ΕΔΑΔ υπόθεση των Oliari και λοιπών κατά Ιταλίας 2

2. Ο Felicetti και ο Zappa

20. Το 2003 αυτοί οι δύο προσφεύγοντες συναντήθηκαν και ξεκίνησαν μία σχέση. Το 2004 ο Felicetti αποφάσισε να προβεί σε περαιτέρω σπουδές (και έτσι σταμάτησε να κερδίζει κάποιο εισόδημα), μια δυνατότητα που ήταν εφικτή χάρη στην οικονομική υποστήριξη του Zappa.

21. Την 1η Ιουλίου 2005 το ζευγάρι άρχισε να συγκατοικεί. Το 2005 και το 2007, οι προσφεύγοντες έστειλαν επιστολή στον πρόεδρο της Δημοκρατίας τονίζοντας τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα λεσβιακά, γκέι ζευγάρια εκλιπαρώντας την ψήφιση της νομοθεσίας υπέρ των πολιτικών ενώσεων.

22. Το 2008, η φυσική συγκατοίκηση των προσφευγόντων καταχωρήθηκε στα αρχεία των Αρχών. Το 2009 όρισαν ο ένας τον άλλον ως προστάτη σε περίπτωση αδιαθεσίας (Amministratore di sostegno Διαχειρίστρη υποστήριξης).

23. Στις 19 Φεβρουαρίου 2011 ζήτησαν να εκδοθεί η αναγγελία του γάμου τους. Στις 9 Απριλίου 2011 η αίτησή τους απορρίφθηκε με βάση το νόμο και τη νομολογία σχετικά με το θέμα (βλέπε σχετική εθνική νομοθεσία παρακάτω).

24. Οι δύο προσφεύγοντες δεν επιδίωξαν τα ένδικα μέσα που προβλέπονται στο άρθρο 98 του Αστικού Κώδικα, στο μέτρο που δεν θα μπορούσαν να θεωρηθούν αποτελεσματικά μετά την αναγγελία του Συνταγματικού Δικαστηρίου που αναφέρθηκε παραπάνω.

3. Ο Perelli Cippo και ο Zaccheo

25. Το 2002 αυτοί οι δύο προσφεύγοντες συναντήθηκαν και ξεκίνησαν μια σχέση. Κατά την ίδια χρονιά άρχισαν να συγκατοικούν και από τότε έχουν μια δεσμευτική σχέση.

26. Το 2006 άνοιξαν ένα κοινό τραπεζικό λογαριασμό.

27. Το 2007, οι προσφεύγοντες καταχώρησαν την φυσική συμβίωση τους στα αρχεία των Αρχών.

28. Στις 3 Νοεμβρίου 2009 ζήτησαν να εκδοθεί η αναγγελία γάμου τους. Η υπεύθυνη στο γραφείο δεν τους ζήτησε να συμπληρώσουν τη σχετική αίτηση, απλά συνδέοντας την αίτησή τους με μια σειρά ανάλογων αιτήσεων που υποβλήθηκαν από άλλα ζευγάρια.

29. Στις 5 Νοεμβρίου 2009 η αίτησή τους απορρίφθηκε με βάση το νόμο και τη νομολογία σχετικά με το θέμα (βλέπε σχετική εθνική νομοθεσία παρακάτω).

30. Ο Perelli Cippo και ο Zaccheo αμφισβήτησαν την απόφαση αυτή ενώπιον του Δικαστηρίου του Μιλάνο.

31. Με απόφαση (διάταγμα-decreto) της 9ης Ιουνίου 2010 που κατατέθηκε στο σχετικό μητρώο από την 1η Ιουλίου 2010, το Δικαστήριο του Μιλάνο απέρριψε τον ισχυρισμό τους, θεωρώντας ότι ήταν θεμιτό για την Υπηρεσία Πολιτικού Καθεστώτος να απορρίψει μια αίτηση για την αναγγελία γάμου που ζητούσσαν να εκδωθεί για τους σκοπούς του γάμου μεταξύ προσώπων που ήταν γκέι, σύμφωνα με το πόρισμα της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου αριθ. 138 της 15ης Απριλίου 2010.

32. Οι προσφεύγοντες δεν κατέθεσαν περαιτέρω αμφισβήτηση (reclamo) σύμφωνα με το Άρθρο 739 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, στο μέτρο που δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί αποτελεσματική μετά την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου.

II. ΣΧΕΤΙΚΟ ΕΓΧΩΡΙΟ ΔΙΚΑΙΟ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗ
A. Σχετική εγχώρια νομοθεσία και πρακτική
1. Το ιταλικό Σύνταγμα

33. Τα άρθρα 2, 3 και 29 του ιταλικού Συντάγματος έχουν ως εξής:
Άρθρο 2
"Η Δημοκρατία αναγνωρίζει και εγγυάται απαραβίαστα τα ανθρώπινα δικαιώματα, τόσο σε πρόσωπα όσο και σε κοινωνικές ομάδες, όπου αναπτύσσεται η προσωπικότητα, και απαιτεί την εκπλήρωση των υποχρεώσεων της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής αλληλεγγύης, κατά την οποία δεν υπάρχει καμία παρέκκλιση".

Άρθρο 3
"Όλες οι πολίτισες-ες έχουν ίση κοινωνική αξιοπρέπεια και είναι ίσες-οι ενώπιον του νόμου, χωρίς διάκριση φύλου, φυλής, γλώσσας, θρησκευτικών πεποιθήσεων, πολιτικών πεποιθήσεων, προσωπικών και κοινωνικών συνθηκών. Είναι καθήκον της Δημοκρατίας η άρση αυτών των εμποδίων οικονομικής ή κοινωνικής φύσεως που περιορίζουν την ελευθερία και την ισότητα των πολιτισών-ών, εμποδίζοντας με αυτόν τον τρόπο την πλήρη ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας και την αποτελεσματική συμμετοχή όλων των εργαζομένων στην πολιτική, οικονομική και κοινωνική οργάνωση της χώρας".

Άρθρο 29

"Η Δημοκρατία αναγνωρίζει τα δικαιώματα της οικογένειας ως φυσική κοινωνία, βασισμένη στο γάμο. Ο γάμος βασίζεται στην ηθική και νομική ισότητα των συζύγων εντός των ορίων που προβλέπονται από το νόμο για τη διασφάλιση της ενότητας της οικογένειας".

2. Γάμος
34. Σύμφωνα με το ιταλικό εθνικό δίκαιο, τα λεσβιακά ζευγάρια δεν επιτρέπεται να συνάπτουν γάμο, όπως διατυπώνεται στην απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου αριθ. 138 (που αναφέρθηκε παραπάνω).

35. Το ίδιο έχει επιβεβαιωθεί από τον ιταλικό Άρειο Πάγο στην απόφασή του αρ. 4184 της 15ης Μαρτίου 2012, σχετικά με δύο λεσβίες Iταλίδες πολίτισες που σύναψαν γάμο στην Ολλανδία και ο οποίες αμφισβήτησαν την άρνηση των ιταλικών αρχών να εγγράψουν το γάμο τις στα αρχεία του Πολιτικού καθεστώτος-status, με την αιτιολογία της "μη-ρυθμιστικής ικανότητας για ένα γάμο".

Ο Άρειος Πάγος κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι προσφεύγουσες δεν είχαν δικαίωμα να καταχωρήσουν τον γάμο τις, όχι επειδή δεν υφίσταται ή δεν ήταν έγκυρος, αλλά λόγω της αδυναμίας του να παράγει κάποιο έννομο αποτέλεσμα στην ιταλική τάξη.

Περαιτέρω, έκρινε ότι τα πρόσωπα που είναι λεσβίες οι οποίες ζουν μαζί σε μια σταθερή σχέση είχαν το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής σύμφωνα με το άρθρο τους 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης, ως εκ τούτου, κατά την άσκηση του δικαιώματος να ζουν ελεύθερα απαραβίαστα την ιδιότητα τις ως ένα ζευγάρι που μπορεί να ασκήσει προσφυγή ενώπιον δικαστηρίου για να διεκδικήσει, τις συγκεκριμένες καταστάσεις που σχετίζονται με τα θεμελιώδη δικαιώματά τις, την ίδια μεταχείριση όπως αυτή που παρέχεται από το νόμο για τα έγγαμα ζευγάρια.

36. Επιπλέον, το Συνταγματικό Δικαστήριο στην απόφασή του αριθ. 170/2014 Όσον αφορά το "αναγκαστικό διαζύγιο" μετά από μετάβαση φύλου της μίας ή του ενός εκ των συζύγων, διαπίστωσε ότι επαφιόταν στο νομοθετικό σώμα να διασφαλίσει μια εναλλακτική λύση για το γάμο, επιτρέποντας σε ένα τέτοιο ζευγάρι να αποφευχθεί η μετατροπή της κατάστασής του, από μία μέγιστη νομική προστασία σε μία απόλυτα αβέβαιη. Το Συνταγματικό Δικαστήριο δήλωσε ότι το νομοθετικό σώμα έπρεπε να δράσει άμεσα για να επιλύσει το νομικό κενό που προκαλεί την έλλειψη προστασίας για το ζευγάρι.

3. Άλλη σχετική νομική υπόθεση στο πλαίσιο των λεσβιακών ζευγαριών

37. Σε μια υπόθεση ενώπιον του Δικαστηρίου της Reggio Emilia, οι προσφεύγουσες (ένα ζευγάρι λεσβιών) δεν είχε ζητήσει από το δικαστήριο να αναγνωρίσει το γάμο τις, που έγινε στην Ισπανία, αλλά να αναγνωρίσουν το δικαίωμά τις στην οικογενειακή ζωή στην Ιταλία, με το σκεπτικό ότι είχαν σχέση. Το δικαστήριο της Reggio Emilia, με τη βοήθεια μίας αποφάσεως της 13ης Φεβρουαρίου 2012, υπό το φως των οδηγιών της ΕΕ και τη μεταφορά τους στο ιταλικό δίκαιο, καθώς και την Χάρτα Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, θεώρησε ότι ένας τέτοιος γάμος ήταν έγκυρος για τους σκοπούς απόκτησης της άδειας διαμονής στην Ιταλία.

38. Με την απόφαση του Δικαστηρίου Δημόσιας Διοίκησης της Γκροσέτο, της 3ης Απριλίου 2014 που παραδόθηκε από ένα πρωτοβάθμιο δικαστήριο, το Δικαστήριο έκρινε ότι η άρνηση να καταχωρήσει ένα γάμο που έγινε στο εξωτερικό ήταν παράνομη. Έτσι, το δικαστήριο διέταξε την αρμόδια δημόσια αρχή να προχωρήσει με την καταχώρηση του γάμου. Ενώ η εντολή εκτελούνταν, το κράτος άσκησε έφεση εναντίον της εντολής. Με απόφαση της 19ης Σεπτεμβρίου 2014, το Εφετείο της Florence, αφού εντόπισε ένα διαδικαστικό σφάλμα, ακύρωσε την απόφαση σε πρώτο βαθμό και ανέπεμψε την υπόθεση στο Δικαστήριο της Grosseto.

4. Συμβόλαια Συγκατοίκησης

39. Συμβόλαια Συγκατοίκησης δεν προβλέπονται συγκεκριμένα στο ιταλικό δίκαιο.

40. Προστασία των ζευγαριών που συζούν χωρίς να είναι έγγαμα πάντα προερχόταν από το άρθρο 2 του ιταλικού Συντάγματος, όπως ερμηνεύθηκε με διάφορες δικαστικές αποφάσεις κατά τη διάρκεια των ετών (δημοσιεύτηκε το 1988). Τα τελευταία χρόνια (2012 και μετά) εγχώριες αποφάσεις έχουν, επίσης, θεωρήσει πως τα λεσβιακά ζευγάρια αξίζουν τέτοια προστασία.

41. Για να καλυφθούν τα κενά στο γραπτό νόμο, με ισχύ από τις 2 Δεκεμβρίου 2013 κατέστη δυνατόν να τεθούν σε ισχύ "συμβόλαια συγκατοίκησης", δηλαδή μια ιδιωτική πράξη, η οποία δεν έχει μια συγκεκριμένη μορφή που προβλέπεται από το νόμο, και η οποία μπορεί να συναφθεί από πρόσωπα που συζούν, είτε είναι σε μια γονική σχέση, είτε είναι συντρόφισες, οι φίλες, απλά συγκατοικούν ή είναι προστάτιδες, αλλά όχι από έγγαμα ζευγάρια. Τα συμβόλαια αυτά ρυθμίζουν κυρίως τις οικονομικές πτυχές αυτών που ζουν μαζί, την παύση της συμβίωσης, και την παροχή βοήθειας σε περίπτωση ασθένειας ή ανικανότητας. [1]

5. Πολιτικές ενώσεις

42. Το ιταλικό δίκαιο δεν παρέχει οποιαδήποτε εναλλακτική ένωση γάμου, είτε για τα λεσβιακά είτε για ετερό ζευγάρια. 

43. Σε μια έκθεση του 2013 που έγινε από τον καθηγητή F. Gallo (τότε Πρόεδρος του Συνταγματικού Δικαστηρίου) που απευθύνεται προς τις υψηλότερες ιταλικές συνταγματικές αρχές έχει δηλώσει σε επιστολή:

"Ο διάλογος είναι μερικές φορές πιο δύσκολος με την φυσική συνομιλήτρια-η του [Συνταγματικού] Δικαστηρίου. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε υποθέσεις όπου ζητείται από το νομοθετικό σώμα να τροποποιήσει ένα νομικό κανόνα που θεωρείται ότι είναι σε αντίθεση με το Σύνταγμα. Τέτοια αιτήματα δεν πρόκειται να υποτιμηθούν. Αποτελούν, στην πραγματικότητα, το μόνο μέσο που διαθέτει το [Συνταγματικό] Δικαστήριο ώστε να υποχρεώσει τα νομοθετικά όργανα για την εξάλειψη κάθε κατάστασης που δεν είναι συμβατή με το Σύνταγμα, και η οποία, αν και εντοπίστηκε από το [Συνταγματικό] Δικαστήριο, δεν οδηγεί σε μια δήλωση αντι-συνταγματικότητας.

... Μία αίτηση αυτού του τύπου η οποία παρέμεινε νεκρό γράμμα ήταν αυτό που έγινε με την απόφαση αρ. 138/10, η οποία, ενώ βρήκε το γεγονός ότι ένας γάμος μπορεί να συναφθεί μόνο από πρόσωπα που είναι ετερό για να είναι συνταγματικά σύμφωνος, επιβεβαίωσε επίσης ότι τα λεσβιακά ζευγάρια είχαν το θεμελιώδες δικαίωμα να αποκτήσουν νομική αναγνώριση, με τα σχετικά δικαιώματα και υποχρεώσεις, της ένωσής τις. Το άφησε στη Βουλή να προβλέψει μια τέτοια ρύθμιση, με τα μέσα και εντός των ορίων που κρίνονται κατάλληλα".

44. Παρ' όλα αυτά, ορισμένες πόλεις έχουν δημιουργήσει μητρώα "πολιτικών ενώσεων" μεταξύ άγαμων προσώπων που είναι λεσβίες ή ετερό: μεταξύ άλλων, είναι οι πόλεις Empoli, Πίζα-Pisa, Μιλάνο-Milan, Φλωρεντία- Florence και Νάπολη-Naples. Ωστόσο, η καταχώρηση των "πολιτικών ενώσεων" των άγαμων ζευγαριών σε τέτοια μητρώα έχει μόνο συμβολική αξία.

Βρίσκεστε στο 2ο μέρος για να βρεθείτε στο 3ο μέρος πατήστε εδώ

Την είδηση την βρήκαμε στις 21.10.2015 και την μεταφράσαμε από την

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-156265#{%22itemid%22:[%22001-156265%22]}