14 Ιουν 2014

Ηγέτιδες


Σε εποχές κρίσης και αστάθειας οικογένειες και λαοί δίνουν το τιμόνι στις γυναίκες. Τι είναι αυτό που τις κάνει καλύτερες στην ηγεσία όταν επικρατεί αβεβαιότητα; Μετά την κρίση των τραπεζών το 2008 στην Ισλανδία, την παρ' ολίγον κατάρρευση της χώρας και την πτώση της κυβέρνησης, αυτές που εμφανίστηκαν για να μαζέψουν τα σπασμένα ήταν τέσσερις σημαντικές γυναίκες. Ηταν η Γιόχανα Σιγκουρδαντότιρ, πρωθυπουργός από το 2009 μέχρι το 2013 (και παντρεμένη με τη συντρόφισά της) και οι Χάλα Τομασντότιρ και Κριστίν Πετουρσντότιρ, οι οποίες μαζί με την Μπγιορκ απογείωσαν τις δραστηριότητες του fund Audur Capital, που επένδυσε στην πράσινη τεχνολογία με σκοπό να βοηθήσει την καταρρακωμένη οικονομία. Οι άνδρες είχαν εξαφανιστεί την κρίσιμη στιγμή. Σύμπτωση ή ένδειξη; 

Ο ρόλος της υπομονής 
Αν πιστέψουμε την τελευταία τάση, η Ισλανδία είναι ένα μικρό παράδειγμα που εξελίσσεται σε κοινωνιολογική μελέτη. 

Εδώ και λίγο καιρό, όλο και περισσότερες-οι αναρωτιούνται μήπως την ώρα της κρίσης, τη στιγμή που η λύση αναζητείται στην ψυχραιμία, στην κατανόηση και στην εξάλειψη των πανικόβλητων παρορμητικών κινήσεων, αυτό που χρειάζεται είναι μια γυναικεία ματιά. Παλαιότερα, το αφήγημα της γυναικείας καθοδήγησης σε στιγμές κρίσης αφορούσε το σπίτι, εκεί όπου το στιβαρό αλλά κοινωνικά αόρατο χέρι της γυναίκας εμφανιζόταν για να φέρει τη λύση σε συνθήκες που απειλούσαν τη συνοχή της οικογένειας. Αλλά μήπως αυτό το κοινό, κοινωνικό μυστικό, ισχύει και για τις χώρες και όχι μόνο για τις οικογένειες; 

 Η 58χρονη Κριστίν Λαγκάρντ ίσως να μην είναι η πιο συμπαθής γυναίκα του κόσμου, αλλά σίγουρα είναι ένα από τα πιο κατάλληλα πρόσωπα να μιλήσουν για τη γυναικεία ηγεσία. Η Λαγκάρντ, που ήταν η ισχυρή γυναικεία παρουσία στο Eurogroup ως υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας κατά τη διάρκεια της κρίσης 2009-2011 και στη συνέχεια ως επικεφαλής του ΔΝΤ, πρόσφατα ρωτήθηκε από το «Harvard Business Review» για τον ρόλο της γυναίκας στη διαχείριση κρίσεων. Αρχικά, με μία αντίστροφη ερώτηση: Γιατί είναι τόσο λίγες οι γυναίκες σε θέσεις ηγεσίας; «Επειδή χρειάζεται να διανυθεί περισσότερος δρόμος για να φτάσεις στην κορυφή. Θέλει ενέργεια για να μείνεις στο παιχνίδι και λίγες το έχουν. Δεν κατηγορώ όσες επιλέγουν την οικογένεια, αλλά θα ήθελαν όλες οι γυναίκες να έχουν την ευκαιρία». 

Η αποφυγή του περιττού ρίσκου 
Και μετά την απαραίτητη φεμινιστική ματιά, η κρίσιμη ερώτηση: Ποια είναι η διαφορά μιας γυναίκας από έναν άνδρα σε ηγετικό ρόλο; «Οι έρευνες δείχνουν ότι υπάρχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στις γυναίκες που οι άνδρες δεν τα διαθέτουν. Είναι καλές ακροάτριες, δίνουν προσοχή, δεν ποντάρουν στις συγκρούσεις, αλλά στη σύγκλιση, έχουν μια "γονιδιακή" αποστροφή στο περιττό ρίσκο. Σε εποχές κρίσης, η γυναίκα ηγέτης είναι καλύτερη» απάντησε η επικεφαλής του ΔΝΤ. 
Η επιστήμη συμφωνεί με την κάπως πρόχειρη γονιδιακή ανάλυση της γαλλίδας πολιτικού. Πέρυσι, τα πανεπιστήμια του Εξετερ και του Γκρόνινγκεν διενήργησαν σχετικές έρευνες για να δείξουν τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους οι γυναίκες και οι άνδρες αντιδρούν σε περιπτώσεις εξαιρετικής κρισιμότητας. Αφού οι φοιτήτριες-ές χωρίστηκαν σε ομάδες και απάντησαν σε ερωτηματολόγια, τους δόθηκαν διαφορετικές περιπτώσεις κρίσης και επιλογές χειρισμού τους. Το συμπέρασμα ήταν πως οι άνδρες έχουν μια έμφυτη πίστη στην ιεραρχία, στον ανταγωνισμό και στην οικονομική δύναμη για να επιλύσουν κρίσεις. Από την άλλη, οι γυναίκες φάνηκαν πιο διαχειριστικές, πιο ψύχραιμες. Ενώ αρχικά εμφανίζονταν πιο "παθητικές", με όπλο την υπομονή και την κατανόηση, όλες σημείωσαν την ανάγκη των καλών σχέσεων με τις εργαζόμενες-ους, της σύγκλισης, της λογικής της μη σύγκρουσης. 

Από την Ελισάβετ στη Μέρκελ 
Οι περιπτώσεις γυναικών που όχι μόνο έχουν διοικήσει με σιδηρά πυγμή κόντρα στα στερεότυπα, αλλά έχουν επιδείξει και έργο, έστω και κόντρα στη λαϊκή βούληση, είναι πάντως αξιοσημείωτες. Η Ελισάβετ Α', βασίλισσα της Αγγλίας και της Ιρλανδίας από το 1558 μέχρι το 1603, διοίκησε για μια περίοδο 45 ετών κατά τη διάρκεια των οποίων η παγκόσμια ισχύς της Αγγλίας ενισχύθηκε σημαντικά. Η Χίλαρι Κλίντον είναι μία από τις πιο επιτυχημένες υπουργούς Εξωτερικών των ΗΠΑ και κατάφερε με όπλο την υπομονή να μετατρέψει το μειονέκτημα της κηλίδωσης του ονόματός της από τον πουριτανισμό της αμερικανικής κοινωνίας στην υπόθεση απιστίας του Μπιλ Κλίντον σε πλεονέκτημα. Πολλές-οί θεωρούν πως θα είναι ιδανική υποψήφια των Δημοκρατικών για τις προεδρικές εκλογές του 2016. 

Και φυσικά, η μεγάλη «μητέρα της Ευρώπης», Ανγκελα Μέρκελ. Αν, όπως αναμένεται, μείνει στη θέση της μέχρι το 2017, η καγκελάριος της Γερμανίας θα είναι η μακροβιότερη εκλεγμένη γυναίκα πολιτικός στην Ιστορία, έχοντας ξεπεράσει την 11ετή θητεία της Μάργκαρετ Θάτσερ. Η σύγκριση με τη σιδηρά κυρία που ανέλαβε τις τύχες της Μ. Βρετανίας σε μία από τις χειρότερες στιγμές της Ιστορίας της, το 1979, και την οδήγησε σε σύγκρουση, αλλαγή οικονομικής πολιτικής, πόλεμο, αλλά και οικονομική αναγέννηση, δεν είναι τυχαία. 

Φαίνεται ότι σε κρίσιμες ιστορικές στιγμές, στις εποχές της αβεβαιότητας και των κινδύνων, οι ομάδες και οι λαοί στρέφονται στην ηγεσία γυναικών, γιατί αυτές, περισσότερο από τους άνδρες, θα συνδυάσουν την αποφασιστικότητα με την ανθεκτικότητα, την αυστηρότητα με τη δημιουργικότητα και τον ρεαλισμό με τη δωρικότητα έτσι ώστε να εξασφαλίσουν την επικίνδυνη γέννηση του «νέου» μέσα από την κατάρρευση του παλιού. 

Με την ίδια πυγμή και συνήθως με αντιλαϊ-κή πολιτική πορεύτηκαν χαρακτηριζόμενες «μητέρες των εθνών» τους. Και σαν ειρωνεία ή αλλιώς επιβεβαίωση των στερεοτύπων, ούτε η Ελισάβετ Α΄ ούτε η Μέρκελ έγιναν ποτέ μητέρες, ενώ η Θάτσερ κατηγορήθηκε πως θυσίασε και παραμέλησε τα δικά της παιδιά στον βωμό της εξουσίας. Καμιά-νεις, όμως, δεν μπορεί να καταφέρει τα πάντα. Ούτε καν οι πιο ισχυρές γυναίκες της Ιστορίας.


Την είδηση την βρήκαμε στις 9.3.14 από την http://www.tovima.gr/vimagazino/views/article/?aid=574448 Στην φωτογραφία είναι η Licia Ronzulli Ιτσλίδα Ευρωβουλευτίνα.