Η αναθεώρηση του Συντάγματος πρέπει στην απαιτητική εποχή μας να επιχειρείται με εντελώς διαφορετικούς όρους από ότι στο παρελθόν. Ιδιαίτερα ευπρόσδεκτη και αναγκαία είναι η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτισών-ων σε ένα τόσο σύνθετο πολιτικό εγχείρημα. Με τη συμμετοχή της θα απελευθερωθούν δημιουργικές δυνάμεις του λαού μας για την ανανέωση των θεσμών και του πολιτικού συστήματος. Είναι καιρός να συνειδητοποιηθεί ότι η αναθεώρηση του Συντάγματος δεν είναι μόνο υπόθεση των πολιτικών, είναι και υπόθεση της κοινωνίας.
Τρεις είναι οι περιοχές, στις οποίες η συμβολή της κοινωνίας των πολιτισών-ων θα μπορούσε εν προκειμένω να αποδειχθεί καίρια:
Α. η ενίσχυση της συμμετοχικής δημοκρατίας,
Β. η προστασία των δικαιωμάτων, και
Γ. η ανανέωση του πολιτικού συστήματος.
Κοινό τόπο αποτελεί ότι η δημοκρατία μας στηρίζεται ακόμη κυρίως σε αντιπροσωπευτικούς θεσμούς. Οι συμμετοχικοί θεσμοί παραμένουν, παρά τη μικρή πρόοδο που έχει συντελεσθεί, μάλλον ισχνοί. Πρέπει,
γι’ αυτό, να επεξεργασθούμε προτάσεις συνταγματικής πολιτικής που θα ενισχύσουν και θα εμπλουτίσουν τη συμμετοχική δημοκρατία και θα την καταστήσουν βάθρο της δημοκρατίας μας.
Το ενδιαφέρον μας μπορεί επίσης να στραφεί στα δικαιώματα των πολιτισών-ων. Στην προστασία και την πραγμάτωση πολλών δικαιωμάτων άλλωστε η συμβολή της κοινωνίας των πολιτισών-ων είναι καθοριστική. Πρέπει γι’ αυτό να αναζητήσουμε με φαντασία λύσεις που θα ήταν σε θέση, στην απαιτητική και προκλητική εποχή μας, να οδηγήσουν στην επαύξηση των δικαιωμάτων της πολίτισας και του πολίτη αλλά και κάθε ανθρώπου που ζει στη χώρα μας.
Επιτακτική είναι, τέλος, η ανανέωση του πολιτικού συστήματος. Πολλοί θεσμοί παρουσιάζονται κουρασμένοι και δεν είναι πια σε θέση να εκπληρώσουν την αποστολή τους. Οι δίαυλοι επικοινωνίας της κοινωνίας των πολιτισών-ων με τους πολιτικούς θεσμούς είναι συχνά ανύπαρκτοι. Οι κυβερνώντες διακατέχονται από αλαζονεία. Η γιγάντωση των μέσων μαζικής ενημέρωσης στρεβλώνει συχνά τους όρους με τους οποίους λειτουργεί η δημοκρατία. Ο εκσυγχρονισμός της διοίκησης παραμένει ακόμη αίτημα που χρονίζει. Θα ήταν λοιπόν ιδιαίτερα χρήσιμο να διατυπωθούν σκέψεις που θα συνέβαλαν στην αναζωογόνηση των θεσμών και του πολιτικού συστήματος.
Ο Γιώργος Παπαδημητρίου ήταν Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μέλος της "ΜΚΟ στο Σύνταγμα". Μια συνεργασία πολλών ΜΚΟ που προσπαθούν να διευρύνουν τα όρια των ΜΚΟ ώστε αυτές να εμπλακούν πιο άμμεσα στις πολιτικές αποφάσεις, ως διαμεσολαβήτριες του πληθυσμού θεματικά, τοπικά, εθνικά και ευρωπαϊκά, ανεξαρτήτως από κομματικές οπτικές. Ο πρόσφατος θάνατός του μας έκανε να αναρτήσουμε μια πρόταση του για την αναθεώρηση του Συντάγματος στις 31 Μαρτίου 2006 στην Αθήνα. Ευαγγελία Βλάμη.
