Υπόθεση της PAJIĆ κατά Κροατίας αριθ. 68453/13 3

7. Ως εκ τούτου, η Συνέλευση εισηγείται στην Υπουργική Επιτροπή να:
...
ii. παροτρύνει τις Χώρες μέλη:
...
ε. να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα ώστε να εξασφαλίσουν ότι τα διπλής εθνικότητας λεσβιακά και αμφισεξουαλικά ζευγέρια έχουν τα ίδια δικαιώματα διαμονής με τα διπλής εθνικότητας ετερό ζευγάρια, ... "

32. Στην Σύσταση 1474 (2000) σχετικά με την κατάσταση των λεσβιών και των αμφισεξουαλικών σε Χώρες μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης στις 26 Σεπτεμβρίου 2000, η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης PACE κάλεσε τις Χώρες, μεταξύ άλλων, να συμπεριλάβουν τον σεξουαλικό προσανατολισμό μεταξύ των απαγορευμένων λόγων διάκρισης στην εθνική τις νομοθεσία.

33. Επανέλαβε, επίσης, την ανάγκη να υιοθετήσουν και να εφαρμόσουν τη νομοθεσία κατά των διακρίσεων, που περιλαμβάνει το σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα κοινωνικού φύλου μεταξύ των απαγορευμένων λόγων διάκρισης στο ψήφισμα 1728 (2010) σχετικά με τις διακρίσεις βάσει του σεξουαλικού προσανατολισμού και της ταυτότητας κοινωνικού φύλου, στις 29 Απριλίου 2010.

...

2. Υπουργική Επιτροπή
34. Τα σχετικά μέρη της Σύστασης CM/Rec (2010)5 της Υπουργικής Επιτροπής προς τις Χώρες μέλη σχετικά με τα μέτρα για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας κοινωνικού φύλου, στις 31 Μαρτίου 2010 Διαβάστε:
"Συνιστά στις Χώρες μέλη:

...

2. εξασφαλίστε ότι τα νομοθετικά και τα άλλα μέτρα που λαμβάνονται, πως υλοποιούνται αποτελεσματικά για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας κοινωνικού φύλου, για τη διασφάλιση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των λεσβιών, αμφισεξουαλικών και τράνς και να προωθήσετε την ανοχή απέναντί τις,

IV. Δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής
...
23. Όπου η εθνική νομοθεσία αναγνωρίζει δικαιώματα και υποχρεώσεις σε άγαμα ζευγάρια, οι Χώρες μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι εφαρμόζονται κατά τρόπο αμερόληπτο τόσο για τα λεσβιακά όσο και για τα ετερό ζευγάρια, συμπεριλαμβανομένων των συνταξιοδοτικών παροχών στις επιζώσες και των δικαιωμάτων μίσθωσης.

24. Όταν η εθνική νομοθεσία αναγνωρίζει την καταχωρημένη συντροφική σχέση των λεσβιών, οι Χώρες μέλη θα πρέπει να επιδιώξουν να εξασφαλίσουν πως το νομικό τις καθεστώς-status, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις τις είναι ισοδύναμες με εκείνες των ετερό ζευγαριών σε μια συγκρίσιμη κατάσταση".

Γ Ευρωπαϊκή Ένωση
1. Χάρτα Θεμελιωδών Δικαιωμάτων
35. Οι σχετικές διατάξεις της Χάρτας Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2000/C 364/01) ως εξής:
Άρθρο 7
Σεβασμός της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής
"Κάθε μία έχει το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και της οικογενειακής ζωής της, της κατοικίας και των επικοινωνιών της".

Άρθρο 20
Ισότητα ενώπιον του νόμου
"Κάθε μία είναι ίση ενώπιον του νόμου".
Άρθρο 21
Μη διάκριση
1. Οποιαδήποτε διάκριση βάσει ... του σεξουαλικό προσανατολισμό απαγορεύεται.
... "

2. Οι οδηγίες 2003/86/ΕΚ και 2004/38/ΕΚ
36. Πολλές οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αν και δεν ισχύουν άμεσα, είναι επίσης ενδιαφέρουσες στην προκειμένη υπόθεση. Η Οδηγία του Συμβουλίου 2003/86/ΕΚ στις 22 Σεπτεμβρίου 2003, σχετικά με το δικαίωμα οικογενειακής επανένωσης καθορίζει τις προϋποθέσεις για την άσκηση του δικαιώματος οικογενειακής επανένωσης οι υπήκοοι τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα στην επικράτεια μίας Χώρας μέλους.

Στην Αιτιολογική Σκέψη 5 καλεί τις Χώρες μέλη να εφαρμόζουν τις διατάξεις τις χωρίς διακρίσεις βάσει, μεταξύ άλλων, τον σεξουαλικό προσανατολισμό.
Στο σχετικό μέρος του Άρθρου 4, υπό τον τίτλο "Μέλη της οικογένειας", προβλέπει τα εξής:

"(3) Οι Χώρες μέλη μπορούν, με νόμο ή κανονισμό, να εξουσιοδότησουν την είσοδο και τη διαμονή, δυνάμει της παρούσας οδηγίας και με την επιφύλαξη της τήρησης των προϋποθέσεων που ορίζονται στο κεφάλαιο IV, της άγαμης συντρόφισας, υπηκόου τρίτης χώρας, με την οποία η ανάδοχος είναι δεόντως αποδεδειγμένα σε σταθερή μακροχρόνια σχέση, ή μίας υπηκόου τρίτης χώρας η οποία συνδέεται με την ανάδοχο με καταχωρημένη συντροφική σχέση, σύμφωνα με το Άρθρο 5 (2) ... "

Επιπλέον, το σχετικό μέρος του Άρθρου 5 της ίδιας οδηγίας προβλέπει τα εξής:
"Κατά την εξέταση αίτησης που αφορά την άγαμη συντρόφισα που αναλαμβάνει την ευθύνη για την άλλη συντρόφισα, οι Χώρες μέλη λαμβάνουν υπόψη, ως αποδεικτικό στοιχείο της οικογενειακής σχέσης, παράγοντες, όπως η ύπαρξη κοινού παιδιού, η προηγούμενη συγκατοίκηση, η καταχώρηση της σχέσης ή κάθε άλλο αξιόπιστο αποδεικτικό μέσο".

37. Η οδηγία 2004/38/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου στις 29 Απριλίου 2004 αφορά το δικαίωμα των πολιτισών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τις να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην επικράτεια των Χωρών μελών.
Η Αιτιολογική Σκέψη 31 της παρούσας οδηγίας προβλέπει ότι οι διατάξεις της να εφαρμόζονται χωρίς διακρίσεις μεταξύ των δικαιούχων για λόγους, μεταξύ άλλων, σεξουαλικού προσανατολισμού.

Στο Άρθρο 2, ο όρος "μέλη της οικογένειας" ορίζεται σε σχέση με, μεταξύ άλλων, μία εταίρο με την οποία η πολίτισα της Ένωσης έχει σχέση καταχωρημένης συντροφικής σχέσης, βάσει της νομοθεσίας μίας Χώρας μέλους, εφόσον η νομοθεσία της Χώρας μέλους υποδοχής αντιμετωπίζει τη σχέση καταχωρημένης συμβίωσης ως ισοδύναμη προς τον γάμο, και σύμφωνα με τους όρους που προβλέπονται στην οικεία νομοθεσία της Χώρας μέλους υποδοχής.

ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ
I. ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΗ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 14 ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 8 ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
38. Η προσφεύγουσα παραπονέθηκε ότι όταν υπέβάλλε αίτηση για άδεια διαμονής στην Κροατία είχε υποστεί διακρίσεις λόγω του σεξουαλικού προσανατολισμού της, κατά παράβαση του Άρθρου 14 σε συνδυασμό με το Άρθρο 8 της Σύμβασης, το οποίο έχει ως εξής:

Άρθρο 8
"1. Κάθε μία έχει το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής της, της κατοικίας της και της αλληλογραφίας της.
2. Δεν επιτρέπεται να υπάρξει επέμβαση δημοσίας αρχής εν τη ασκήσει του δικαιώματος τούτου, εκτός εάν είναι σύμφωνη με το νόμο και είναι αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία προς το συμφέρον της εθνικής ασφάλειας, της δημόσιας ασφάλειας ή της οικονομικής ευημερίας της χώρας, για την πρόληψη του εγκλήματος, την προστασία της υγείας ή της ηθικής, ή την προστασία των δικαιωμάτων και ελευθεριών των άλλων".

Άρθρο 14
"Η απόλαυση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών που ορίζονται στ[η] Σύμβαση θα πρέπει να διασφαλίζεται χωρίς διάκριση για οποιοδήποτε λόγο όπως το φύλο, η φυλή, το χρώμα, η γλώσσα, οι θρησκευτικές, οι πολιτικές ή οποιεσδήποτε άλλες πεποιθήσεις, η εθνική ή η κοινωνική καταγωγή, η σύνδεση με εθνική μειονότητα , η περιουσία, η γέννηση ή οποιαδήποτε άλλο καθεστώς-status".
A. Επί του παραδεκτού
1. Τα επιχειρήματα των διαδίκων

39. Η Κυβέρνηση υποστήριξε ότι η προσφεύγουσα παρέλειψε να επωφεληθεί από την ευκαιρία της πολιτικής αγωγής δυνάμει του Άρθρου 17 του Νόμου Πρόληψης των Διακρίσεων, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει, ειδικότερα, σε αναγνώριση των διακρίσεων, ή και στην διαταγή απομάκρυνσης των διακρίσεων και των συνέπειών της, ή και την επιδίκαση αποζημιώσεως ή και δημοσίευση των διαπιστώσεων στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Κατά την άποψη της Κυβέρνησης, ο Νόμος Πρόληψης των Διακρίσεων προβλέπει τα αποτελεσματικά εγχώρια ένδικα μέσα, τα οποία πρέπει να γίνουν γνωστά στην προσφεύγουσα, η οποία εκπροσωπείται νόμιμα από δικηγορίνες. Η αποτελεσματικότητα του ένδικου μέσου σύμφωνα με το Νόμο Πρόληψης των Διακρίσεων ακολουθεί την πρακτική των εθνικών δικαστηρίων και είχε άλλωστε αναγνωριστεί από το Συνταγματικό Δικαστήριο, ως εκ τούτου, αυτό είχε δηλώσει τη συνταγματική καταγγελία της προσφεύγουσας ως απαράδεκτη για μη εξάντληση των εγχώριων ένδικων μέσων. Επιπλέον, η Κυβέρνηση αναφέρθηκε στο γεγονός ότι ο Νόμος Πρόληψης των Διακρίσεων προβλέπει επίσης μια εναλλακτική λεωφόρο δυνάμει του Άρθρου 16, που επιτρέπει σε ένα πρόσωπο να προβεί σε καταγγελία ή να προβάλει την διάκριση που δέχτηκε ως προκαταρκτικό ζήτημα στην κύρια δίκη, αλλά έκρινε ότι η προσφεύγουσα απέτυχε να προάγει το θέμα σωστά στο πλαίσιο της διοικητικής διαδικασίας σχετικά με το αίτημα της για οικογενειακή επανένωση.

40. Η προσφεύγουσα υποστήριξε ότι στο Άρθρο 16 του Νόμου Πρόληψης των Διακρίσεων παρέχονται δύο εναλλακτικές οδοί μέσω των οποίων ένα πρόσωπο θα μπορούσε να αναζητήσει προστασία από τις διακρίσεις: πρώτον, με την αωάπτυξη του θέματος στη κύρια δίκη, σχετικά με τα δικαιώματά της, ή, εναλλακτικά, καταθέτοντας αστική αγωγή σε ένα ξεχωριστό σύνολο της διαδικασίας. Υπό αυτές τις συνθήκες είχε ζητήσει προστασία μέσω της διοικητικής διαδικασίας σχετικά με το αίτημα της για οικογενειακή επανένωση και πως δεν ήταν υποχρεωμένη να χρησιμοποιήσει μια άλλη λύση, καταθέτοντας ξεχωριστή αστική αγωγή που αφορά την ίδια καταγγελία των διακρίσεων.

2. Η εκτίμηση του Δικαστηρίου
41. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι, δυνάμει του Άρθρου 35 § 1 της Σύμβασης, μπορεί να ασχοληθεί μόνο με μια προσφυγή αφού όλα τα εγχώρια ένδικα μέσα έχουν εξαντληθεί.

Ο Σκοπός του Άρθρου 35 είναι να δώσει στις Χώρες μέλη της Σύμβασης τη δυνατότητα πρόληψης ή θέτοντας σωστά τις επικαλούμενες παραβιάσεις εναντίον τις ενώπιον των εν λόγω ισχυρισμών που υποβλήθηκαν στο Δικαστήριο (Δείτε, για παράδειγμα, υπόθεση Mifsud κατά Γαλλίας (dec.) [GC], αριθ. 57220/00, § 15, EΔΑΔ 2002-VIII).

Η υποχρέωση να εξαντλήσει τα εγχώρια ένδικα μέσα απαιτεί από την προσφεύγουσα να κάνει κανονική χρήση των ένδικων μέσων που είναι αποτελεσματικά, επαρκή και προσιτά σε σχέση με τα παράπονα της για τη Σύμβαση. Για να είναι αποτελεσματική, μια λύση θα πρέπει να είναι ικανή να επιλύσει άμεσα το επίμαχη κατάσταση (Δείτε Balogh κατά Ουγγαρίας, αριθ. 47940/99, § 30, 20 Ιουλίου 2004).

42. Ο κανόνας της εξάντλησης των εγχώριων ένδικων μέσων πρέπει να εφαρμόζεται με κάποιο βαθμό ευελιξίας και χωρίς υπερβολική τυπολατρία. Ταυτόχρονα απαιτεί κατ' αρχήν τα παράπονα που πρόκειται να γίνουν στη συνέχεια σε διεθνές επίπεδο, θα πρέπει να τα έχουν ακούσει πριν οι εγχώριες αρχές, τουλάχιστον ως προς την ουσία και σύμφωνα με τις τυπικές προϋποθέσεις που ορίζονται στο εγχώριο δίκαιο (Δείτε υπόθεση Azinas κατά Κύπρου [GC], αριθ. 56679/00, § 38, ECHR 2004-III, .... υπόθεση Melnik κατά Ουκρανίας, αριθ. 72286/01 , § 67, 28 Μαρτίου 2006, υπόθεση Hummatov κατά Αζερμπαϊτζάν, αριθ. 9852/03 και 13413/04, § 91, 29 Νοεμβρίου του 2007, ... και υπόθεση Dvořáček και Dvořáčková κατά Σλοβακίας, αριθ. 30754/04, § 54, 28 Ιουλίου 2009).

43. Ωστόσο, στην περίπτωση που υπάρχει ένας αριθμός των εγχώριων ένδικων μέσων που μπορεί να ακολουθήσει ένα πρόσωπο, το εν λόγω πρόσωπο έχει το δικαίωμα να επιλέξει μία λύση που αντιμετωπίζει το ουσιαστικό παράπονο της.

Με άλλα λόγια, όταν μία λύση έχει σκοπό, η χρήση μίας άλλης λύσης που έχει ουσιαστικά τον ίδιο στόχο, δεν απαιτείται (Δείτε υπόθεση T.W. κατά Μάλτας [GC], αριθ. 25644/94, § 34, 29 Απριλίου 1999, υπόθεση Moreira Barbosa κατά Πορτογαλίας, αριθ. 65681/01, EΔΑΔ 2004-V (dec.), και υπόθεση Jeličić κατά Βοσνίας και Ερζεγοβίνη (dec.), αριθ. 41183/02, στις 15 Νοεμβρίου 2005, .... και υπόθεση Jasinskis κατά Λετονίας, αριθ. 45744/08, § 50, 21 Δεκεμβρίου 2010).

44. Το Δικαστήριο σημειώνει εξαρχής ότι δεν υπάρχει καμία διαφορά μεταξύ των διαδίκων ότι ο Νόμος Πρόληψης των Διακρίσεων στην ενότητα 16 προβλέπει δύο εναλλακτικές οδούς μέσω των οποίων ένα πρόσωπο μπορεί να αναζητήσει προστασία από τις διακρίσεις. Συγκεκριμένα, ένα πρόσωπο μπορεί να αναπτύξει την καταγγελία της για τις διακρίσεις που υπέστη στις διαδικασίες που αφορούν το κύριο αντικείμενο μίας διαφοράς, αυτή μπορεί να επιλέξει την ξεχωριστή αστική διαδικασία, όπως προβλέπεται στο Άρθρο 17 του εν λόγω νόμου (Δείτε παραγράφους 24-25 ανωτέρω).

45. Στην προκειμένη περίπτωση, η προσφεύγουσα ισχυρίστηκε κατά τη διάρκεια της διοικητικής διαδικασίας πως είχε υποστεί διακρίσεις με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό της στην απόκτηση άδειας διαμονής στην Κροατία. Επικαλείται ρητά στην εγχώρια νομοθεσία κατά των διακρίσεων, συμπεριλαμβανομένου του Νόμου Πρόληψης των Διακρίσεων (Δείτε την παράγραφο 11 ανωτέρω). Επιπλέον, στα ένδικα μέσα της ενώπιον των αρμόδιων εθνικών δικαστηρίων, περιλαμβανομένου του Συνταγματικού Δικαστηρίου, η προσφεύγουσα επικαλέστηκε τη Σύμβαση και τη νομολογία του Δικαστηρίου σχετικά με το θέμα των διακρίσεων που σχετίζονται με τον σεξουαλικό προσανατολισμό (Δείτε τις παραγράφους 13 και 15 ανωτέρω).

46. Υπό τις συνθήκες αυτές, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η προσφεύγουσα προέβαλε αρκούντως την καταγγελία των διακρίσεων που δέχτηκε, ενώπιον των αρμόδιων εθνικών αρχών. Εκείνη δεν ήταν υποχρεωμένη να ακολουθήσει μια άλλη λύση δυνάμει του Νόμου Πρόληψης των Διακρίσεων ουσιαστικά με τον ίδιο στόχο, ώστε να πληροί τις απαιτήσεις του Άρθρου 35 § 1 της Σύμβασης (Δείτε παράγραφο 43 ανωτέρω).

47. Σε κάθε περίπτωση, το Δικαστήριο σημειώνει, σε αντίθεση με όσα η Κυβέρνηση ισχυρίστηκε, ότι το Συνταγματικό Δικαστήριο δεν έκρινε τη συνταγματική καταγγελία της προσφεύγουσας απαράδεκτη για μη εξάντληση των εγχώριων ένδικων μέσων, όπως ήταν η συνήθης πρακτική του σε άλλες υποθέσεις που αφορούν καταγγελίες διάκρισης όπου, σύμφωνα με αυτό, οι αναιρεσειούσες δεν είχαν σωστά εξαντλήσει τα ένδικα μέσα ενώπιον των χαμηλότερων εγχώριων αρχών (Δείτε πιο πάνω την παράγραφο 26, και συγκρίνετε την υπόθεση Bjedov κατά Κροατίας, αριθ. 42150/09, § 48, στις 29 Μαΐου 2012, και υπόθεση Zrilić κατά Κροατίας, αριθ. 46726/11, § 49, 3 Οκτωβρίου 2013). Το Συνταγματικό Δικαστήριο μάλλον διαπίστωσε ότι δεν υπήρξε παραβίαση του συνταγματικού δικαιώματος προστασίας από διακρίσεις της προσφεύγουσας. Κατά συνέπεια, αν και η αιτιολογία της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου είναι κάπως ασαφής (Δείτε παράγραφο 16 ανωτέρω, τις παραγράφους 8.1-8.2 της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου), υπό την έννοια ότι δεν είναι σαφές πως συνδέεται αυτό με την αποτυχία της προσφεύγουσας να χρησιμοποιήσει μία ξεχωριστή ατομική πολιτική δράση δυνάμει του Νόμου Πρόληψης των Διακρίσεων, το Δικαστήριο δεν έχει κανένα λόγο να αμφιβάλλει για την ορθή χρήση από την προσφεύγουσα των ένδικων μέσων ενώπιον των αρμόδιων εθνικών αρχών, περιλαμβανομένου του Συνταγματικού Δικαστηρίου (Δείτε παραγράφους 44-46 ανωτέρω).

48. Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο απορρίπτει την ένσταση της Κυβέρνησης. Σημειώνει επίσης ότι η αιτίαση της προσφεύγουσας δεν είναι προδήλως αβάσιμη κατά την έννοια του Άρθρου 35 § 3 (α) της Σύμβασης. Περαιτέρω σημειώνει ότι δεν είναι απαράδεκτη για οποιουσδήποτε άλλους λόγους. Πρέπει επομένως να κηρυχθεί παραδεκτή.

Βρίσκεστε στο 3ο μέρος για να βρεθείτε στο 4ο μέρος πατήστε εδώ

Την είδηση την βρήκαμε στις 23.2.2016 και την μεταφράσαμε από την http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-161061#{%22itemid%22:[%22001-161061%22]}