρώτη σεξουαλική εμπειρία ενός κοριτσιού συχνά είναι καταναγκαστική, ενώ γνωρίζουμε ότι, στη διάρκεια της ζωής της, η μία στις πέντε γυναίκες θα πέσει θύμα βιασμού ή απόπειρας βιασμού. Παραδοσιακές πρακτικές, όπως ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων (κλειτοριδεκτομή) , ο γάμος σε πρώιμη ηλικία και η «κληροδότηση» της χήρας σε άλλους άρρενες συγγενείς, αυξάνουν επίσης την έκθεση των γυναικών στον ιό.
Οι μαζικοί βιασμοί και η σεξουαλική βία σε ένοπλες συγκρούσεις αποτελούν κινητήρια δύναμη της πανδημίας του hiv aids, σε χώρες τόσο διαφορετικές μεταξύ τους όσο η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ) και η Κολομβία. Στη ΛΔΚ, δεκάδες χιλιάδες γυναίκες βιάστηκαν κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης, ενώ το σύστημα υγείας έχει καταρρεύσει τελείως: μόλις το 8% του αίματος από αιμοδοσία ελέγχεται πριν χρησιμοποιηθεί για μετάγγιση. Η κατάσταση στη σπαρασσόμενη περιφέρεια Νταρφούρ του Σουδάν πιθανότατα οδεύει στην ίδια κατεύθυνση, με δεδομένες τις ομοιότητες στη χρήση βιασμών και σεξουαλικής βίας ως όπλων πολέμου. Οι περισσότερες γυναίκες στο Νταρφούρ έχουν επίσης υποστεί ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων (κλειτοριδεκτομή), παράγοντας που είναι όλο και πιο πιθανό να τις θέτει σε κίνδυνο μόλυνσης.
Ο στιγματισμός συνεχίζει να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα, τόσο για τις γυναίκες που επιζούν βιασμού, όσο και για τα πρόσωπα που ζουν με τον ιό hiv aids. Οι γυναίκες συχνά αποφεύγουν να αναζητήσουν ιατρική περίθαλψη μετά τον βιασμό, λόγω του κινδύνου ότι θα χαρακτηριστούν στις κοινότητές τους ως θύματα βιασμού και θα εξοστρακιστούν. Στην Κολομβία, η Διεθνής Αμνηστία έχει λάβει μαρτυρίες για πρόσωπα από στιγματισμένες ομάδες, μεταξύ των οποίων και όσες-ους πιστεύεται ότι έχουν hiv aids, που «εξαφανίστηκαν», υπέστησαν διωγμούς ή φονεύθηκαν.
«Σε πολλές περιοχές του κόσμου, ο στιγματισμός φράζει στις γυναίκες την πρόσβαση σε κατάλληλη ιατρική και υγειονομική περίθαλψη και οδηγεί στον αποκλεισμό τους από τις οικογένειες ή τις κοινότητές τους», πρόσθεσε η Διεθνής Αμνηστία.
Εκεί όπου οι γυναίκες δεν έχουν δικαιώματα στην ιδιοκτησία και την κληρονομιά, εκεί όπου δεν έχουν απασχόληση και πρόσβαση σε χρηματοδότηση, αναγκάζονται να εξαρτώνται από τους άνδρες. Αυτό τις φέρνει σε πολύ αδύναμη θέση προκειμένου να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους και να προστατευτούν από τη βία. Πολλές γυναίκες και κορίτσια, επίσης, δεν γνωρίζουν τα μέτρα που απαιτούνται για την αυτοπροστασία τους από το hiv aids. Στην Αιθιοπία, για παράδειγμα, περίπου το 80% των παντρεμένων νεαρών γυναικών δεν είχαν καμία παιδεία και δεν γνωρίζουν ανάγνωση. Η διασφάλιση της πρόσβασης στην εκπαίδευση, περιλαμβανομένης της ευαισθητοποίησης γύρω από το σεξ, την υγεία και το hiv aids, είναι θεμελιώδης για την προστασία των δικαιωμάτων των κοριτσιών και των γυναικών.
«Οι διακρίσεις και οι άνισες σχέσεις ισχύος δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο τις γυναίκες και τα κορίτσια να έχουν τον έλεγχο της ζωής τους και της ίδιας τους της σεξουαλικότητας, που περιλαμβάνει να διαπραγματεύονται και ασφαλέστερες σεξουαλικές σχέσεις. Οι γυναίκες πρέπει να αποκτήσουν τη δύναμη να δρουν αποτελεσματικά προς το βέλτιστο συμφέρον τους», τόνισε η Διεθνής Αμνηστία. Για να καταπολεμηθεί η εξάπλωση του hiv aids, οι κυβερνήσεις πρέπει να λάβουν αποτελεσματικά μέτρα ώστε:
•Να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση για το hiv aids και να διασφαλιστεί η πρόσβαση σε αντιρετροϊκά φάρμακα και στην κατάλληλη ιατρική φροντίδα,
•Να σταματήσει η βία κατά των γυναικών,
•Να διασφαλιστεί η εκπαίδευση για τις γυναίκες και τα κορίτσια,
περιλαμβανομένης της πληροφόρησης γύρω από την υγεία και τη σεξουαλικότητα,
• Να αυξηθεί η οικονομική ενδυνάμωση των γυναικών,
• Να αναληφθούν αποτελεσματικότερες εκστρατείες πληροφόρησης του κοινού για να καταπολεμηθεί ο στιγματισμός που περιβάλλει το hiv aids.
«Αν μια κυβέρνηση δεν μπορεί να διασφαλίσει την πρόσβαση σε επαρκή υγειονομική μέριμνα, η διεθνής κοινότητα έχει ευθύνη να συμβάλει με υλική στήριξη», κατέληξε η Διεθνής Αμνηστία.
Γενικές πληροφορίες
Ο αριθμός των προσώπων που ζούσαν με hiv aids κατά το 2003 ήταν, σύμφωνα με την εκτίμηση της UNAIDS, 35,7 εκατομμύρια ενήλικες (από τiς οποίες-ους 17 εκατομμύρια γυναίκες) και 2,1 εκατομμύρια παιδιά. Όλο και μεγαλύτερο ποσοστό όσων μολύνονται με τον ιό hiv aids είναι γυναίκες. Παγκοσμίως, σύμφωνα με την UNAIDS, οι νεαρές γυναίκες έχουν 1,6 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα απ' ό,τι οι νεαροί άνδρες να ζουν με hiv aids. Στην υποσαχάρια Αφρική, το 57% των ενηλίκων που ζουν με τον ιό είναι γυναίκες, ενώ τα δύο τρίτα των νεαρών οροθετικών είναι γυναίκες και κορίτσια.
Οι γυναίκες όλο και περισσότερο αγωνίζονται αποτελεσματικά για τα δικαιώματά τους. Ο λαϊκός ακτιβισμός των γυναικών, περιλαμβανομένων ιδίως των γυναικών που ζουν με hiv aids, έχει επιταχυνθεί τα τελευταία χρόνια.
Η παγκόσμια εκστρατεία της Διεθνούς Αμνηστίας «Να σταματήσουμε τη Βία κατά των Γυναικών» εργάζεται για τον τερματισμό αυτού και άλλων αθέατων σκανδάλων για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Το κείμενο για το hiv aids είναι δελτίο τύπου του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας στις 24.11.04. Το πλήρες κείμενο της εκστρατείας "women, hiv aids and human rights" μπορείτε να το βρείτε στο http://news.amnesty .org. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι μέσα στο γενικό όρο γυναίκες, κορίτσια υπάρχουν και οι λεσβίες, αμφισεξουαλικές αν και δεν αναφέρονται. Τέλος η κλειτοριδοεκτομές συνεχίζονται στην Ελλάδα σε μετανάστριες δεύτερης γενιάς. Αν και υπάρχουν νόμοι που δηλώνουν ότι μια πολιτισμική ή θρησκευτική συνήθεια δεν μπορεί να υπερτερεί και να εξαναγκάζει πρόσωπα σε βασανιστήρια. Κλειτοριδοεκτομή σημαίνει ανυπαρξία οργασμού, άρα μηδενική σεξουαλική ζωή. Η αναπαραγωγή βέβαια συνεχίζεται. Η φρίκη της κλειτοριδοεκτομής ξεκίνησε για να σκλάβώσει τις γυναίκες και να τις "στρώσει". Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το θέμα έχουν μεταφραστεί βιβλία και μας λένε πως πολλές γυναίκες, κορίτσια ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό προσανατολισμό τες πεθαίνουν από την μόλυνση και πονούν σχεδόν σε κάθε σεξουαλική επαφή τες. Ευαγγελία Βλάμη
