H εισβολή των γυναικών Βίκινγκς
Ανατρέπεται ο μύθος του «Χάγκαρ του Τρομερού» (από το ομώνυμο
κόμικ του Ντικ Μπράουν), με τη γυναίκα του Χέλγκα που κάθεται στο σπίτι
και ασχολείται με τα οικιακά. Οι γυναίκες Βίκινγκς συμμετείχαν ισότιμα και ισάριθμα ως προς τους άνδρες στις μεσαιωνικές
εισβολές στην Αγγλία, σύμφωνα με μια νέα έρευνα ταφών της περιόδου
εκείνης.
Η θεαματική εισβολή των Βίκινγκς στην Ανατολική Αγγλία τοποθετείται γύρω στο 900 μ.Χ., σημειώνει ο Shane McLeod από το Κέντρο Μεσαιωνικών Σπουδών και Πρώιμων Νεότερων Χρόνων στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Αυστραλίας, στο περιοδικό Early Medieval Europe (19.3.11), σ. 332-353). Οι Βίκινγκς εισβολείς ίδρυσαν το δικό τις μεσαιωνικό βασίλειο, το Danelaw, στην Ανατολική Αγγλία.
Κοσμήματα και ενδύματα αλλάζουν τα δεδομένα
«Υπάρχουν αρχαιολογικές ενδείξεις ενός πρώιμου σκανδιναβικού γυναικείου πληθυσμού αποίκων, κατά κύριο λόγο οβάλ πόρπες, αλλά είναι ελάχιστες» γράφει στην αρχή της μελέτης του ο McLeod. Άλλα στοιχεία, όπως τοπωνύμια, ονόματα προσώπων και αναλύσεις δειγμάτων DNA, οδήγησαν τις επιστημόνισες στο συμπέρασμα ότι οι Σκανδιναβές γυναίκες μετανάστευσαν στην Αγγλία σε κάποια χρονική στιγμή, αλλά πιθανότατα σε πολύ μικρότερους αριθμούς απ’ ό,τι οι Σκανδιναβοί άνδρες. Παρ’ όλα αυτά, κατά τον συγγραφέα, τον τελευταίο καιρό στην Ανατολική Αγγλία άρχισαν να έρχονται στο φως ταφές γυναικών Σκανδιναβών αποίκων. «Η αύξηση του αριθμού ευρημάτων, όπως τα κοσμήματα σκανδιναβικής τεχνοτροπίας, τις δύο τελευταίες δεκαετίες οδήγησε μερικές ερευνήτριες να εικάσουν πως τελικά ο αριθμός των γυναικών αποίκων ήταν μεγαλύτερος [απ’ ό,τι πιστευόταν μέχρι τότε]. Πράγματι, παρατηρήθηκε ότι τα γυναικεία ενδύματα που βρέθηκαν ήταν πολύ περισσότερα από τα ανδρικά», συνεχίζει ο McLeod.
Γυναίκες επιδρομείς
Στη μελέτη εξετάστηκαν συνολικά 14 ταφές Βίκινγκς εκείνης της περιόδου. Πληροφορίες για τις ταφές αντλήθηκαν από τα κτερίσματα, ενώ ο τόπος γέννησης των νεκρών προσδιορίστηκε με αναλύσεις ισοτόπων των οστών. Το σκελετικό υλικό εξετάστηκε ως προς τα οστεολογικά στοιχεία που προδίδουν το φύλο – το οποίο δεν προσδιορίστηκε με βάση τα ταφικά στοιχεία ή την αιτία θανάτου.
Ο McLeod συμπέρανε ότι έξι από τις 14 ταφές ήταν γυναικείες, επτά ήταν ανδρικές και μία δεν μπόρεσε να προσδιοριστεί. «Παλαιότερα, τα πολεμικά κτερίσματα ίσως να παραπλανούσαν τις ερευνήτιες ως προς το φύλο των επιδρομέων», αναφέρει ο McLeod. Σε έναν μαζικό τάφο της θέσης Ρέπτον Γουντς, «παρά το γεγονός ότι ήρθαν στο φως τα κατάλοιπα τριών σπαθιών, και οι τρεις ταφές στις οποίες το φύλο μπόρεσε να προσδιοριστεί από οστεολογική μελέτη θεωρήθηκαν γυναικείες».
Βάρβαρες ή οικογενειάρχισες;
«Τα αποτελέσματα της έρευνας, δηλαδή ότι είχαμε έξι γυναίκες αποίκους και επτά άνδρες, θα πρέπει να μας προβληματίσουν ως προς την υπόθεση ότι η μεγάλη πλειονότητα των Σκανδιναβών αποίκων ήταν άνδρες (…).» Είναι πιθανόν οι γυναίκες να συνόδευαν τους άρρενες Βίκινγκς σε εκείνες τις πρώιμες εισβολές στην Αγγλία, σε πολύ μεγαλύτερους αριθμούς απ’ ό,τι υπέθεταν μέχρι τώρα οι μελετήτριες. Μήπως τελικά οι Βίκινγκς ήρθαν στην Αγγλία ως οικογενειάρχισες άποικοι, και όχι ως βάρβαρες κατακτήτριες που έσπερναν τον όλεθρο; «Παρόλο που τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται εδώ δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να προσδιοριστεί επακριβώς ο αριθμός των γυναικείων αποίκων, υποδηλώνουν ωστόσο ότι η αναλογία ανάμεσα σε γυναίκες και άνδρες μπορεί να ήταν 1:3 ή ακόμη και 1:1», καταλήγει ο McLeod.
Την είδηση την βρήκαμε στις 20.7.11 από το περιοδικό Αρχαιολογία στην http://www.arxaiologia.gr/site/content.php?artid=9386
Στην εικόνα πλοία των Βίκινγκς καταφθάνουν στην Αγγλία. Εικονογραφημένο χειρόγραφο, π. 1130 μετά κοινής χρονολόγησης.
