Το 2013, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπερψήφισε ένα σχέδιο νόμου για τη θεσμοθέτηση ποσόστωσης 40% στη συμμετοχή γυναικών ως μη εκτελεστικών μελών στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων και κρατικών εταιρειών μέχρι το 2020. Το μέτρο εξαιρεί τις επιχειρήσεις με λιγότερους από 250 εργαζομένους ή με πωλήσεις κάτω από τα 50 εκατ. ευρώ.
Πρόκειται για μια κίνηση με ιστορική σημασία και σημαντικές επιπτώσεις για την εταιρική διακυβέρνηση, τις επιχειρήσεις και την οικονομία γενικότερα. Χωρίς αμφιβολία, η ανάγκη για ευρύτερη εκπροσώπηση (αντιπροσωπευτικότητα ή ποικιλότητα) στα Δ.Σ. είναι ένα ευρύτερο θέμα που δεν αφορά μόνο τις γυναίκες αλλά διαφορετικές ηλικίες, εθνικότητες, επαγγελματική εμπειρία, εκπαίδευση κ.λπ. Για να ανταποκριθεί στον ρόλο της, η διοίκηση μιας εταιρείας πρέπει να αναζητεί και να ενσωματώνει διαφορετικά ταλέντα, εμπειρίες, γνώσεις και προσεγγίσεις.
Το θέμα ξεπερνά τα στενά όρια του πολιτικά ή κοινωνικά ορθού. Δεκάδες επιστημονικές μελέτες απ’ όλον τον κόσμο τεκμηριώνουν τα μετρήσιμα οφέλη της παρουσίας γυναικών στα διοικητικά συμβούλια για τις ίδιες τις επιχειρήσεις. Μελέτη της Credit Suisse το 2012 έδειξε ότι μεταξύ 2005-2011 επιχειρήσεις με τουλάχιστον μία γυναίκα στο Δ.Σ. πέτυχαν απόδοση ιδίων κεφαλαίων 16%, 4% μεγαλύτερη απ’ όσες χωρίς γυναικεία εκπροσώπηση. Το 2009, δύο Βρετανοί οικονομολόγοι, οι Νικ Ουίλσον και Αλί Αλτανλάρ, διαπίστωσαν ότι η παρουσία μιας τουλάχιστον γυναίκας στο Δ.Σ. μείωνε την πιθανότητα χρεοκοπίας κατά τουλάχιστον 20%.
Η πρόσφατη μελέτη της ΕΥ, Time for Diversity, καταγράφει τις απόψεις μελών και προέδρων διοικητικών συμβουλίων ευρωπαϊκών εταιρειών και αναδεικνύει τις θετικές συνέπειες στις επιδόσεις των επιχειρήσεων.
Τα μέλη Δ.Σ. που μετείχαν στην έρευνα ανέδειξαν μια σειρά από επιχειρήματα υπέρ της γυναικείας εκπροσώπησης. Οι γυναίκες είναι κατά κανόνα πιο έτοιμες να ακούσουν τις απόψεις και να αντιληφθούν την οπτική γωνία του συνομιλητή τους. Κατανοούν ευκολότερα τις επιπτώσεις των ενεργειών τους στο περιβάλλον τους, δείχνουν μεγαλύτερη επιμονή, υιοθετούν μια πιο μακροπρόθεσμη θεώρηση των πραγμάτων και δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για θέματα όπως η βιωσιμότητα και η αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού. Αρκετοί από τους συναδέλφους τους παραδέχονται ότι έρχονται πιο προετοιμασμένες στις συμβούλια και συχνά θέτουν τα πιο καίρια ερωτήματα.
Είναι δεδομένη επίσης η θετική συμβολή ενός Δ.Σ. με ευρύτερη εκπροσώπηση στη διαχείριση κινδύνων. Διαφορετικές ιδιοσυγκρασίες, αντιλήψεις και προσεγγίσεις καθιστούν μια ομάδα πιο ευαίσθητη στα εξωτερικά ερεθίσματα, πιο ικανή να λάβει μηνύματα από το εξωτερικό περιβάλλον και πιο έτοιμη να αντιδράσει σε απειλές.
Τέλος, δεν πρέπει να υποτιμηθεί η δύναμη του παραδείγματος που δημιουργεί η παρουσία γυναικών στα Δ.Σ. Οταν άνθρωποι από διαφορετικές ομάδες μπορούν να φθάσουν μέχρι την κορυφή της πυραμίδας, η αυτοπεποίθηση των εργαζομένων σε όλες τις βαθμίδες αυξάνεται, ενισχύοντας την κινητικότητα και διευκολύνοντας την ανέλιξη ταλαντούχων ανθρώπων στην επιχείρηση.
Δεν αποτελεί έκπληξη το ότι η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα σε μια από τις τελευταίες θέσεις στην Ε.Ε. όσον αφορά τη συμμετοχή γυναικών σε Δ.Σ. Ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος βρίσκεται στο 18%, στην Ελλάδα μόλις το 8% των μελών των συμβουλίων είναι γυναίκες. Θα έχουμε συνεπώς μεγάλη απόσταση να διανύσουμε σε λίγο χρόνο αν η κοινοτική πρωτοβουλία υιοθετηθεί όπως αναμένεται. Ωστόσο, τα οφέλη για τις επιχειρήσεις θα είναι σημαντικά στη δύσκολη συγκυρία που βρίσκεται η χώρα μας.
Η οικονομική κρίση ανέδειξε σημαντικές αδυναμίες ενός τμήματος της ελληνικής επιχειρηματικότητας, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την εταιρική διακυβέρνηση και την ετοιμότητα ορισμένων επιχειρήσεων να προσαρμοσθούν στα νέα δεδομένα. Είναι συνεπώς σημαντικό να ενισχυθεί η εταιρική διακυβέρνηση, προκειμένου να εξασφαλισθεί ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις θα ανακάμψουν και θα συμβάλουν στην ανάπτυξη.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις, για να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της μετα-Μνημόνιο εποχής, πρέπει να εντείνουν την εξωστρέφειά τους, να στραφούν σε νέες αγορές, να επανασχεδιάσουν το μοντέλο της εσωτερικής τους λειτουργίας και να εξασφαλίσουν ότι το ανθρώπινο δυναμικό τους κατανοεί και υιοθετεί τους στρατηγικούς τους στόχους. Είναι σαφές από τη διεθνή εμπειρία ότι ένα διοικητικό συμβούλιο στο οποίο συμμετέχουν και γυναίκες θα είναι σε πολύ καλύτερη θέση για να ανταποκριθεί στις προκλήσεις αυτές.
Η έκθεση της ΕΥ καταλήγει σε έξι πρακτικές συστάσεις για την επιτάχυνση της διεύρυνσης της αντιπροσωπευτικότητας. Τα Δ.Σ. των ελληνικών επιχειρήσεων αξίζει να μελετήσουν προσεκτικά τις συστάσεις αυτές.
Δημιουργήστε το σωστό κλίμα στην κορυφή, ενθαρρύνοντας τον ανοιχτό διάλογο και τη διατύπωση διαφορετικών απόψεων στο Δ.Σ. Εξασφαλίστε ότι όλα τα μέλη κατανοούν την ανάγκη για ευρύτερη εκπροσώπηση.
Ξεκινήστε νωρίς. Τα κατάλληλα πρόσωπα για τη διεύρυνση του συμβουλίου δεν θα βρεθούν εύκολα. Αν αργήσετε, ο ανταγωνισμός θα σας προλάβει.
Βοηθήστε τις γυναίκες-υψηλόβαθμα στελέχη της επιχείρησης να αποκτήσουν εμπειρία σε διοικητικά συμβούλια. Ενθαρρύνετέ τις να συμμετέχουν σε συμβούλια θυγατρικών ή σε επιτροπές και καλέστε τις σε παρουσιάσεις στο συμβούλιό σας.
Διευρύνετε το πεδίο αναζήτησης μελών διοικήσεως. Δείξτε φαντασία και αναζητήστε νέα πρόσωπα, όπως επιχειρηματίες ή μέλη συμβουλίων μη εισηγμένων εταιρειών.
Παρακολουθήστε συστηματικά την ποικιλομορφία στην εταιρεία σας. Εξασφαλίστε τακτική ενημέρωση για την πρόοδο και την εξέλιξη των διαφόρων ομάδων στην εταιρεία.
Αντιμετωπίστε το ζήτημα ως κρίσιμο για την επιχείρησή σας αλλά και την κοινωνία. Δημιουργήστε μια εταιρική κουλτούρα που θα ενθαρρύνει τη φιλοδοξία ανέλιξης μέσα στην εταιρεία, ιδιαίτερα στα νέα στελέχη. Παράλληλα, ενθαρρύνετε τα στελέχη σας να εξηγήσουν στο περιβάλλον τους τη σκοπιμότητα της μεγαλύτερης εκπροσώπησης.
Είτε τελικά υιοθετηθούν οι ποσοστώσεις είτε όχι, η αύξηση της γυναικείας εκπροσώπησης στα διοικητικά συμβούλια θα προχωρήσει και θα έχει ευεργετικά αποτελέσματα για τις επιχειρήσεις. Πολλοί είναι αντίθετοι εκ πεποιθήσεως στην ιδέα των ποσοστώσεων. Οπως, όμως, παρατήρησε η Ευρωπαία επίτροπος Βίβιαν Ρέντινγκ, «δεν μου αρέσουν οι ποσοστώσεις, μου αρέσει αυτό που πετυχαίνουν».
Την είδηση την βρήκαμε στις 14.3.15 από την εφημερίδα Καθημερινή γραμμένη από τον κ Παναγιώτη Παπάζογλου διευθύνοντα σύμβουλο ΕΥ Ελλάδας στην http://www.kathimerini.gr/807347/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/apoyh-shmantika-ta-ofelh-twn-epixeirhsewn-apo-th-gynaikeia-symmetoxh-sta-ds#.VQSK_VF5oEo.facebook.
