κύματα και άνθη κρατούσαν οι ΚαρυάτιδεςΈναν καταγάλανο ουρανό σήκωναν οι Καρυάτιδες με τα κεφάλια τις. Όλο το φόντο της οροφής που σήκωναν οι κομψές αυτές Κόρες με τα στιβαρά κορμιά τις στο Ερέχθειο ήταν ζωγραφισμένο με αιγυπτιακό μπλε.
Το χρώμα αυτό, που μοιάζει με τιρκουάζ, ταυτοποιήθηκε τελευταία με χημικές αναλύσεις που έγιναν στον «Δημόκριτο» από την επικεφαλής της ομάδας συντήρησης του Ερεχθείου, χημική μηχανικίνα Εύη Παπακωνσταντίνου.
Η οροφή, στο μικρό αυτό μπαλκονάκι στην πρόσταση των Καρυατίδων, αποτελείται από μαρμάρινες φατνωματικές πλάκες, που ήταν, όπως αποδεικνύεται, επιζωγραφισμένες με ιωνικά κυμάτια και ανθέμια. Μια λεπτεπίλεπτη δουλειά σαν σταυροβελονιά και δεν ήταν καν ορατή στο ύψος όπου βρισκόταν. Το ιωνικό κυμάτιο επαναλαμβάνεται τρεις φορές στο εσωτερικό κάθε φατνώματος, αντιγράφοντας την ανάγλυφη μαρμάρινη μπορντούρα που περιτρέχει εσωτερικά τους τοίχους του κτιρίου.
Η ομάδα συντηρητριών της κ. Παπακωνσταντίνου (Η Γιασεμή Φραντζή, η Ναταλία Μαριδάκη και ο Δ. Γαρμπής) μοχθεί καθημερινά για τον καθαρισμό της οροφής του Ερεχθείου με ακτίνες λέιζερ, δηλαδή πόντο πόντο και κάτω από δύσκολες συνθήκες, αφού εργάζονται ανάσκελα, ξαπλωμένες σε μια οδοντιατρική πολυθρόνα. Μας έδειξαν τα υπολείμματα του αιγυπτιακού μπλε στο περίγραμμα των ωών του κυματίου.
Τα «αβγά» πρέπει να ήταν βαμμένα στις αποχρώσεις του γκρι ή λευκού, ενώ οι λόγχες ανάμεσά τους δεν αποκλείεται να ήταν χρυσές, όπως εικάζουν. Εχουμε, δηλαδή, γαλάζιο, γκρι ή λευκό και ενδεχομένως χρυσό. Το γεγονός επιβεβαιώνει για άλλη μια φορά ότι τα μνημεία της Ακρόπολης δεν ήταν λευκά, αλλά πολύχρωμα.
Η κ. Παπακωνσταντίνου, ταυτισμένη από χρόνια με την πρωτοποριακή έρευνα συντήρησης των μνημείων της Ακρόπολης, είναι εκείνη που εφάρμοσε για πρώτη φορά στη ζωφόρο του Παρθενώνα τη μέθοδο καθαρισμού με λέιζερ, ώστε να μπορούμε σήμερα να θαυμάζουμε στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης τα ανάγλυφα του Φειδία χωρίς την κάπνα από την ατμοσφαιρική ρύπανση της Αθήνας. Τη μέρα που επικοινωνήσαμε μαζί της για να μας μιλήσει για τη μέθοδο αυτή, που άρχισε να χρησιμοποιείται και για τον καθαρισμό μιας αυθεντικής Καρυάτιδας στο Μουσείο της Ακρόπολης (αυτές που βλέπουμε στο Ερέχθειο είναι αντίγραφα) δεν μπορούσε να κρύψει τον ενθουσιασμό της για την επιβεβαίωση (με χημική ανάλυση) της ύπαρξης κρυστάλλων αιγυπτιακού μπλε στο μνημείο.
«Βρήκαμε αιγυπτιακό μπλε στο ζωγραφικό διάκοσμο της οροφής του Ερεχθείου», μας είπε. Το ραντεβού μας δόθηκε πλέον μέσα στο Ερέχθειο. Εχει στηθεί ένα πλήρως εξοπλισμένο εργαστήριο με λάμπες φθορισμού, εργαλεία μικροχειρουργικής, αντίστοιχα οδοντιατρείου, και το μηχάνημα ακτίνων λέιζερ που σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε ειδικά για τα μνημεία της Ακρόπολης από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας Κρήτης (ΙΤΕ).
Έτσι, είχαμε την ευκαιρία να δούμε από κοντά, μέσα από μια «πειραγμένη» φωτογραφική μηχανή, το ζωγραφικό διάκοσμο της οροφής, που δεν φαίνεται διά γυμνού οφθαλμού. Είχαν ανεβάσει το δάπεδο του εργαστηρίου, που λειτουργεί σαν ασανσέρ, κι έτσι βρεθήκαμε σε μικρή απόσταση από την οροφή. Οι συντηρήτριες Γ. Φραντζή και Α. Μαριδάκη δημιούργησαν ένα σκοτεινό θάλαμο απλώνοντας μαύρα υφάσματα στο δυτικό τμήμα της οροφής, όπου σώζεται ο γραπτός διάκοσμος σε καλύτερη κατάσταση.
Με έναν ειδικό προβολέα φώτισαν ένα σημείο όπου φαίνονταν μόνο κάτι μαύρες σκιές. «Οι κρύσταλλοι του αιγυπτιακού μπλε φθορίζουν μόνο στο υπέρυθρο φως», μας εξήγησαν και μας προέτρεψαν να δούμε το ίδιο φωτισμένο σημείο μέσα από την ψηφιακή κάμερα, από την οποία έχει αφαιρεθεί σε εργαστήριο της Αμερικής το φίλτρο αποκοπής του υπέρυθρου.
Το ιωνικό κυμάτιο φαίνεται θαυμάσια και στο περίγραμμά του τα υπολείμματα του μπλε. «Με αυτή τη μέθοδο αναγνωρίστηκε και σε άλλα φατνώματα (σύνολο 25) ο ίδιος γραπτός διάκοσμος. Ακόμη και στα φθαρμένα φατνώματα της αριστερής πλευράς, που είναι ήδη καθαρισμένα, διακρίνονται σποραδικά ψήγματα χρώματος μπλε», μας είπαν. Ετσι, πιστεύουν πως ήταν γαλάζιος όλος ο «ουρανός» των φατνωμάτων και θα έλαμπε φωτίζοντας το εσωτερικό του μνημείου.
Την είδηση την βρήκαμε στις 16.2.11 από την εφημερίδα Ελευθεροτυπία στην http://www.enet.gr/?i=news.el.texnes&id=251829
