υποθέσεις κατά ΕλλάδαςΑριθμός υπόθεσης 29381/09
Από τον Γ.Β και τον Ν.Μ
κατατέθηκε στις 6 Μάη 2009
και Αριθμός υπόθεσης 32684/09
από τις και τους ΓΣ, KT, ΕΔ, Μ.Π, Α.Χ και ΔN και τη Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Σύνθεση" κατέθεσαν την 25 Μαΐου 2009
Έκθεση των πραγματικών περιστατικών
Όσον αφορά την καταγγελία αριθ. 29381/09, οι προσφεύγοντες, κ.κ. Γ. Β και Ν. Μ είναι Έλληνες υπήκοοι, που γεννήθηκαν το 1956 και 1958 αντίστοιχα και ζουν στην Αθήνα. Εκπροσωπούνται ενώπιον του Δικαστηρίου από την Μη Κυβερνητική Οργάνωση "Ελληνικό Παρατηρητήριο του Ελσίνκι - ΕΠΣΕ”, Α* με έδρα τα Γλυκά Νερά. Όσον αφορά την καταγγελία αριθ. 32684/09, οι έξι πρώτες-οι προσφεύγουσες-ντες, Γ.Σ, KT, ΕΔ, Π.Δ, A.Χ και Δ.Ν είναι Έλληνίδες-ες υπήκοοι που ζουν στην Αθήνα. Η έβδομη προσφεύγουσα, “Σύνθεση” "είναι μια μη κερδοσκοπική εταιρία με έδρα την Αθήνα. Εκπροσωπούνται από τον N. Αλιβιζάτο και Ε. Μάλλιο, Δικηγορική Εταίρεια στην Αθήνα.
Α. Οι συνθήκες της υπόθεσης
Τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης, που προέκυψαν από τις προσφεύγουσες-ντες, μπορούν να συνοψιστούν ως εξής.
Όσον αφορά την καταγγελία αριθ. 29381/09, οι προσφεύγοντες ζουν ως ζευγάρι στην Αθήνα. Όσον αφορά την καταγγελία Αριθ. 32684/09, η ιστορία δείχνει ότι οι τέσσερις πρώτες προσφεύγουσες-ντες είναι μακροχρόνια ζευγάρια στην Αθήνα. Η πέμπτη και η έκτη προσφεύγουσες-ντες έχουν σχέση χωρίς να ζουν μαζί. Η έβδομη προσφεύγουσα είναι μη κερδοσκοπική εταιρεία, η οποία μεταξύ άλλων, εργάζεται για την ψυχολογική και ηθική υποστήριξη των γκέι.
Τον Νοέμβριο του 2008, ο Νόμος 3719/2008 τέθηκε σε ισχύ. Προοριζόταν, για πρώτη φορά στην Ελλάδα ως επίσημη εναλλακτική λύση του γάμου, το «σύμφωνο» (σύμφωνο συμβίωσης). Σύμφωνα με το άρθρο ένα, το σύμφωνο μπορεί να υπογραφεί από δύο ενήλικες διαφορετικού φύλου. Το σύμφωνο ολοκληρώνεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο που υποβάλεται για εγγραφή στο ληξειαρχείο.
Σε ζωντανή συζήτηση πριν από την εφαρμογή του ν. 3719/2008. Η Ελληνική Εκκλησία πήρε επίσημα θέση εναντίον του. Σε δήλωση που κυκλοφόρησε στις 17 του Μαρτίου από την Ιερά Σύνοδο, περιέγραψε το σύμφωνο συμβίωσης ως "πορνεία". Όταν ο Υπουργός Δικαιοσύνης, δήλωσε ενώπιον της αρμόδιας κοινοβουλευτικής επιτροπής: "(...) Πιστεύουμε ότι δεν πρέπει να προχωρήσουμε παρά ως εδώ. Δεν θα πρέπει να περιλαμβάνει τα ζευγάρια ίδιου φύλου. Πράγματι, είμαστε πεπεισμένες-οι ότι οι απαιτήσεις και οι ανάγκες της Ελληνικής κοινωνίας δεν υπερβαίνουν αυτό το όριο, ως νομοθέτης, το πολιτικό κόμμα που είναι στην εξουσία είναι υπόλογο στην ελληνική κοινωνία, έχει τις πεποιθήσεις του και έχει κάνει τις συναλλαγές-παζαρέματά του, και θεωρώ ότι έπεται συνέχεια".
Πολλές ομιλήτριες-ες κατά τη διάρκεια κοινοβουλευτικών συζητήσεων σχετικά με την έγκριση του σχετικού νόμου, επέμειναν σχετικά με την παραβίαση από την Ελλάδα από τις διεθνείς υποχρεώσεις της, συμπεριλαμβανομένων των άρθρων 8 και 14 της Σύμβασης. Το ίδιο είπε και η Εθνική Επιτροπή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, της οποίας τα σχόλια, με ημερομηνία 14 Ιουλίου 2008, για το εν λόγω σχέδιο νόμου γίνεται αναφορά στην έννοια της οικογενειακής ζωής, το περιεχόμενο της οποίας δεν είναι στατικό, αλλά αλλάζει, όπως και η εξέλιξη της ηθικής.
Β. Η σχετική εθνική νομοθεσία
Το πρώτο άρθρο του Ν. 3719/2008 ορίζει τα εξής:
Άρθρο 1
«Η σύμβαση μεταξύ δύο ενηλίκων ατόμων διαφορετικού φύλου σύμφωνα με την οποία οργανώνουν τη ζωή τους μαζί (σύμφωνο συμβίωσης) γίνεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο και την παρουσία τους. Η σύμβαση ισχύει από την κατάθεση αντιγράφου του συμβολαιογραφικού εγγράφου στο ληξίαρχο της περιοχής τους. Καταχωρείται σε ειδικό φάκελο στο ληξειαρχείο".
Σύμφωνα με τα άρθρα 6 και 7 του ν. 3719/2008, τα μέρη μπορούν να περιλάβουν στο σύμφωνο διατάξεις της κοινής ζωής για να ρυθμίσουν οικονομικές αναφορές, καθώς και την αμοιβαία υποχρέωσή τους να καταβάλουν, ενδεχομένως, διατροφή μετά τη λήξη του συμφώνου. Το άρθρο 10 ορίζει, την κηδεμονία των παιδιών, οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα σχετικά με τα παιδιά των συζύγων εφαρμόζονται κατ' αναλογία. Επιπλέον, το άρθρο 11 ορίζει ότι σε περίπτωση θανάτου, η επιζώσα-ων έχει δικαίωμα διαδοχής από την κληρονομιά. Τέλος, το Σύμφωνο μπορεί να τερματιστεί είτε με αμοιβαία συμφωνία των μερών είτε με μονομερή δήλωση της μιας-ενός (με συμβολαιογραφική πράξη).
ΠΑΡΑΠΟΝΑ
1. Επικαλούμενες-οι το άρθρο 8 Β* της σύμβασης λαμβάνοντάς το μεμονωμένα και σε συνδυασμό με το άρθρο 14 Γ* της Σύμβασης, οι προσφεύγουσες-ντες παραπονέθηκαν ότι το σύμφωνο συμβίωσης στο πλαίσιο του Νόμου 3719/2008, που προορίζεαι μόνο για ενήλικες διαφορετικού φύλου, παραβιάζει το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή και την αρχή της απαγορεύσεως των διακρίσεων.
2. Στηριζόμενες-οι στο άρθρο 13 της Σύμβασης, οι προσφεύγοντες οι οποίοι άσκησαν την καταγγελία Αρ. 29381/09, διαμαρτύρονται για την έλλειψη αποτελεσματικής προσφυγής στο εσωτερικό δίκαιο μέσω του οποίου θα μπορούσαν να επικαλεστούν ενώπιον των δικαστηρίων τα παράπονά τους για την ισχυριζόμενη παραβίαση των άρθρων 8 και 14 της Σύμβασης.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΡΗ
1. Οι προσφεύγουσες-ντες έχουν εξαντλήσει τα εγχώρια ένδικα μέσα σε αυτή την περίπτωση; Ειδικότερα, η εγχώρια νομοθεσία προβλέπει δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής με την οποία οι ενάγουσες-ντες θα μπορούσαν να θίξουν τις διατάξεις του ν. 3719/2008, που διατηρούν το «σύμφωνο συμβίωσης» μόνο σε ενηλίκες διαφορετικού φύλου; Αν ναι, υπάρχει σχετική-κατάλληλη νομολογία στον τομέα αυτό;
2. Το «σύμφωνο συμβίωσης» σύμφωνα με τον νόμο αριθ. 3719/2008 απευθύνεται μόνο σε ενηλίκες διαφορετικού φύλου είναι συμβατό με τα διακιώματα των προσφευγουσών-ντων, την ιδιωτική ζωή και την απαγόρευση των διακρίσεων, όπως διατυπώνονται στο άρθρο 8 λαμβάνεται μεμονωμένα και σε συνδυασμό με το άρθρο 14 της Σύμβασης;
3. Η προβαλλόμενη έλλειψη αποτελεσματικής προσφυγής με την οποία οι προσφεύγουσες-ντες θα μπορούσε να ισχυριστεί ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων τις καταγγελλόμενες παραβιάσεις των άρθρων 8 και 14 της Σύμβασης, που παραβιάζει το άρθρο 13 της Σύμβασης;
ΔΗΛΩΣΗ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ-ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ – Γ.Β και Ν.Μ κατά. Ελλάδας ΚΑΙ Γ. Σ. και άλλες-οι κατά Ελλάδας.
Την είδηση την βρήκαμε στις 8.2.11 και την μεταφράσαμε από τη γαλλική γλώσσα στην http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?item=1&portal=hbkm&action=html&highlight=32684/09&sessionid=67017689&skin=hudoc-cc-en
Οι αστερίσκοι είναι δικοί μας.
Α* Ο Εκπρόσωπος του ΕΠΣΕ Παναγιώτης Δημητράς δήλωσε: «Η κυβέρνηση καλείται σήμερα να απαντήσει στο ΕΔΑΔ μέχρι τις 31 Μαΐου 2011 είτε υπερασπιζόμενη ένα νόμο με τον οποίο διαφωνούσε ως αξιωματική αντιπολίτευση όταν ψηφίστηκε είτε αναγγέλοντας πως προχωρεί στην νομοθετική άρση της διάκρισης, την οποία επανειλημμένα υποσχέθηκε αλλά μέχρι σήμερα δεν τόλμησε να κάνει».
Β* Άρθρο 8 Δικαίωμα σεβασμoύ της ιδιωτικής και oικoγεvειακής ζωής
1. Παv πρόσωπov δικαιoύται εις τov σεβασμόv της ιδιωτικής και oικoγεvειακής ζωής τoυ, της κατoικίας τoυ και της αλληλoγραφίας τoυ.
2. Δεv επιτρέπεται vα υπάρξη επέμβασις δημoσίας αρχής εv τη ασκήσει τoυ δικαιώματoς τoύτoυ, εκτός εάv η επέμβασις αύτη πρoβλέπεται υπό τoυ vόμoυ και απoτελεί μέτρov τo oπoίov, εις μίαv δημoκρατικήv κoιvωvίαv, είvαι αvαγκαίov δια τηv εθvικήv ασφάλειαv, τηv δημoσίαv ασφάλειαv, τηv oικovoμικήv ευημερίαv της χώρας, τηv πρoάσπισιv της τάξεως και τηv πρόληψιv πoιvικώv παραβάσεωv, τηv πρoστασίαv της υγείας ή της ηθικής, ή τηv πρoστασίαv τωv δικαιωμάτωv και ελευθεριώv άλλωv.
Γ* Άρθρο 14 Απαγόρευση τωv διακρίσεωv
Η χρήσις τωv αvαγvωριζoμέvωv εv τη παρoύση Συμβάσει δικαιωμάτωv και ελευθεριώv δέov vα εξασφαλισθή ασχέτως διακρίσεως φύλου, φυλής, χρώματoς, γλώσσης, θρησκείας, πoλιτικώv ή άλλωv πεπoιθήσεωv, εθvικής ή κoιvωvικής πρoελεύσεως, συμμετoχής εις εθvικήv μειovότητα, περιoυσίας, γεvvήσεως ή άλλης καταστάσεως.
Τα άρθρα 8 και 14 τα βρήκαμε στην http://www.echr.coe.int/NR/rdonlyres/E4317264-DB27-42FE-873E-1ECCACABB045/0/GRE_CONV.pdf