28 Ιουλ 2016

Σχόλιο για την υπόθεση Taddeucci και Mccall κατά Ιταλίας Α'


Η απόφαση της Ιταλίας στις 30 Ιουνίου 2016 αριθ. υπόθεσης 51362/09 είναι μια καινοτομία στη νομολογία του Ευρ. Δικαστ. Ανθρωπ. Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) σχετικά με την ίση μεταχείριση των λεσβιακών ζευγαριών. Είναι η πρώτη φορά που το Δικαστήριο, βρήκε παραβίαση της αρχής της απαγορεύσεως των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού (άρθρο 14 της Ευρ. Σύμβ. Ανθρωπ. Δικαιωμάτων (ΕΣΑΔ) σε συνδυασμό με το άρθρο 8 της ΕΣΑΔ) στην περίπτωση κατά την οποία λεσβίες σταθερές συντρόφισες δεν απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα με τις-τους ετερό συζύγους, λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι αυτά τα λεσβιακά ζευγάρια δεν έχουν πρόσβαση στο γάμο σύμφωνα με τη σχετική εθνική νομοθεσία. Δεν είναι ότι το Δικαστήριο δεν έχει ποτέ πριν κληθεί να αναγνωρίσει την (έμμεση) διάκριση που εμπλέκεται σε τέτοιες περιπτώσεις. Ακριβώς το αντίθετο, αλλά, όπως ορίζεται παρακάτω, έχει μέχρι στιγμής λάβει μια τυπική προσέγγιση σε τέτοιες υποθέσεις. Η παρούσα κρίση είναι επομένως σαφής - και πρέπει να χαιρετιστεί - απόκλιση από την προηγούμενη νομολογία.

Τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης είναι αρκετά απλά. Ο Taddeucci και ο McCall είναι Ιταλός και Νέο Ζηλανδός υπήκοος που ζούσαν στη Νέα Ζηλανδία, ως άγαμο γκέι ζευγάρι μέχρι τον Δεκέμβριο 2003, όταν μετακόμισαν στην Ιταλία, όπου ο McCall αιτήθηκε άδεια παραμονής για οικογενειακούς λόγους. Οι ιταλικές αρχές απέρριψαν την αίτησή του το 2004, διότι σύμφωνα με τη σχετική ιταλική νομοθεσία μόνο ετερό σύζυγοι θα μπορούσαν να πληρούν τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση άδειας διαμονής ως «μέλη της οικογένειας». Μετά ο Άρειος Πάγος επιβεβαίωσε ότι αυτή ήταν η ορθή ερμηνεία και εφαρμογή του εθνικού δικαίου, οι Taddeucci και McCall μετακόμισαν στην Ολλανδία, όπου έχουν εγκατασταθεί από το 2009 και τέλεσαν γάμο το 2010. Το ζευγάρι υπέβαλε αίτηση στο Δικαστήριο του Στρασβούργου το 2009, υποστηρίζοντας ότι η άρνηση της άδειας διαμονής για οικογενειακούς λόγους στον McCall συνιστά διάκριση λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού. Μέχρι στιγμής, οι υποθέσεις όπου οι ενάγουσες-ντες κατήγγειλαν διακρίσεις για λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού, το Δικαστήριο εξέτασε αν υπήρχε διαφορετική μεταχείριση σε "σχετικές παρόμοιες καταστάσεις". Σε υποθέσεις όπου υπήρχε διαφορά στην οικογενειακή κατάσταση μεταξύ των δύο ομάδων, το Δικαστήριο ήταν πολύ διστακτικό να βρεί αυτές τις ομάδες που είναι σε σχετικά σε παρόμοιες καταστάσεις. Αυτό ήταν ακόμη πιο έντονο σε υποθεση όπου είχε υπάρξει γάμος, γιατί (παραδοσιακά) ο γάμος βρίσκεται σε "ειδικό καθεστώς" στο πλαίσιο της νομολογίας του Στρασβούργου. 


Από μη σχετικά παρόμοιες καταστάσεις ...
  
Ως εκ τούτου, άγαμα λεσβιακά ζευγάρια υποστήριξαν ότι υφίστανται διακρίσεις επειδή αντιμετωπίζονται διαφορετικά από τα ετερό έγγαμα ζευγάρια σε σχέση με ένα συγκεκριμένο θέμα, όπως η φορολογική απαλλαγή ή η παιδοθεσία της δεύτερης γονέα (κοινωνική γονέας), το "ειδικό καθεστώς του γάμου" ήταν ένας λόγος για το Δικαστήριο να μην βρίσκει αυτές τις ομάδες που βρίσκονται σε σχετικά παρόμοιες καταστάσεις (π.χ. Courten 4479/06 και X. and others 19010/07). Αυτό έχει επίσης επιβεβαιωθεί σε υποθέσεις όπου οι προσφεύγουσες είχαν επισημοποιήσει τη σχέση τις σε κάποιο βαθμό, για παράδειγμα μέσω μιας συμφωνίας συντροφικής σχέσης, όπως το γαλλικό PACS (π.χ. Manenc 66686/09 και Gas και Dubois 25951/07).

Σε όλες αυτές τις υποθέσεις, το Δικαστήριο θεώρησε το γεγονός ότι τα λεσβιακά ζευγάρια δεν έχουν πρόσβαση σε γάμο σύμφωνα με τη σχετική εθνική νομοθεσία ώστε να μην έχουν κάποια σχέση με τα πορίσματά-ευρήματά του. Αυτή η τυπική προσέγγιση ισότητας έχει επικριθεί (π.χ. Koffeman 2015, σελ. 399-400). Παρέκκλινε επίσης από τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ). Απεφάνθει επί τη βάσει της οδηγίας της ΕΕ 2000/78, το ΔΕΕ δεν είχε κανένα πρόβλημα του να εγκρίνει τα άγαμα λεσβιακά ζευγάρια να είναι σε παρεμφερή κατάσταση με τα έγγαμα ετερό ζευγάρια σε σχέση με ορισμένα οφέλη σχετικά με την απασχόληση, όπου σύμφωνα με το σχετικό εθνικό δίκαιο ο γάμος δεν ήταν ανοικτός σε λεσβιακά ζευγάρια και όπου τα ενδιαφερόμενα λεσβιακά ζευγάρια είχαν συνάψει κάποια "μορφή αστικής ένωσης", όπως το γαλλικό PACS (Hay).

Το ΕΔΑΔ έχει μέχρι στιγμής βρήκε πολλά λεσβιακά και ετερό ζευγάρια να είναι σε σχετικά παρόμοιες καταστάσεις όπου κανένα "ειδικό νομικό καθεστώς" δεν συμμετείχε, με άλλα λόγια, όπου αυτές οι ομάδες είχαν την ίδια ακριβώς οικογενειακή κατάσταση. Όπου παρόλα αυτά αντιμετωπίζονται με διαφορετικό τρόπο, το Δικαστήριο έχει συχνά διαπιστώσει παραβίαση της αρχής της απαγορεύσεως των διακρίσεων, επειδή οι διαφορές που βασίζονται αποκλειστικά σε λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού είναι απαράδεκτες σύμφωνα με τη Σύμβαση (π.χ. Βαλλιανάτος και άλλες-οι 29381/09 και 32684/09 και Pajić 68453/13). τα ζευγάρια δεν αντιμετωπίζονται με διαφορετικό τρόπο, το Δικαστήριο έκρινε πως δεν υπάρχει θέμα σύμφωνα με το άρθρο 14 της ΕΣΑΔ.

... σε σημαντικά διαφορετικές καταστάσεις

Στην παρούσα απόφαση, το Δικαστήριο ορίζει επίσης ότι οι έναγοντες δεν αντιμετωπίζονται διαφορετικά από τα άγαμα ετερό ζευγάρια όσον αφορά τη χορήγηση της άδειας διαμονής για οικογενειακούς λόγους. Μετά από όλα, ούτε αυτή η ομάδα πληροί τις προϋποθέσεις για μια τέτοια άδεια διαμονής σύμφωνα με την ισχύουσα ιταλική νομοθεσία. Ωστόσο, αντί να παραμείνει σε αυτό, όπως συνηθίζει, το Δικαστήριο εδώ θέτει το σκεπτικό του ένα βήμα παραπέρα βρίσκοντας αυτό το γεγονός προβληματικό. Υπενθυμίζει ότι η διάκριση μπορεί επίσης να είναι η αποτυχία αντιμετώπισης διαφορετικών προσώπων των οποίων η κατάσταση είναι σημαντικά διαφορετική (π.χ. στην Θλιμμένος ). Το Δικαστήριο διαπιστώνει την κατάσταση των εναγόντων ως σημαντικά διαφορετική από εκείνη των άγαμων ετερό συντροφισών-ων για μια σειρά λόγων.


Βρίσκεστε στο Ά μέρος για να βρεθείτε στο Β' μέρος πατήστε εδώ

 
Την είδηση την βρήκαμε στις 27.7.2016 καιτην μεταφράσαμε από την strasbourgobservers γραμμένη από τον Dr. Nelleke Koffeman στην https://strasbourgobservers.com/2016/07/27/taddeucci-and-mccall-v-italy-welcome-novelty-in-the-ecthrs-case-law-on-equal-treatment-of-same-sex-couples