14 Σεπ 2014

Γιατί τόσες πολλές γυναίκες πεθαίνουν από τον Έμπολα Α'


Όταν άνθρωποι άρχισαν να πεθαίνουν από Έμπολα στη Δυτική Αφρική τον Μάρτιο, η Martha Anker, πρώην στατιστικολόγος στην παρακολούθηση των μεταδοτικών ασθενειών και ανταποκρίτρια της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (WHO), άρχισε να παρακολουθεί τις ειδήσεις για να δει ποια-ον κυρίως θα χτυπήσει η φοβερή ασθένεια. Καθισμένη στο σπίτι της στη Μασαχουσέτη, η Anker είχε ένα προαίσθημα: ότι όπως είχε κάνει και στο παρελθόν, θα μπορούσε να ισχυριστεί πως οι γυναίκες ως κύρια θύματα του ιού Έμπολα. 
Όπως αποδεικνύεται, η Anker είχε δίκιο. 

Στις 14 Αυγούστου, η εφημερίδα Washington Post ανέφερε ότι σε όλη τη Γουινέα, τη Λιβερία και τη Σιέρα Λεόνε συλλογικά, οι γυναίκες αποτελούσαν το 55 έως 60% των νεκρών. Στη Λιβερία, η κυβέρνηση ανέφερε ότι το 75% των θυμάτων είναι γυναίκες. "Ένιωσα πολύ λυπημένη όταν διάβασα αυτό το γεγονός από την Washington Post", είπε η Anker "Λυπάμαι πολύ που είναι σωστό". 

Πίσω στο 2007, όταν η Anker έγραψε σε μια έκθεση της ΠΟΥ, "Οι διαφορές στην έκθεση μεταξύ γυναικών και ανδρών έχει αποδειχθεί ότι είναι σημαντικοί παράγοντες για την μετάδοση του EHF [αιμορραγικού πυρετού Έμπολα]. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τους ρόλους των γυναικών και τις ευθύνες που επηρεάζουν έκθεση στην περιοχή". 

Αυτή η παράκληση σαφώς δεν έχει βρει το δρόμο της προς τη Δυτική Αφρική, όταν άρχισε αυτή η επιδημία. Ο Έμπολα μεταδίδεται μέσω της επαφής με το αίμα και άλλα σωματικά υγρά, και στη Λιβερία, όπως και σε γειτονικές χώρες, οι γυναίκες είναι συνήθως εκείνες που κυρίως φροντίζουν τις άρρωστες-ους. Και συνεχίζουν να φροντίζουν κατά τη διάρκεια της τρέχουσας επιδημίας - παραμένουν στα σπίτια τις και μολύνονται από τα παιδιά ή τους συζύγους τις, αντί να αναζητούν γιατρίνες-ούς και νοσοκόμες για τις αγαπημένες-ους τις. Σπάνια οι ρόλοι αντιστρέφονται. "Αν ένας άνδρας είναι άρρωστος, η γυναίκα μπορεί εύκολα να τον κάνει μπάνιο, αλλά ο άνδρας δεν μπορεί”, λέει η Marpue Spear, η διευθύντρια Γραμματείας της ΜΚΟ Γυναίκες της Λιβερίας (WONGOSOL). "Παραδοσιακά, οι γυναίκες αναλαμβάνουν τη φροντίδα των ανδρών σε σύγκριση με τους άνδρες που φροντίζουν τις γυναίκες". 

Δεν θα πρέπει να αριθμούμε τόσους θανάτους - πάνω από 1.200 κατά τη στιγμή που γράφεται το άρθρο - για να συνειδητοποιήσουμε πόσο η προσοχή στη δυναμική των έμφυλων ρόλων μπορεί να βοηθήσει να σωθούν ζωές (σε αυτή την περίπτωση, μέσω, μεταξύ άλλων, στοχευμένων μηνυμάτων στις γυναίκες για τη σημασία να χρησιμοποιούν προστατευτικά μέτρα στο σπίτι ή να επιτρέπουν οι αγαπημένες-οι τις να δέχονται φροντίδα από εκπαιδευμένες-ους επαγγελματίες). Πράγματι, δεν χρειάζεται να είσαι Κασσάνδρα όπως η Anker - για τον Έμπολα και άλλες ασθένειες. 

Τα στοιχεία δείχνουν ότι πολλές μολυσματικές ασθένειες επηρεάζουν το γυναικείο φύλο περισσότερο από το ανδρικό. Μερικές φορές επηρεάζονται οι γυναίκες γενικά, όπως με τον E. coli, τον HIV-AIDS (περισσότερο από το ήμισυ εκείνων που ζουν με τον ιό είναι γυναίκες), και ο ιός Έμπολα σε ορισμένα προηγούμενα ξεσπάσματα. Μερικές φορές είναι οι έγκυες και οι μητέρες, όπως με την H1N1 (ένα ξέσπασμα στην Αυστραλία αυτή τη στιγμή μολύνει τις γυναίκες περισσότερο από τους άνδρες κατά 25%). Μερικές φορές επηρεάζονται οι άνδρες, όπως στο δάγκειο πυρετό. 

Ωστόσο, όταν οι γυναίκες είναι τα κύρια θύματα της επιδημίας, λίγοι είναι πρόθυμοι να αναγνωρίσουν ότι αυτό είναι το θέμα, να ρωτήσουν γιατί, και να οικοδομήσουν τις απαντήσεις ανάλογα. Πράγματι, οι ειδικές-οί λένε ότι πολύ λίγα έχουν γίνει για να τεθεί ακόμη και το μικρό ποσό που είναι γνωστό για τις διαφορές μεταξύ των φύλων και των μολυσματικών ασθενειών στην πράξη - να καθορισθούν εκ των προτέρων τα ξεσπάσματα, για παράδειγμα, η κατανόηση των ρόλων των δύο φύλων μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη της συγκράτησης ή στην στρατηγική πρόληψης. Όχι μόνο αυτό, αλλά πολύ λίγη έρευνα έχει γίνει για να καταλάβουμε πόσο οι μολυσματικές ασθένειες επηρεάζουν με διαφορετικό τρόπο τα δύο φύλα σε βιολογικό επίπεδο. Είναι σαν Groundhog Day κάθε φορά μια ασθένεια αυξάνεται ξαφνικά, και οι άνθρωποι χάνουν τη ζωή τις-τους εξαιτίας της. "Δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε το στάδιο της “ενδιαφέρουσας παρατήρησης”," λέει η Sabra Klein καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Johns Hopkins. Οι υπάλληλοι της δημόσιας υγείας γενικά συγκεντρώνουν στοιχεία για την ηλικία και το φύλο σε μια κρίση, αλλά "καμιά-νείς δεν πηγαίνει κάπου πιο πέρα με αυτό". 

Η Klein, η οποία μελετά βιολογία και ανοσολογία, εξηγεί ότι το να πάμε «κάπου πιο πέρα» θα σήμαινε να αξιολογείται συνειδητά τι συμβαίνει σε ένα ξέσπασμα, ή σε οποιαδήποτε κρίση στην υγεία, μέσω του φακού του φύλου. Θα σήμαινε, επίσης, την αντιμετώπιση συστημικών προβλημάτων, όπως η άνιση πρόσβαση των γυναικών σε επαρκή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και στα οικονομικά που μπορεί να απαιτηθούν για τη θεραπεία. Εν ολίγοις, αυτό θα σήμαινε πρόκληση των θεμελιωδών και επικίνδυνων ανισοτήτων. 

Κοιτάζοντας ποια-ος πεθαίνει σε ένα ξέσπασμα "φαίνεται ποια-ος έχει την εξουσία και ποια-ος όχι", λέει η Wafaa El-Sadr καθηγήτρια επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Columbia Wafaa El-Σαντρ. "Κατά κάποιο τρόπο, αυτό κρατά έναν καθρέφτη για την κοινωνία. Και δείχνει πώς οι κοινωνίες αντιμετωπίζουν η μία την άλλη-ον και ο ένας την άλλην-ον". 


Βρίσκεστε στο Α' μέρος για να βρεθείτε στο Β' μέρος πατήστε εδώ 


Την είδηση την βρήκαμε στις 20.8.14 και την μεταφράσαμε από την foreignpolicy.com γραμμένη από την Lauren Wolfe στην http://www.foreignpolicy.com/articles/2014/08/20/why_are_so_many_women_dying_from_ebola