Αυτά σκεφτόμουν καθώς άκουγα την ομιλία του Edmund Phelps, Νομπελίστα στα οικονομικά για θέματα αγοράς εργασίας, αλλά και συγκρίνοντας αυτά που έλεγε εκείνος με αυτά που έλεγαν οι κυβερνητικοί συνομιλητές του. Ο Phelps, αναζητώντας τον δυναμισμό που οδηγεί στην ευημερία, δεν ανέφερε, όπως πολλοί θα επιθυμούσαν, άλλη μια έξυπνη διευθέτηση του χρέους, ικανή να αντιμετωπίσει και να μετατρέψει ως δια μαγείας το τοπίο. Αντιθέτως, όλη του την προσοχή απέσπασε η πλευρά των αξιών και των συμπεριφορών: πώς, δηλαδή, συμπεριφέρονται οι άνθρωποι σε μια οικονομία.
Η απαισιόδοξη ανάγνωσή του ήταν πως η ανάπτυξη είναι καταδικασμένη επειδή κυριαρχούν συντηρητικές αξίες και συμπεριφορές ακινησίας που εμποδίζουν τον ανταγωνισμό.
Η απαισιοδοξία του επιβεβαιώθηκε αμέσως από τους λοιπούς ομιλητές (2 υπουργούς της κυβέρνησης). Εκείνοι, με το άγχος να αναδείξουν το έργο τους, «ξέχασαν» το βασικό συμπέρασμα του εκλεκτού καλεσμένου: ότι οι μεταρρυθμίσεις, στην ουσία, επιτυγχάνουν μόνον και εφόσον αλλάζουν οι αξίες και οι συμπεριφορές. Η αμέριμνη απαρίθμηση «μεταρρυθμίσεων» έβαλε ορισμένους από το ακροατήριο να σκέφτονται «μα πώς είναι δυνατόν να μας λένε πως έχουν αλλάξει τόσο πολλά, αλλά ο καθένας μέσα του να αισθάνεται πως έχουν αλλάξει τόσο λίγα».
Με την αυθάδεια της μόνης γυναίκας που πήρε τον λόγο, τόλμησα να υπενθυμίσω στους ομιλητές την ταυτότητα ενός από τους ελέφαντες, και μάλιστα γένους θηλυκού. Οι νοοτροπίες και οι θεσμοί στην Ελλάδα ευθύνονται για το ότι οι γυναίκες είναι ένα μονίμως αναξιοποίητο δυναμικό. Υστερούν στην απασχόληση κατά 20 μονάδες ή κατά πάνω από το ένα τρίτο από τη Δανία. Αυτό το απόθεμα δυναμισμού και δημιουργικότητας πρέπει να είναι αυτονόητο συστατικό της όποιας αναπτυξιακής πρότασης.
Όμως, αντί να απασχολεί τους κυβερνώντες το πώς θα δουλέψουν περισσότερες γυναίκες, φροντίζουν να τις στείλουν ολοταχώς στην πρόωρη συνταξιοδότηση με μικρές συντάξεις που εξασφαλίζουν δια βίου οικονομική εξάρτηση. Αυτές οι αξίες μας καταλήγουν στο να προτιμούμε να μην αξιοποιήσουμε το δυναμικό των γυναικών, προκειμένου να παραταθεί η πρωτοκαθεδρία των ανδρών...
Είπατε τίποτε για αξίες και νοοτροπίες, κύριε Phelps;
Την είδηση την βρήκαμε στις 15.11.14 γραμμένη από την Αντιγόνη Λυμπεράκη, καθηγήτρια Οικονομικών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο www.antigone-lyberaki.gr από την εφημερίδα το Έθνος στην http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22788&subid=2&pubid=64093841
Δεν είναι βεβαίως η πρόωρη συνταξιοδότηση που στέλνει τις γυναίκες στα σπίτια τις, είναι η γυάλινη οροφή στη διάρκεια της καριέρας τις, είναι που οι γυναίκες πληρώνονται λιγότερο για την ίδια εργασία με τα ίδια προσόντα, είναι που η ανεργία αγγίζει περισσότερο τις γυναίκες, είναι που οι εργοδοσίες υπολογίζουν πως θα γίνουν μητέρες κ δεν τις προσλαμβάνουν ή και τις απολύουν με την ανακοίνωση του γάμου τις, είναι που ο μισθός τις θεωρείται συμπλήρωμα στο σπίτι και όχι εισόδημα, είναι που από μικρό κορίτσι δεν σου επιτρέπονται χιλιάδες πράγματα κ κυρίως οι πρωτοβουλίες, είναι που εμποδίζεται η αυτοεκτίμησή σου, είναι ο σεξισμός που είναι διάχυτος, είναι που το βάρος πέφτει στην ομορφιά σου και στη διατήρησή της, είναι κ άλλα πολλά, πάρα πολλά. Κατανοούμε βεβαίως πως λόγω έλλειψης χρόνου ή και του θέματος η κα. Λυμπεράκη έριξε το βάρος της εκεί, αλλά μια ελάχιστη αναφορά στο γραπτό κείμενο της θα διευκόλυνε την κατανόηση βαθύτερων αιτιών.
